Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz - biografia, życie i twórczość

Adam Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 roku w Nowogródku na Litwie, w rodzinie wywodzącej się z drobnej szlachty. Jego ojcem był Mikołaj Mickiewicz herbu Poraj, nowogrodzki adwokat, a matką - Barbara Mickiewicz z domu Majewska. Oprócz Adama państwo Mickiewiczowie mieli jeszcze czterech synów: Franciszka, Aleksandra, Jerzego i Antoniego.

Adam Mickiewicz – dzieciństwo

Wczesne dzieciństwo Adam spędził na wsi w Zaosiu, niedaleko Nowogródka. To właśnie tam miał okazję poznać bogatą twórczość ludową: baśnie, podania oraz ludowe pieśni, które wywarły trwały ślad i ukształtowały jego estetykę. Wiele zawdzięczał także różnorodności i wielokulturowości, w której się wychował - dzięki temu zachował otwartość umysłu i nie zamykał się w jednym światopoglądzie.

Adam Mickiewicz - wykształcenie

Mickiewicz na stałe przeniósł się do Nowogródka gdy w 1807 roku poszedł do szkoły powiatowej prowadzonej przez dominikanów. W 1812 roku umarł Mikołaj Mickiewicz, co jeszcze bardziej pogorszyło nieciekawą sytuację majątkową rodziny. Mimo finansowych trudności w 1815 roku Mickiewicz rozpoczął studia w Wilnie, które było wówczas jednym z najprężniej rozwijających się ośrodków nauki i kultury. Wstąpił na Wydział Nauk Fizycznych i Matematycznych, jednocześnie ucząc się na Wydziale Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych. Aby podreperować sytuację finansową wstąpił do Seminarium Nauczycielskiego, dzięki czemu zyskał stypendium, ale jednocześnie zobowiązał się do podjęcia pracy nauczyciela po ukończeniu studiów. Zanim to jednak nastąpiło przeżył w Wilnie jeden z najszczęśliwszych okresów swojego życia. Zaangażował się w działalność Towarzystwa Filomatów.

Adam Mickiewicz i Maryla Wereszczakówna

W 1819 roku, po ukończeniu studiów i uzyskania stopnia magistra, Mickiewicz musiał przenieść się do Kowna i objąć tam stanowisko nauczyciela. W czasie pobytu w tym niewielkim i pozbawionym kulturalnego życia mieście młody poeta popadał w stany przygnębienia. Przyczyniało się do tego jeszcze jedno ważne w jego życiu wydarzenie - pierwsza i niespełniona miłość. Latem 1820 roku Mickiewicz zakochał się z wzajemnością w Maryli Wereszczakównie. Niestety Maryla, pochodząca z bogatej i wpływowej szlachty, poślubiła równie bogatego hrabiego Puttkamera. Na domiar tego złą kondycję psychiczną Mickiewicza pogrążyła jeszcze wiadomość o śmierci matki.

Adam Mickiewicz - pierwsze wiersze

Doświadczenia zdobyte w Kownie posłużyły Mickiewiczowi jako materiał poetycki. W tym czasie napisał m.in. Ballady i romanse, Grażynę oraz II i IV część Dziadów. W 1822 i 1823 roku wyszły dwa zbiory jego utworów pt. Poezje oraz Poezje II, które okazały się prawdziwym sukcesem. Również w 1822 roku napisał rozprawę, za którą uhonorowano go tytułem magistra filozofii oraz otrzymał stopień czeladnika masonerii.

Adam Mickiewicz - więzienie i zesłanie

W 1823 roku Mickiewicz wraz ze swoimi studenckimi przyjaciółmi został aresztowany i uwięziony w klasztorze ojców Bazylianów w Wilnie za udział w tajnym Towarzystwie Filomatów. Po pół roku więzienia został skazany na zesłanie w głąb Rosji i na zawsze już opuścił Litwę.

Jesienią 1824 roku wyruszył do Rosji. Przebywał w Petersburgu, a następnie udał się do Odessy, gdzie objął urząd nauczyciela liceum, potem z kolei wyruszył na Krym i do Moskwy. W 1829 roku otrzymał pozwolenie wyjazdu z Rosji. Paradoksalnie wygnanie miało na niego bardzo dobry wpływ. Dzięki rosyjskim doświadczeniom stał się poetą w pełni dojrzałym i dopiero zaczynał wchodzić na szczyt swoich możliwości twórczych. W trakcie podróży nawiązał wiele znajomości, bywał na salonach, gdzie popisywał się słynnymi improwizacjami, brał udział w życiu kulturalnym, poznał Aleksandra Puszkina i innych rosyjskich poetów, co miało na niego ogromny wpływ. Przede wszystkim jednak napisał słynne cykle sonetów: Sonety odeskie i Sonety krymskie, wydał Konrada Wallenroda oraz rozpoczął prace nad III częścią Dziadów.

Europejskie podróże Adam Mickiewicza

Po opuszczeniu Rosji zaczął podróżować po Europie, odwiedzając Niemcy, Szwajcarię, Rzym i Włochy. W trakcie tych podróży zbierał kolejne duchowe i intelektualne doświadczenia: spotykał się z Goethem i Heglem, kontemplował piękno szwajcarskiego krajobrazu oraz poznawał kulturę antyczną.

Podczas pobytu w Rzymie w 1831 roku Mickiewicz dowiedział się o wybuchu powstania listopadowego. Wyruszył wówczas do Paryża, by uzyskać pomoc Francji, jednak bez skutku. Choć był sceptycznie nastawiony do otwartej walki z zaborcą postanowił wziąć udział w powstaniu. Niestety, gdy dotarł do Wielkopolski okazało się, że droga do Królestwa Polskiego jest odcięta, a powstanie już wygasa. Mickiewicz był bardzo krytykowany za uniknięcie udziału w powstaniu, zarzucano mu nawet tchórzostwo. Sam również nie mógł sobie wybaczyć, że zostawił ojczyznę w potrzebie i do końca życia miał wyrzuty sumienia. Od tamtej pory jego nadrzędnym celem było zostać poetą narodowym i podporządkować swoją twórczość służbie dla narodu.

Adam Mickiewicz w Paryżu

Mickiewicz osiadł na stałe w Paryżu, gdzie udzielał się wśród inteligencji polskiej emigracji. W 1832 roku ożenił się z Celiną Szymanowską, z którą miał sześcioro dzieci: Marię, Helenę, Władysława, Józefa, Aleksandra i Jana. W 1839–1840 roku był profesorem literatury łacińskiej w Lozannie, a w 1840 roku przeniósł się z powrotem do Paryża, gdzie objął katedrę języków słowiańskich w Collège de France.

Adam Mickiewicz - książki, twórczość

W 1832 roku Mickiewicz opublikował Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego oraz III część Dziadów, a w 1834 roku Pana Tadeusza, który początkowo nie cieszył się popularnością. W 1839 roku powstały ostatnie utwory Mickiewicza - Liryki lozańskie. Od tej pory Mickiewicz walczył nie rymami, a żywym słowem, nieustannie próbując ugrać coś dla sprawy polskiej. W Paryżu wygłaszał swoje słynne wykłady - prelekcje paryskie - na które przychodziła większość ówczesnej śmietanki inteligenckiej Paryża. Zaangażował się w pisanie artykułów publicystycznych o zabarwieniu politycznym. W swoich wykładach również odwoływał się do spraw politycznych i głosił mesjanistyczne nauki Andrzeja Towiańskiego, za co w 1844 roku został zawieszony w czynnościach profesorskich. Był również współzałożycielem Trybuny Ludów - gazety, która została zamknięta w wyniku interwencji ambasady Rosji.

W 1848 roku, w trakcie Wiosny Ludów, Mickiewicz utworzył legion polski - organizację zbrojną, z którą przemaszerował przez Włochy, biorąc udział w kilku bitwach. Po śmierci żony w 1855 roku wyjechał do Konstantynopola, by utworzyć kolejny legion, który walczyłby przeciwko Rosji w wojnie rosyjsko-tureckiej. Niestety w wyniku bardzo złych warunków sanitarnych, w których przebywał oraz epidemii cholery, Mickiewicz zmarł w listopadzie 1855 roku. W 1856 roku prochy wieszcza zostały przewiezione do Paryża, a w 1890 roku sprowadzone do Krakowa, gdzie do dziś spoczywają w katedrze na Wawelu.

Adam Mickiewicz - współcześnie

Postać wieszcza zainspirowała twórców filmu „Piep*zyć Mickiewicza”, opowiadającego o nauczycielu, który ma nietypowe sposoby pracy ze swoimi wychowankami. Produkcja zadebiutowała w kinach na początku 2024 roku. Adam Mickiewicz pojawił się również na maturze próbnej z języka polskiego 2023 na której analizowano III część Dziadów.