Jak napisać rozprawkę na egzamin ósmoklasisty?

Egzamin ósmoklasisty to jeden z pierwszych ważniejszych egzaminów w życiu każdego ucznia. Jeśli właśnie przygotowujesz się do egzaminu z języka polskiego, z pewnością wiesz, że jedną z najważniejszych jego części jest praca pisemna. Jak napisać rozprawkę w szkole podstawowej? 

Na egzaminie ósmoklasisty można zdobyć nawet 20 punktów za sprawą pracy pisemnej. Wypracowanie jest jednym z najważniejszych elementów egzaminu – warto już teraz zacząć ćwiczyć pisanie rozprawek, bowiem ta umiejętność przyda Ci się także w czasie egzaminu maturalnego w przyszłości. 

Czytaj także: 5 filmów, które warto zobaczyć przed egzaminem ósmoklasisty

Na egzaminie ósmoklasisty 2021 uczniowie będą musieli napisać pracę, która będzie albo rozprawką, albo opowiadaniem. W tym poradniku skupimy się na pierwszym z tematów. 

Czytaj także: Jak napisać notatkę syntetyzującą na maturę?

Jak napisać rozprawkę na egzamin ósmoklasisty? 

1. Przede wszystkim wcześniej zapoznaj się z wszystkimi lekturami obowiązkowymi na egzaminie w 2021 r. Warto dobrze znać i opracować sobie lektury, bowiem znajomość tekstów jest kluczowa dla prawidłowego napisania rozprawki.

2. Przystępując do pracy nad tekstem, przeczytaj uważnie polecenie. Zwróć uwagę, jak sformułowany jest problem i czego wymagają od Ciebie twórcy zadania. 

Sprawdźmy to na przykładzie poniżej (zadanie pochodzi z Informatora o egzaminie ósmoklasisty z języka polskiego od roku szkolnego 2018/2019): 

Każdy jest w życiu za kogoś lub za coś odpowiedzialny. Napisz rozprawkę, w której rozważysz, na czym polegała odpowiedzialność wybranych przez Ciebie bohaterów literackich. Odwołaj się do przytoczonego fragmentu Małego Księcia, całego utworu Antoine’a de Saint-Exupéry’ego oraz do innego wybranego tekstu literackiego. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 200 słów. 

Każdy jest w życiu za kogoś lub za coś odpowiedzialny – główny problem, do którego musisz odnieść się w swoim tekście 

Napisz rozprawkę, w której rozważysz, na czym polegała odpowiedzialność wybranych przez Ciebie bohaterów literackich – zgodnie z poleceniem, przedstawiony problem musisz opisać za pomocą argumentów, przybliżając sylwetki bohaterów literackich, którzy odpowiedzialni byli za siebie lub innych (np. bohaterowie Kamieni na szaniec, Pana Tadeusza, itp.). 

Odwołaj się do przytoczonego fragmentu Małego Księcia, całego utworu Antoine’a de Saint-Exupéry’ego oraz do innego wybranego tekstu literackiego – aby otrzymać maksimum punktów, w swojej pracy musisz odnieść się zarówno do fragmentu Małego Księcia (będzie on pod poleceniem w arkuszu egzaminacyjnym), całej książki Antoine’a de Saint-Exupéry’ego oraz przywołać w swoim tekście inną postać literacką, która wykazała się odpowiedzialnością, a która pochodzi z innej książki niż Mały Książę.

Zwróć uwagę, że w poleceniu nie podano, by drugi argument musiał odwoływać się do kanonu lektur obowiązkowych. Oznacza to, że w swojej pracy możesz opisać bohatera pochodzącego z zupełnie innej książki, którą przeczytałeś w ostatnim czasie.

3. Koniecznie przeczytaj tekst, który został podany pod tematem rozprawki (w powyższym przykładzie był to fragment Małego księcia). To właśnie w tym tekście znajdziesz cenne wskazówki do swojej pracy. Nie bój się podkreślać i zaznaczać w tekście – nie zostaje to ocenione przez egzaminatora. Podkreślaj i zaznaczaj ważne cytaty, które pomogą ci w pracy! 

4. Jeśli potrafisz w głowie szybko formułować swoje myśli i kolejne argumenty, możesz zabrać się do pisania. Pamiętaj, by w ramach swojej pracy napisać minimum 200 słów. Jeśli często nie wiesz, co napisać, warto przemyśleć swoją pracę – napisz wówczas plan swojej rozprawki w brudnopisie. Brudnopis nie jest oceniany! 

5. Pamiętaj, by swoją rozprawkę rozpocząć wstępem, następnie w formie argumentu podać to, co udało Ci się wyczytać w tekście przytoczonym przez twórców arkusza egzaminacyjnego. Pamiętaj o tworzeniu akapitów, by Twoja praca była spójna i przejrzysta. Na samym końcu nie zapomnij o zakończeniu. 

Rozprawka na egzamin ósmoklasisty – plan rozprawki 

Jeśli wciąż nie wiesz, jak zabrać się za pisanie rozprawki na egzamin ósmoklasisty, możesz zerknąć w poniższy plan. Spróbuj zapamiętać poszczególne części, na które składa się rozprawka – dzięki temu ułożeni planu na egzaminie nie przysporzy ci trudności! 

1. Wstęp – we wstępie musisz opisać główny problem, który dotyka Twój tekst. Pamiętaj, by w swojej rozprawce umieścić tezę, np. „Każdy jest w życiu za kogoś lub za coś odpowiedzialny”. 

2. Rozwinięcie – na rozwinięcie składają się poszczególne argumenty, których zadaniem jest obrona Twojej tezy zawartej we wstępie. W rozwinięciu możesz zawrzeć więcej niż 2 argumenty i więcej niż 2 akapity! Pamiętaj jednak, że na egzaminie masz ograniczony czas na swoją pracę i ograniczone miejsce! 

Kolejne akapity możesz zaczynać od słów: „Moim pierwszym argumentem…” / „Moi drugim argumentem…”, jednak nie jest to konieczne. Jeśli Twoja rozprawka prowadzona jest w sposób konsekwentny i logiczny, możesz w inny sposób przechodzić do kolejnych argumentów. 

3. Zakończenie – w zakończeniu musisz podsumować całą swoją pracę. Warto zaznaczy wtedy, że Twoim zdaniem podane argumenty udowadniają słuszność Twojej tezy. 

Pamiętaj, by w rozprawce zarówno wstęp, jak i zakończenie zajmowały ok. 20/30% całej pracy. 

Rozprawka na egzaminie ósmoklasisty a błędy ortograficzne i rzeczowe

Każdy egzaminator zwracać będzie uwagę na to, jak napisana jest Twoja rozprawka. Nie załamuj się jednak, jeśli po wyjściu z sali przypomnisz sobie, że popełniłeś błąd ortograficzny, interpunkcyjny czy błąd rzeczowy. 

Czytaj także: 8 faktów, których nie wiedzieliście o Adamie Mickiewiczu. Tego nie powiedzą Wam w szkole

Jeśli w Twoim tekście pojawi się jedynie 1 błąd ortograficzny, egzaminator nie odejmie ci punktów i otrzymasz maksymalną liczbę punktów za ortografię – 2 pkt! Jeśli w tekście pojawi się nie więcej niż 3 błędy – wówczas otrzymasz jedynie 1 punkt. Jeśli natomiast w rozprawce pojawi się znacznie więcej błędów językowych, musisz pogodzić się z utratą 2 punktów. W przypadku interpunkcji klucz z reguły jest nieco łagodniejszy. Aby otrzymać 1 punkt można popełnić maksymalnie 5 błędów interpunkcyjnych. Jeśli zrobisz ich więcej – nie dostajesz punktu. 

Czytaj także: Jak pisać recenzje? Poradnik

Nieco inaczej wygląda sprawa w przypadku błędów rzeczowych. Pamiętaj, by pisać tylko to, co dobrze znasz. Aby otrzymać pełen zestaw punktów w kategorii „Kompetencje literackie i kulturowe”, nie można popełnić żadnego błędu rzeczowego. Jeśli zrobisz błąd rzeczowy 1 lub 2 razy, otrzymasz już tylko 1 punkt. 

Czytaj także: Streszczenie "Pana Tadeusza" - co warto wiedzieć?

Pamiętaj, że popełnienie błędu rzeczowego nie dyskwalifikuje od razu całej pracy! Egzaminator może ocenić pracę na 0 punktów tylko wtedy, kiedy cała praca jest nie na temat! 

Zachęcamy do poznania innych tekstów, które ukazały się na łamach naszego portalu. Przygotowując się do egzaminu ósmoklasisty możecie przeczytać m.in. biografię Adama Mickiewicza czy recenzję filmu Pan Tadeusz.