Jak uratować świat, czyli ekologia na co dzień

Ochrona środowiska nie jest chwilową modą filantropów. Ekologia, spychana w latach szkolnej edukacji na daleki plan, jeszcze nigdy nie była tak ważna, jak dziś. Światowa katastrofa, jaka czeka ludzkość za kilkadziesiąt lat, wywołana nadmierną eksploatacją surowców nieodnawialnych (węgla, gazu ziemnego, ropy naftowej), zanieczyszczaniem środowiska produktami i substancjami, których okres rozkładu liczony jest w setkach lat, skażenie gleby, wody, powietrza i nieodwracalne zmiany, jakie przemysłowa, często rabunkowa gospodarka człowieka wprowadza w wielu rejonach świata, jest tragicznym faktem. To nie bajka, która ma „wystraszyć” niegrzeczne dzieci. To przyszłość, jaką ludzkość funduje kolejnym pokoleniom.

Na szczęście są ludzie, którzy próbują zmienić ten stan rzeczy. Sylwetki wyjątkowych osób zaangażowanych w walkę o ochronę naszej planety oraz ich przesłanie młodsi i starsi czytelnicy poznają za sprawą książki Historie dla dziewczyn i chłopców, którzy chcą uratować świat. 

Ale nie tylko bogacze, celebryci czy wielkie ekologiczne korporacje i organizacje mogą wziąć udział w ratowaniu środowiska. Każdy człowiek, zmieniając nawyki, dokształcając się i szukając nowych inspiracji, może przyczynić się do ochrony naszej planety. Jak to zrobić? Oto kilka pomocnych rad:

1. Szanuj ziemię, która daje plony.

W wielu religiach ziemia jest „święta”. Pochodzi od bóstw lub po prostu jest uznawana za boginię. Indyjscy rolnicy, zanim przystąpią do zasiewów, wznoszą modły i proszą o błogosławieństwo i zgodę na wykorzystanie ziemi, na to, by zasiać nasiona i czekać na plon. Plony żywią bowiem nie tylko człowieka. Roślinny pokarm stanowi podstawę życia chociażby krów, które dają mleko. Z mleka człowiek wytwarzać może sery, jogurty, śmietanę, masło.

Dbanie o ziemię to także stosowanie dobrych, naturalnych organicznych nawozów, na przykład obornika.

Jeśli ziemia będzie nadmiernie eksploatowana, stosowane będą pestycydy, czy genetycznie modyfikowane nasiona, cały cykl zacznie się chwiać.

2. Nie wycinaj i nie niszcz drzew.

Drzewa, tak jak i ziemia, również w wielu religiach uznawane są za „święte”. I dzieje się tak nieprzypadkowo. Drzewa dają schronienie i dom wielu gatunkom zwierząt. Bez lasów i swoich siedlisk zwierzęta te skazane są na śmierć. Swoimi korzeniami drzewa zatrzymują i regulują przepływ wody gruntowej. To zaś wiąże się z możliwością odpowiedniego nawadniania pól. W lasach, w cieniach drzew, w zagajnikach znajdują się rośliny, które mogą służyć za pokarm – jak grzyby, jagody, maliny, lub w celach leczniczych jak w przypadku wielu ziół.

Wycinka drzew zwykle prowadzona jest w celu zyskania surowca, ale także terenów do wydobywania minerałów czy paliw kopalnych. Wylesienie prowadzi jednak do zachwiania gospodarki wodnej, nadmiernej suszy, dewastowania i osuwania się pagórków, niszczenia pobliskich pól uprawnych, a – co za tym idzie – migracji ludzi na nowe tereny, biedy i głodu.

3. Dbaj o bioróżnorodność.

Wiele mówi się o tym, że zniszczone czy zdewastowane tereny ponownie się zalesia. Oczywiście jest to działanie jak najbardziej potrzebne, pod warunkiem, że sadzi się drzewa różnych gatunków. Często okazuje się bowiem, że posadzenie setek takich samych drzew jeszcze bardziej niszczy środowisko. Idąc tym tropem, nietrudno dojść do wniosku, że posadzenie szkółki eukaliptusów nie miało na celu zrewitalizowanie zniszczonego środowiska, ale powodowane było chęcią szybkiego zysku. Z drewna drzew eukaliptusowych, które rosną bardzo szybko, produkuje się bowiem papier…

4. Nie kupuj produktów pochodzących lub mających w swoim składzie GMO.

GMO to skrót od genetically modified organism, czyli od organizmów modyfikowanych genetycznie. Organizmy takie, chociażby nasiona, w założeniu miały dawać obfite plony i być odporne na niekorzystne warunki pogodowe. Rzeczywistość okazała się jednak zupełnie inna. Nasiona GMO zubażają glebę i często nie są też w stanie przetrwać suszy lub przymrozków. W dodatku rolnicy, którzy wybrali organizmy genetycznie modyfikowane, w kolejnych latach upraw zmuszeni są do kupowania coraz „doskonalszych” odmian nasion GMO. A te są coraz droższe i nie dają gwarancji dobrych plonów. Do tego dochodzi konieczność stosowania pestycydów i chemicznych środków ochrony roślin, które dodatkowo zatruwają glebę. Stąd już prosta droga do genetycznie modyfikowanej żywności, która po prostu szkodzi, wywołując chociażby ciężkie czy przewlekłe choroby.

5. Edukuj się i podsuwaj filmy, artykuły, książki i muzykę o ochronie środowiska innym.

Nie da się dbać o środowisko, nie wiedząc, jak to robić. W tym celu koniecznie trzeba poszerzać swoją wiedzę. Wielu zaangażowanych naukowców, celebrytów, a czasami nawet aktorów – jak chociażby jeden z bohaterów książki Historie dla dziewczyn i chłopców, którzy chcą uratować świat, Leonardo di Caprio – wyprodukowało filmy edukujące i uświadamiające ludziom, na skraju jakiej ekologicznej przepaści żyjemy. Warto sięgnąć po produkcje: Za pięć dwunasta, Cowspiracy i Czy czeka nas koniec?

Filmy te uświadamiają, jak bardzo zniszczone zostało środowisko, dlaczego topnieją lodowce, skąd biorą się niespotykane dotąd na taką skalę susze, huragany czy powodzie, czym jest efekt cieplarniany i jako możemy mu zapobiec.

Wielu twórców muzycznych, np. inna bohaterka Historii dla dziewczyn i chłopców, którzy chcą uratować świat, Bjork, w swoich utworach wyraża protest wobec niszczenia środowiska i zachęca do tego, by na poważnie włączyć się w ekologię.

6. Chroń zwierzęta.

Oczywiście bardzo odważnym działaniem jest przeciwstawianie się kłusownictwu poprzez organizowanie akcji chroniących dzikie i zagrożone wyginięciem gatunki, znajdywaniu i niszczeniu pułapek czy tworzeniu patroli antykłusowniczych. Jednak nie tylko tak możemy pomagać zwierzętom.

Produkcja mięsa przyczynia się do emisji ogromnych ilości metanu – gazu cieplarnianego. Przemysłowa hodowla krów powoduje nie tylko niszczenie ziemi, ale również powietrza. W obliczu takich wniosków naturalne wydaje się ograniczenie konsumpcji mięsa lub całkowita z niego rezygnacja poprzez przejście na dietę wegetariańską lub wegańską. Zastanów się nad tym, czy nie dałoby się zasadzić za domem lub na balkonie małego ogródka warzywnego: z pomidorami, marchwią czy truskawkami.

Inną sprawą jest los dzikich zwierząt, których miejsce jest w ich naturalnym środowisku. Zachłanność człowieka, pragnienie pozyskania gatunków do ogrodów zoologicznych prowadzi do niewyobrażalnych krzywd i cierpienia dzikich zwierząt. Wyrwane ze swojego stada, osamotnione, transportowane w koszmarnych warunkach często skazane są na choroby lub śmierć.

7. Zamiast benzyny – samochód elektryczny, a na krótsze trasy rower. Zamiast prądu – ogniwa słoneczne.

Choć jest to często jeszcze wciąż w sferze marzeń, to coraz więcej ludzi decyduje się na budowanie domów z ekologicznych materiałów, na zakup samochodów hybrydowych lub elektrycznych. Często korzystają oni także z odnawialnych źródeł prądu – ogniw fotowoltanicznych.

Jeżeli wykorzystujesz prąd pochodzący z nieekologicznej elektrowni, pamiętaj, by gasić światło i wyłączać wszystkie urządzenia z gniazdka, gdy tylko przestajesz z nich korzystać.

Jeśli musisz dojechać tylko kilka kilometrów, wybierz rower. Nie zanieczyścisz środowiska, a dodatkowo spalisz trochę kalorii.

8. Szanuj wodę.

Woda to podstawa życia. Organizm człowieka składa się w ponad połowie właśnie z wody. Bez wody człowiek może przeżyć zaledwie kilka dni. Jeśli zabraknie czystej wody, ludzkość będzie skazana na zagładę. Przemysłowa hodowla zwierząt i uprawa roślin przyczynia się do zatruwania wód środkami chemicznymi i pestycydami. W wodach topione są tony śmieci, które stanowią poważne zagrożenie dla mieszkających tam zwierząt.

9. Recykling to podstawa. Kupuj ubrania i produkty z materiałów pochodzących z recyklingu lub upraw ekologicznych. Zrezygnuj z plastiku.

Korzystaj z materiałów, które można wykorzystać wielokrotnie. Coraz więcej firm odzieżowych do produkcji ubrań stosuje materiały z recyklingu (np. plastikowych butelek) czy upraw ekologicznych.

Trzeba też pamiętać o tym, by kupować ubrania, które przydadzą się na dłużej, nie będą tylko chwilowym kaprysem. Warto nosić te same ubrania częściej, zmieniać tylko ich dopasowanie do siebie, dobierać dodatki, które ożywią dany element ubioru. Pamiętajmy, że produkcja ubrań wiąże się z wykorzystaniem ogromnej ilości wody, a stosowane barwniki zatruwają środowisko.

Produkcja jedwabiu wcale nie musi wiązać się z zabijaniem gąsienic jedwabnika. Jedwab można uzyskać także z soi. Zamiast piór można wykorzystać trawę pampasową. Do produkcji ekologicznego dżinsu można wykorzystać bawełnę z recyklingu i poliester z plastikowych butelek. Także skóra zwierzęca znalazła swoją alternatywę w postaci odpowiednio w tym celu przygotowanych skórek z winogron.

Coraz więcej dostępnych jest także kosmetyków, których składniki pochodzą z naturalnych upraw, i które pakowane są często w ekologiczne opakowania.

Wybieraj produkty opakowane w papier. Warzywa i owoce kupuj na wagę i przynoś do domu w płóciennej torbie. Zrezygnuj z rzeczy wykonanych z plastiku lub których opakowania wykorzystują PET.

10. Wspieraj firmy proekologiczne.

Jeśli szukasz pracy, sprawdź, czy miejsce, które oferuje zatrudnienie, działa w zgodzie z naturą. Czy wśród postulatów firmy znajduje się dbanie o środowisko. Czy dana fabryka podczas produkcji wykorzystuje panele słoneczne. Nie kupuj produktów, które wytwarzane są przez fabryki zanieczyszczające wodę i powietrze, a w zamian szukaj rzeczy produkowanych przez firmy ekologiczne, wykorzystujące materiały z recyklingu czy naturalne, organiczne uprawy.

O tym, że dana firma dba o środowisko, będą też świadczyły hasła zachęcające do umiaru: naprawiania uszkodzonych produktów (zamiast kupowania nowych) czy nie kupowania danej rzeczy wcale, jeśli tak naprawdę jej nie potrzebujemy. 

Historie inspirujących postaci zaangażowanych w ochronę środowiska oraz więcej przykładów zachowań proekologicznych znajdziecie w książce Historie dla dziewczyn i chłopców, którzy chcą uratować świat. Publikację tę kupicie w popularnych księgarniach internetowych: