Świat może być koszmarem. Wywiad z Piotrem Górskim

Co zrobić, gdy wyczerpało się wszystkie możliwości, a porwany z ulicy jedenastolatek nadal pozostaje zaginiony? To pytanie zadaje sobie komisarz Sławomir Kruk na początku piątej doby poszukiwań. Odpowiedź, której sam sobie udziela, jest przerażająca. Poznacie ją, sięgając po powieść Bliska znajoma. To bardzo dobry, wciągający od pierwszych stron i bardzo zaskakujący kryminał z interesującym głównym bohaterem. O malowaniu obrazka pod obrazkiem, o tym, dlaczego czasem gotowi jesteśmy czynić zło w imię większego dobra oraz o tym, czy świat jest koszmarem, opowiada autor powieści, Piotr Górski.

Zanim zadam pytanie, chciałbym Panu serdecznie pogratulować konstrukcji tej powieści. Już myślałem, że zagadka powoli doczekuje się rozwiązania, niemal wszystkie puzzle trafiły na swoje miejsca, a tu nagle okazało się, że układam nie ten obrazek, co trzeba. 

Dziękuję. To zawsze jest wyzwaniem. Raymond Chandler pisał, co prawda, że kryminał powinien być warty przeczytania nawet wtedy, jeśli wyrwie się z niego ostatni rozdział, ale mimo wszystko ten końcowy zwrot akcji trzeba mieć przygotowany na wypadek, gdyby czytelnik dostał do ręki kompletną książkę.

Powieść kryminalna z założenia wymaga od autora malowania obrazka pod obrazkiem. Bywa to trudne, choć akurat w przypadku Bliskiej znajomej było mniej trudne, bo od początku miałem wyraźnie sprecyzowany pomysł.

„Bliska znajoma" to jeden z lepszych kryminałów 2021 roku.  

- recenzja książki „Bliska znajoma”

Dość szybko moją uwagę zwrócił komisarz Sławomir Kruk. Działający według własnych zasad, nierzadko „po bandzie" – podobnie jak Kruk, czyli Thomas "Ravn" Ranvsholt z powieści Michaela Katza Krefelda. To czysty przypadek, że dwóch Kruków ma podobne podejście do prawa, kiedy w grę wchodzi dojście do prawdy? A może po prostu my jako społeczeństwo tak już mamy, że powiedzenie dla zasady łam zasady jest dla nas cichym przyzwoleniem na samowolkę, jeśli w efekcie wyrządzanego zła chcemy osiągnąć jeszcze większe dobro?

Motyw stróża prawa, który to prawo łamie i ustala własne zasady jest chyba tak stary jak literatura kryminalna, a przynajmniej jak kryminały noir. Ci najbardziej pamiętni bohaterowie często stali częściowo po tej drugiej, ciemniejszej stronie mocy i dotyczy to zresztą nie tylko bohaterów kryminałów (vide: Kmicic). A może motyw ten jest jeszcze starszy, sięgający mitów i dramatów antycznych, bo jeśli przyjrzymy się bohaterom mitologicznym, to najwięksi z nich łamali prawa boskie i ludzkie w imię swoich racji, nierzadko skazując tym siebie na potępienie.

Co w ludzkiej naturze powoduje, że tacy bohaterowie od wieków przyciągają uwagę i są interesujący? To już pytanie do mądrzejszych ode mnie.

Czytaj również: Piotr Górski - cytaty

Trudno w przypadku bohaterów Pańskiej powieści dokonać klarownego podziału na dobrych i złych – moim zdaniem nic nie jest tu czarno-białe, raczej wszyscy reprezentują ten czy inny odcień szarości. W naszym codziennym życiu też raczej odbijamy się od jaśniejszej do ciemniejszej barwy, wykluczając czystą czerń i biel?

To interesujące, że nie potrafi Pan wskazać jednoznacznie złych bohaterów, bo ja potrafię to zrobić z łatwością. Zaryzykowałbym też stwierdzenie, że pojawiają się w tej książce dobrzy ludzie. Nie przesadzajmy z tą szarością. Co do zasady uważam, że szarość jest przereklamowana.

Bliska znajoma to już piąty tom cyklu z komisarzem Sławomirem Krukiem, ale powieść skonstruowana jest w taki sposób, by także osoba wchodząca po raz pierwszy do świata Kruka mogła czerpać z lektury przyjemność. 

Nie ma konieczności czytania poszczególnych części cyklu w kolejności. Każdy tom został tak pomyślany, aby stanowił samodzielną i zamkniętą całość. W każdym jest nowa zagadka kryminalna, która znajduje rozwiązanie, a czytelnik za każdym razem dostaje komplet informacji.

Nawiązania i kontynuacje pojawiają się jedynie w wątkach drugoplanowych, zwłaszcza tych dotyczących życia prywatnego bohaterów. I tak w Gorszym są nawiązania do pobocznych wydarzeń z Kruka, a w Królowej Lalek do Krewnych. W Bliskiej znajomej nawet takich nawiązań nie ma chyba zbyt wielu.

W jednym z ostatnich zdań w powieści Paweł Lalkarz stwierdza, że świat stał się koszmarem. Wiem, co może mieć na myśli w odniesieniu do sytuacji, jaka miała miejsce na łamach opowiedzianej przez Pana historii. Zastanawiam się jednak, czy Pan też ma takie zdanie o otaczającej nas dziś rzeczywistości, a jeśli tak – dlaczego?

Świat może być rajem, ale może być i koszmarem. Piszę kryminały, a więc powieści, które wymagają skupienia na tym ciemniejszym aspekcie świata. Mroczne ulice, brutalni ludzie, okrutne czyny, których znamię bohaterowie zabiorą ze sobą aż do wieczności – to wszystko składa się czasem na koszmar. Jeśli kiedyś napiszę romans – a nie napiszę – skupię się na tym innym, rajskim aspekcie świata.

Powieść Bliska znajoma kupicie w popularnych księgarniach internetowych: