Publicystyka
Kiedy szalona epoka lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku z hukiem wystrzału z pancernika Schleswig-Holstein odchodziła w przeszłość, kończyło się coś więcej, niż tylko dwudziestolecie międzywojenne. Nowe rozdanie na mapie świata, upadek wielkich mocarstw dwadzieścia lat wcześniej, było pierwszym wstrząsem, który zachwiał i tak niespokojnym europejskim porządkiem. Pierwsza połowa stulecia, choć intrygująca i zawierająca w sobie wszystko, od wielkich nadziei po wielkie samobójstwa, była w rzeczywistości koszmarem. W ostatniej wypowiedzi profesora Pawła Kowala w tekście Polak bez skazy, analizując do czego służy nam historia, autor zwraca uwagę na mit II RP. Podkreśla, że wielu uważa, że gdyby nie rozpadły się trzy imperia, to i tak powstałaby na nowo Polska. Tymczasem sprawa jest dużo bardziej złożona, niż to się, w ogólnym rozumieniu, wydaje. Czasy międzywojenne zostały nie tylko zidealizowane, ale ich postrzeganie jest pokłosiem tego, do czego dążyli sami twórcy tej idealnej wizji. W konsekwencji tych działań wydarzenia od pierwszej do drugiej wojny światowej i podczas jej wybuchu pozostają wciąż w sferze gorących dyskusji. Ważnym w niej głosem jest książka Sławomira Kopra „Piekiełko nad Wisłą. Sceny z życia polskich elit pod okupacją". czytaj dalej
Oficjalne podręczniki do nauki historii, także tej najnowszej, to często ciąg nudnych faktów, dat, utartych przez lata opinii. Ale za nimi kryją się sensacyjne wydarzenia i pasjonujący ludzie. Czy polskie władze u progu II wojny światowej na pewno działały zgodnie i w interesie Polski? Czy okupacja prowokowała głównie pojedyncze oddolne działania, polegające na malowaniu na murach znaku Polski Walczącej i śpiewanie zakazanych piosenek? A może w tle walki o niepodległą Polskę były morderstwa, szantaże i akcje szpiegowskie na niespotykaną skalę? Podwójni agenci i ludzie, przy których to, co robił James Bond może być jedynie słabą odbitką kina akcji? Przekonuje o tym historia Edwarda Śmigłego-Rydza. W stylizowanym na autentyczny wywiadzie-rzece Juliana Piaseckiego, przedwojennego wiceministra, z marszałkiem Rydzem-Śmigłym, wydanym pod tytułem „Spowiedź Śmigłego. Szczera rozmowa z Piłsudczykiem" Sławomir Koper stara się oddać głos Naczelnemu Wodzowi – jednej z najbardziej kontrowersyjnych postaci historycznych ostatniego stulecia. czytaj dalej
Odważne i przedsiębiorcze kobiety, gotowe narazić własne życie w służbie ojczyźnie, pracowały pod przykrywką fałszywej tożsamości. Wykonywały przydzielone im zadania, czasem wykorzystując zaawansowane technicznie urządzenia, choć żadne z nich nie było w stanie zastąpić osobistej inteligencji i determinacji. Ich historie poznajemy za sprawą książki „Walczyły w cieniu mężczyzn", która ukazała się nakładem Wydawnictwa Bellona. O kobietach-szpiegach w czasie II wojny światowej pisze Adrianna Michalewska. czytaj dalej
To choroba zapewne tak stara, jak ludzkość: pierwsze wzmianki o grypie pojawiają się już u Hipokratesa. Mieliśmy setki lat na poradzenie sobie z tą chorobą. A jednak, mimo coraz bardziej zaawansowanych badań, grypa wciąż występuje. Często bagatelizujemy jej objawy, uważając, że to nic poważnego. Tymczasem co kilkanaście lat występuje pandemia – grypa pojawia się wówczas na całym świecie, w niektórych przypadkach prowadząc nawet do śmierci. O jednej z nich – wielkiej pandemii z 1918 roku, podczas której zmarło 10 razy więcej osób niż podczas I wojny światowej – pisze Jeremy Brown w swojej publikacji „Grypa. Sto lat walki". Przeczytajcie tę książkę, bo oprócz mnóstwa interesujących informacji dotyczących grypy pokazuje ona, że chociaż potrafimy wylądować na Księżycu, choć możemy, będąc na drugim końcu świata, otworzyć w domu rolety czy włączyć odkurzacz, nie potrafimy poradzić sobie z chorobą, która wraca co sezon. I co roku nie wiemy, czy odpowiadający za nią wyrok po prostu wywoła dreszcze u kilku milionów ludzi, czy spory odsetek z nich... zabije. czytaj dalej
Leśmian jest poetą niedocenionym, a jego najbardziej znana ballada „Dziewczyna" kryje liczne sekrety. czytaj dalej
Poemat mistyczny Juliusza Słowackiego można czytać na różne sposoby. Tutaj przedstawiono jeszcze jedną możliwość lektury i rozumienia, zapewne nie ostateczną. czytaj dalej
Biseptol, sprzedawany jako środek antykoncepcyjny, tysiące prezerwatyw i dziesiątki butli gazowych upchniętych w maluchach – takie towary zabierali z sobą polscy turyści, wyjeżdżający na wczasy do Rumunii. Pisze o tym prof. Jan Głuchowski, autor publikacji Na saksy i do Bułgarii. Turystyka handlowa w PRL. czytaj dalej
Naraził się właściwie wszystkim. Rosjanie nienawidzą go za zwycięskie walki z bolszewikami w latach 1919- 1920. Niechęć ta przeszła na władze i historyków epoki PRL-u – w efekcie potrafiono tą nienawiścią skutecznie zarazić miliony Polaków. W efekcie Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz jest bez wątpienia najpowszechniej znienawidzoną polską postacią historyczną. Nikt właściwie nie wyrażał się ani nie wyraża o nim pozytywnie. To doprawdy ewenement w naszych dziejach, gdyż pozytywne opinie można znaleźć nawet o przywódcach konfederacji targowickiej albo o Aleksandrze Wielopolskim czy Wojciechu Jaruzelskim. Nie jest nawet uważany za postać kontrowersyjną. Jest po prostu jednoznacznie zły. Tymczasem Rydz-Śmigły bywał także jednym z najlepszych polskich dowódców w historii – szczególnie w kontekście walk na froncie litewsko-białoruskim i w czasie wojny polsko-bolszewickiej w latach 1918-1920. czytaj dalej
Dynastia Windsorów jest niewątpliwie ewenementem w skali światowej, została bowiem ni mniej ni więcej, tylko najzwyczajniej w świecie… wymyślona, powołana do życia ze względów, które dziś określilibyśmy mianem PR-u – pisze Iwona Kienzler, autorka książki Windsorowie. Celebryci, nudziarze, skandaliści. czytaj dalej
Był człowiekiem piszącym o niesprawiedliwości świata, został sumieniem nowo odzyskanej Polski. Pisał o wielkiej historii, stworzył powieść o przemianie duchowej młodego człowieka. Ostatni z wielkich autorytetów, piszący w duchu Młodej Polski, ale ukształtowany przez pozytywizm, miłośnik Nałęczowa, skandalista. Mieszkał w dworku w Konstancie, a ostatnie miesiące spędził w mieszkaniu na drugim pietrze Zamku Królewskiego w Warszawie. Kochany i znienawidzony. Wielki wizjoner i pisarz, którego zaliczenie w poczet autorów lektur szkolnych było chyba najgorszym pomysłem edukacji. Autor książek trudnych i wybitnych, poruszający odważnie każdy zakazany temat. Dziś mamy okazję ponownie spojrzeć na najważniejszą jego powieść – Przedwiośnie – za sprawą publikacji Siły większe niż chaos. Tajemnica „Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego, która ukazała się nakładem Oficyny Wydawniczej Volumen pod patronatem Stowarzyszenia im. Stefana Żeromskiego. czytaj dalej
