Władysław Stanisław Reymont. Lubiany noblista

Ustabilizowany życiowo, zamożny twórca pisze, mając przy boku oddaną żonę. Ale jeszcze jeden raz kroniki wspominają o miłosnym uniesieniu mistrza. Romans z panią Toczyłowską przydarzył się Władysławowi nieoczekiwanie, jak zawsze. Aurelia zachowała spokój, uznając prawdopodobnie, że mąż potrzebuje silnych wrażeń, ale są one przelotne i nie warto o nie toczyć bojów. Udało się uniknąć skandalu i zachować małżeństwo. Jak na człowieka, który w młodości pisał do przeora Paulinów prośbę o warunki odbycia nowicjatu na Jasnej Górze, Władysław Stanisław Reymont był osobą mocno przywiązaną do ziemskich spraw.

Ale to tu, na ziemi, rozkwitała jego kariera. W 1919 roku Akademia Umiejętności zgłosiła Reymonta do nagrody Nobla. Po raz drugi zaproponował  Chłopów członek Komisji Nobla. Powieść była już wtedy przetłumaczona na szwedzki. Nie bez znaczenia był fakt, że był on pierwszym pisarzem, który został zgłoszony do tej nagrody po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Henryk Sienkiewicz został uhonorowany odznaczeniem w 1905 roku. Wreszcie w 1924 za epopeję Chłopi Władysław Stanisław Reymont został laureatem nagrody Nobla. Nie pojechał do Sztokholmu. W jego imieniu nagrodę odebrał poseł Alfred Wysocki. Sam pisarz zmarł rok później. Miał zaledwie 58 lat. Pani Aurelia tego samego roku wyszła ponownie za mąż za mecenasa wyznania mojżeszowego, z którym rozwiodła się na początku II wojny światowej. Zginęła podczas bombardowania we własnym domu.

Serce pisarza wmurowano w filar kościoła Świętego Krzyża w Warszawie. Zabalsamowane ciało spoczęło na Powązkach w alei Zasłużonych. Na jego grobie złożono setki wieńców, zwiezionych powozami i drabiniastymi wozami. W imieniu literatów pożegnali go Adam Grzymała-Siedlecki, Leopold Staff i Jarosław Iwaszkiewicz.

Władysław Stanisław Reymont osiągnął w swoim życiu zawodowym wszystko. Jego dwie wielkie powieści, Ziemia Obiecana i Chłopi, zostały przeniesione na ekran. Za tę drugą otrzymał literacką nagrodę Nobla. W walce o nią pokonał Stefana Żeromskiego i Tomasza Manna. Wielki afirmator życia odszedł w chwili, gdy był już na szczycie sławy. Po nim żaden polski pisarz nie został uhonorowany tym odznaczeniem za powieść. Dla Reymonta polska wieś była tym, czym dla Szopena polska przyroda. Wyjątkowa i magiczna. Niepowtarzalna i święta w swych nawracających cyklach umierania i odnawiania się.

http://kronikatalikowskich.com/pl/36

A. Grzymała-Siedlecki, wstęp do I tomu Pism

B. Kocówna, Wł. Reymont

W. St. Reymont, Miłość i katastrofa. Listy do Wandy Szczukowej