Władysław Stanisław Reymont. Lubiany noblista

Pikanterii całej sprawie dodaje fakt, że europejskie peregrynacje Reymonta były pod dyktando Hirszbanda, a w dokumencie podpisanym przez doktora Rauma widnieje zapis, że w wyniku katastrofy Reymont złamał dwanaście żeber. Z jednego zrobiło się dwanaście.

Jaka by nie była prawda, Władysław Reymont nagle stał się człowiekiem zamożnym. W ciągu dwóch lat stanął na ślubnym kobiercu z panią Aurelią Szacsznajder i mógł się poświęcić pisaniu epopei. Chłopi to historia, która została dokończona dzięki hojnemu odszkodowaniu wypłaconemu pisarzowi przez kolej.

W drodze na szczyt

Jako ten ślepy kamień pod wodą głęboką żyjesz, człowieku... W ciemnicy, człowieku, orzesz żywota rolę i płacz zasiewasz, ten trud, ten ból... I w błocie tarzasz gwiezdną duszę, człowieku, w błocie... - Chłopi

Epopeja spotkała się z wielkim uznaniem. Domknęła ona drugą fazę rozwoju artystycznego Reymonta. To także powieść realistyczna, epos wiejski, z bohaterem zbiorowym i wręcz homeryckim opisem bitwy mieszkańców wsi o las. Maciej Boryna został wystylizowany na modelowego gospodarza, wielkiego człowieka, herosa, broniącego swojej ziemi i gospodarstwa. Jego związek z Jagną nabrał cech mitycznych, był niczym relacja greckiego boga z boginką. Złamanie odwiecznych zasad, naruszenie świętego czasu narodzin i śmierci, cyklu agrarnego, zakłócenie usankcjonowanego czasem wiejskiego porządku musiało doprowadzić do katastrofy. Przyczyną jej była w głównej mierze wiejska piękność, która niczym bogini miłości skłóciła we wsi wszystkich ze wszystkimi.

Nietrudno odnaleźć w zmysłowej Jagnie dojrzałe kobiety, mężatki, obiekty westchnień pisarza. W tej realistycznej, ale i społecznej i narodowej powieści sportretowani zostali mieszkańcy Lipiec, w których kiedyś sam Władysław służył, jako pracownik kolei. Do dziś można zwiedzać domek, w którym mieszkał.