Kilka dni temu na fanpage'u Antykwariat Zakładka na Facebooku pojawił się dokładny spis lektur do szkoły średniej z 1985 roku. Nastolatkowe w PRL-u mieli do przeczytania znacznie więcej pozycji niż współcześni licealiści.
Na początku maja absolwenci liceów i techników przystąpili do egzaminów maturalnych. Pierwszym przedmiotem, z którym musieli się zmierzyć, był właśnie język polski. Podczas szkolnej edukacji uczniowie poznawali różne ważne teksty literackie. Okazuje się jednak, że współczesna lista lektur jest znacznie krótsza niż ta sprzed prawie czterdziestu lat.
Z czym musieli się mierzyć maturzyści w 1985 roku?
Antykwariat Zakładka pokazał pełną listę lektur z 1985 roku. Najbardziej intrygujące wydają się jednak książki, które musiały zostać przeczytane przez maturzystów. Wtedy uczniowie przystępowali do tak zwanej „starej matury”, czyli egzaminu dojrzałości. Na spisie znalazło się około siedemdziesięciu konkretnych pozycji, a także wybór poezji, czyli między innymi utwory Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Wisławy Szymborskiej czy Czesława Miłosza.
Co ciekawe na liście znalazło się sporo książek z kanonu literatury światowej, między innymi 451 stopni Fahrenheita Ray'a Bradbury'ego, Sto lat samotności Gabriela Garcíí Márqueza, Dżuma Albert Camusa. Uczniowie mieli sięgnąć nawet po książkę japońskiego prozaika Kobo Abe – Kobieta z wydm.
Nie zabrakło również polskich autorów i ich książek. Stanisławowi Lemowi wraz z powieścią Powrót z gwiazd przypadło miejsce w dziale „Lekcja antyutopii”. Jednym ze współczesnych dzieł czytanych przez uczniów był Popiół i diament autorstwa Jerzego Andrzejewskiego. Na liście pojawiły się także polskie dramaty, w tym oczywiście Tango Sławomira Mrożka oraz Kartoteka Tadeusza Różewicza.
Poza poezją, czy książkami fabularnymi w spisie znalazła się również literatura faktu, a także reportaże, dzieła eseistyczne oraz publikacje z obszaru nauk humanistycznych. Przy reportażu widnieją takie nazwiska jak Ryszard Kapuściński, Hanna Krall, czy Krzysztof Kąkolewski.
Co czytano przed dekadami?
Antykwariat Zakładka udostępnił również pełen wykaz lektur w roku szkolnym 1985/1986. W klasie pierwszej uczniowie przerabiali epoki od starożytności do oświecenia. Nie zabrakło Biblii we fragmentach oraz tekstów Homera i Sofoklesa, a także Mitologii Jana Parandowskiego. Pojawiły się również fraszki i treny Jana Kochanowskiego. W spisie są także inni polscy poeci. Podobnie jak dziś, uczniowie musieli przeczytać jedno z dzieł Moliera oraz Williama Szekspira. Równie obszerna wydaje się literatura uzupełniająca.
W drugiej klasie rozpoczynało się omawianie epoki romantyzmu. Na wykazie lektur króluje twórczość Adama Mickiewicza – znalazły się tam m.in. Pan Tadeusz, Konrad Wallenrod, czy Dziady. Mickiewiczowi towarzyszy oczywiście Juliusz Słowacki, w tym Kordian oraz inne jego dzieła. W tej klasie omawiano również pozytywizm. Nie mogło zabraknąć oczywiście Bolesława Prusa (Lalka), a także Elizy Orzeszkowej i Henryka Sienkiewicza z jego wyborem nowel. Bogata lista lektur uzupełniających zawierała również wiele nazwisk z kanonu światowego.
Trzecia klasa to głównie literatura młodopolska. Cała twórczość z dwudziestolecia międzywojennego trafiła na listę lektur uzupełniających. Co ciekawe, w spisie podstawowym znalazło się miejsce dla poetów, wśród których znaleźli się Charles Baudelaire, Rainer Maria Rilke, czy Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Nie zabrakło również Wesela od Stanisława Wyspiańskiego, a także utworów Stefana Żeromskiego i Zofii Nałkowskiej. Zalecano także lekturę prozy awangardowej, czyli dowolnego dzieła Gombrowicza lub Schulza.
