Publicystyka

Raz w życiu zetknąłem się z „kryminalnymi" z prawdziwego zdarzenia. Spotkałem wtedy dwóch całkiem uprzejmych facetów. Zebrali odcisk buta („tak, tak, proszę pana, skądś znamy te buty") i „zapach przestępcy" do słoika. Nie czuć od nich było alkoholu. Nie przeklinali przesadnie, ale też raczej trudno byłoby z nimi pogadać o filozofii klasycznej. Okazali się po prostu normalnymi ludźmi. Takimi, jakich wielu spotykamy w życiu. I jakich prawie nigdy nie spotykamy na stronach powieści kryminalnych. Przypomniałem sobie o nich podczas lektury książek Aleksandra Sowy – powieści „Gwiazdy Oriona" i „Czas Wagi". I przypomniałem sobie lata dziewięćdziesiąte, które pamiętam przede wszystkim z doniesień w wieczornych wiadomościach, oglądanych razem z rodzicami, z seriali „Ekstradycja" i „Defekt" oraz z piosenek grupy „Pod Budą". czytaj dalej

Oto opowieść o niezwykłym człowieku, o szpiegu, który rzucił wyzwanie dwu potęgom: CIA i KGB. To historia inżyniera, dzięki któremu na długo po upadku ZSRR Amerykanie korzystali z przewagi na niebie. To opowieść o czasach zimnej wojny i o tym, że dzięki jednemu szpiegowi, który kosztował Amerykę kilkaset tysięcy dolarów, ten kraj oszczędził miliardy. Postać Adolfa Tołkaczowa przybliża czytelnikom David E. Hoffman w książce „Szpieg za miliard dolarów". Poznajcie jego historię:   czytaj dalej

Cykl neapolitański Eleny Ferrante, będący zachwycającą opowieścią o miłości i walce, przywrócił nadzieję na dobrą literaturę. Miliony czytelników pokochały Lilę i Elenę. Dwie neapolitanki, które uciekając z biedy, wybrały dwa zupełnie odmienne style życia. W 2018 roku sfilmowano pierwszy tom rewelacyjnej historii Genialna przyjaciółka. Czy dzisiaj, po dwóch latach, gdy w HBO obejrzeć możemy kolejny sezon produkcji, wiemy coś więcej o samej Ferrante?   czytaj dalej

Prywatne życie monarchów jest prywatne jedynie z nazwy. Członkowie rodziny sprawującej władzę, namaszczeni przez Boga, odpowiedzialni jedynie przed historią, żyją publicznie, wśród swoich poddanych. Pokazuje to świetnie publikacja „Brytyjska monarchia od kuchni", która ukazała się nakładem Wydawnictwa Bellona.   czytaj dalej

Amerykański scenarzysta, Anthony McCarten, swą książkę „Dwóch papieży", wydaną wcześniej pod tytułem „Papież", wieńczy słowami: „Franciszku, napraw mój Kościół". Trudno jednak przypuszczać, by sam McCarten wierzył, że w tym przypadku „Słowo stanie się ciałem" – „Dwóch papieży" to opowieść o Kościele w czasach kryzysu, rządzonym przez ludzi, których – mimo różnic – bardzo wiele również łączy.   czytaj dalej

Obserwując zachowania i zwyczaje zwierząt, można dostrzec pewne osobliwości, które wydają się łączyć je z ludźmi. Czy człowiek faktycznie jest „arcytypem” wśród zwierząt? A może nasi mniejsi bracia mają z ludźmi więcej wspólnego niż mogłoby się wydawać? Temat ten omawia Adam Rutherford w swej publikacji „Księga ludzi. Opowieść o tym jak staliśmy się nami". Poznajcie kilka przykładów, które pozwolą nam spojrzeć na zwierzęta z zupełnie nowej perspektywy. czytaj dalej

Kiedy na platformie Netflix zadebiutował film na podstawie powieści Jenny Han „Do wszystkich chłopców, których kochałam", Internet oszalał. Lekką i ciepłą komedię romantyczną pokochały nastolatki, często oglądające ją wspólnie z rodzicami, którzy również docenili przesłanie produkcji. Krytycy chwalili film między innymi za to, że zachował azjatycko-amerykański charakter powieści Jenny Han. Członkowie obsady błyskawicznie stali się gwiazdami. Ich popularność jeszcze bardziej wzrosła, gdy ogłoszono, że powstaje film „Do wszystkich chłopców, których kochałam 2" – a właściwie "P.S. Wciąż Cię kocham", bo taki tytuł nosił drugi tom cyklu „Chłopcy". A książkowa odsłona "Do wszystkich chłopców, których kochałam" powróciła po latach na szczyty list bestsellerów. I dobrze się stało, bo książki Jenny Han to mądre opowieści o tym, że słowa mają wielką moc, jakże inne od modnych obecnie powieści young adult czy new adult, opierających się głównie na rozbudowanych opisach scen erotycznych. czytaj dalej

Kiedy szalona epoka lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku z hukiem wystrzału z pancernika Schleswig-Holstein odchodziła w przeszłość, kończyło się coś więcej, niż tylko dwudziestolecie międzywojenne. Nowe rozdanie na mapie świata, upadek wielkich mocarstw dwadzieścia lat wcześniej, było pierwszym wstrząsem, który zachwiał i tak niespokojnym europejskim porządkiem. Pierwsza połowa stulecia, choć intrygująca i zawierająca w sobie wszystko, od wielkich nadziei po wielkie samobójstwa, była w rzeczywistości koszmarem. W ostatniej wypowiedzi profesora Pawła Kowala w tekście Polak bez skazy, analizując do czego służy nam historia, autor zwraca uwagę na mit II RP. Podkreśla, że wielu uważa, że gdyby nie rozpadły się trzy imperia, to i tak powstałaby na nowo Polska. Tymczasem sprawa jest dużo bardziej złożona, niż to się, w ogólnym rozumieniu, wydaje. Czasy międzywojenne zostały nie tylko zidealizowane, ale ich postrzeganie jest pokłosiem tego, do czego dążyli sami twórcy tej idealnej wizji. W konsekwencji tych działań wydarzenia od pierwszej do drugiej wojny światowej i podczas jej wybuchu pozostają wciąż w sferze gorących dyskusji. Ważnym w niej głosem jest książka Sławomira Kopra „Piekiełko nad Wisłą. Sceny z życia polskich elit pod okupacją". czytaj dalej

Oficjalne podręczniki do nauki historii, także tej najnowszej, to często ciąg nudnych faktów, dat, utartych przez lata opinii. Ale za nimi kryją się sensacyjne wydarzenia i pasjonujący ludzie. Czy polskie władze u progu II wojny światowej na pewno działały zgodnie i w interesie Polski? Czy okupacja prowokowała głównie pojedyncze oddolne działania, polegające na malowaniu na murach znaku Polski Walczącej i śpiewanie zakazanych piosenek? A może w tle walki o niepodległą Polskę były morderstwa, szantaże i akcje szpiegowskie na niespotykaną skalę? Podwójni agenci i ludzie, przy których to, co robił James Bond może być jedynie słabą odbitką kina akcji? Przekonuje o tym historia Edwarda Śmigłego-Rydza. W stylizowanym na autentyczny wywiadzie-rzece Juliana Piaseckiego, przedwojennego wiceministra, z marszałkiem Rydzem-Śmigłym, wydanym pod tytułem „Spowiedź Śmigłego. Szczera rozmowa z Piłsudczykiem" Sławomir Koper stara się oddać głos Naczelnemu Wodzowi – jednej z najbardziej kontrowersyjnych postaci historycznych ostatniego stulecia.  czytaj dalej

Odważne i przedsiębiorcze kobiety, gotowe narazić własne życie w służbie ojczyźnie, pracowały pod przykrywką fałszywej tożsamości. Wykonywały przydzielone im zadania, czasem wykorzystując zaawansowane technicznie urządzenia, choć żadne z nich nie było w stanie zastąpić osobistej inteligencji i determinacji. Ich historie poznajemy za sprawą książki „Walczyły w cieniu mężczyzn", która ukazała się nakładem Wydawnictwa Bellona. O kobietach-szpiegach w czasie II wojny światowej pisze Adrianna Michalewska. czytaj dalej