Władysław Stanisław Reymont. Lubiany noblista

Piekło obiecane

Niezależność mają tylko nędzarze, bo już nawet i miliarderzy są jej pozbawieni. Człowiek posiadający rubla jest już niewolnikiem tegoż rubla. - Ziemia Obiecana

Jest ambitny. Bardzo ambitny. I zaczyna odkrywać w sobie upodobanie do literatury. Rozsmakowany w pisaniu Reymont sięga po materiały do swojej wielkiej powieści o pieniądzach i zepsuciu. Zaczyna pisać Ziemię Obiecaną. Przez rok przebywa w Łodzi - a raczej jest częstym bywalcem łódzkich lokali. Tam poznaje historie z największej fabryki Izraela Poznańskiego, mitycznego łódzkiego milionera, który wyłożył salon w swoim pałacu przy Ogrodowej złotymi monetami. Podobno nie mógł się zdecydować czy na posadzce ma być rewers czy awers, więc kazał je położyć na sztorc.

Do dziś nie wiadomo, ile w tym prawdy. Salon i jadalnia w pałacu Poznańskiego są drewniane, ale kto wie, co usłyszał Reymont. Na pewno zobaczył miasto-moloch. Miejsce, które dla jednych było okazją do niebywałego wzbogacenia się, a dla większości - przeklętym, brudnym światem kłamstwa i ludzkiej krzywdy. Gdy w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku tworzy się wyznacznik epoki – dekadencki estetyzm, gdy w modzie jest zażywanie opium i eksperymenty z własną świadomością, nikt nie pyta o rachunki. Ale te zawsze ktoś musi zapłacić. Za budowę Łodzi i za jej przepych zapłacili chłopi, zaprzęgnięci do fabryk. Prawdziwy Lodzermensch – zaradny przedsiębiorca z tego miasta snów, bez względu na narodowość i wyznanie, nie myślał o ograniczeniach. Limitem jego marzeń była cena bawełny i rynki zbytu, a te, pod koniec XIX wieku wydawały się jeszcze stabilne.