Recenzja książki: Preludium brzasku

Recenzuje: Damian Kopeć

Przebaczenie prowadzi do wolności

Jest rok 1870. Kansas City, Missouri. Inne czasy, inne obyczaje, inne spojrzenie na otaczający świat. Tylko ludzie w najgłębszej swej istocie tacy, jak my dzisiaj. Marzący o... szczęściu, władzy, miłości, pieniądzach, zaspokajaniu żądz, wolności, spełnieniu. Jedni życzliwi, inni pozbawieni choćby odrobiny empatii. Jedni ubodzy, inni pławiący się w luksusach. Jedni dobrzy, inni z trudnością takich udający.

Lydia Gray nie może do końca uwierzyć w to, co się właśnie stało. W wypadku zginęli jej mąż i ojciec. Ojciec, który zmusił ją, gdy miała 14 lat, do małżeństwa biznesowego z o wiele od niej starszym mężczyzną, wspólnikiem w interesach. Mąż, Floyd Gray, okrutnik, człowiek pozbawiony empatii, współczucia, tyran poniżający bliskich, stosujący rządy twardej ręki i przemoc jako remedium na wszelkie nieposłuszeństwo jego woli. Lepiej traktujący swoje konie niż drugą żonę. Jego pierwsza żona podobno zginęła, popełniając samobójstwo. Taka przynajmniej jest oficjalna wersja wydarzeń. Teraz obaj mężczyźni nie żyją, a Lydia chciałaby wreszcie po latach cierpienia i upokorzeń odetchnąć z ulgą. Niestety, dzieci Floyda z pierwszego małżeństwa nie chcą jej na to pozwolić. Marston i Mitchell, pasierbowie, zostali ukształtowani przez nieczułego, stosującego przemoc ojca na cyników i bezwzględnych ludzi interesów, zainteresowanych tylko sobą. Jeanette i Genevieve wychowane zostały na posłuszne kobiety, ślepo wykonujące polecenia ojca, braci, mężów.

Pasierbowie chcą jak najszybciej pozbyć się macochy z domu i przejąć cały majątek ojca. Okazuje się, że nie jest to takie proste, bowiem zapisy w testamentach ojca Lydii i Floyda stwierdzają, że wszystko należy do niej. Marsten i Mitchell walczą o spadek nie przebierając w środkach. Lydia, wspierana przez życzliwego jej prawnika ojca, pana Robinsona, wyjeżdża potajemnie na Alaskę, uciekając do swojej jedynej krewnej, cioci Zereldy. Przyjeżdża do Sitki, małego, podupadłego miasteczka założonego kiedyś przez Rosjan. Lecz wyjazd ten nie okazuje się końcem udręki Lydii, lecz raczej początkiem czegoś nowego. Nie pozbawionego bólu, niepewności, tragizmu, ale i nadziei życia. Preludium nowego brzasku życia i miłości.

Tracie Peterson jest niezwykle płodną pisarką, należącą do chrześcijańskiego nurtu w amerykańskiej literaturze beletrystycznej. Napisała ponad osiemdziesiąt powieści z silnym wątkiem miłosnym, osadzonych w realiach różnych epok. Preludium brzasku (Dawn`s Prelude, 2009) jest pierwszym tomem trylogii Pieśń Alaski (Song of Alaska series), na którą, oprócz wymienionej pozycji, składają się książki Morning`s Refrain (2010) oraz Twilight`s Serenade (2010).

Powieść Preludium brzasku jest skierowana głównie do kobiet. To historia nieszczęśliwego życia i poszukiwania miłości, ukazana perspektywy młodej dziewczyny. Po okresie dzieciństwa została on zmuszona do związku z mężczyzną, którzy nie darzył jej żadnym ciepłym uczuciem. Stosującym wobec niej na co dzień przemoc, której skutkiem były liczne poronienia, urazy psychiczne i fizyczne. Samotnej, zagubionej i nieszczęśliwej, która znikąd, poza korespondencją z ciocią Zereldą, nie ma wsparcia. Religijność na pokaz jej męża i pasierbów oraz zło, którego doświadcza z ich ręki sprawiają, że nie ufa Bogu, nie wierzy w jego miłosierdzie i opiekę. Nie zostają wysłuchane jej początkowo gorące prośby o odmianę złego losu. Po śmierci Floyda musi uciekać przed jego mściwymi i pozbawionymi skrupułów dziećmi. Życie w małej Sitce, obok religijnej cioci, powoli zmienia jej postawę wobec życia i ludzi. Zaczyna dostrzegać różne jego odcienie, doświadczać tego, że ludzie są różni, a mężczyzna nie musi być wrogiem i tyranem. Możemy obserwować powolną przemianę samej Lydii, jej dojrzewanie, uwalnianie się z traumatycznych przeżyć. Życie w Sitce niesie jednakże nowe wyzwania i zdarzenia nie mniej dramatyczne niż to, czego dotąd doświadczyła. Jak sobie z tym wszystkim poradzi? Czy znajdzie miłość i nadzieję? Czy przeszłość pozwoli o sobie zapomnieć?

Fabuła staje się dla Tracy Peterson okazją do ukazywania różnych życiowych postaw. Sylwetki bohaterów są nakreślone dosyć wyraziście. Mamy dość wyraźny podział na "dobrych" i na "złych". Pogłębione portrety psychologiczne dotyczą tylko nielicznych z nich. Pisarka wplata w życie swoich bohaterów kwestie wiary, religii, moralności. Porusza problem niezawinionego cierpienia, nieszczęśliwego życia, dokonywanych wyborów, przemocy w małżeństwie i rodzinie, instrumentalnego  traktowania religii. Opisując Kansas City i Sitkę na Alasce, porusza też problemy, pojawiające się w Ameryce tamtych czasów: dyskryminację Indian, bezrobocie, dominację białych, sprawiedliwość głównie dla bogatych i dobrze ustosunkowanych.

Proza Tracy Peterson jest sięganiem do wnętrza młodej kobiety okrutnie doświadczonej przez los. Jest barwna, ciepła, pełna niełatwych pytań i odpowiedzi. Jej siłą jest opis wewnętrznych przeżyć i przemyśleń głównej bohaterki, jej zmagania się z losem i samą sobą, poszukiwanie własnej drogi do szczęścia i akceptacji siebie, dojrzewanie religijne i emocjonalne. Dramatyczne wydarzenia sprawiają, że towarzyszą nam stale silne emocje. Nie wiemy, jak się ta historia zakończy, liczne perturbacje niejednokrotnie sprawiają, że pozorny, chwilowy spokój zostaje gwałtownie przerwany. Niektóre obrazy z życia wydają się przesłodzone, inne znowu mocno kontrastują z nimi. Losy Lydii są niezwykle dramatyczne, a nagromadzenie nieszczęść ją spotykających chwilami przytłaczające. Z drugiej strony pisarka stara się nigdy nie niszczyć w czytelnikach nadziei na lepsze i stara ukazywać różne strony doświadczeń, jakie spotykają ludzi. Zawsze tli się płomyk nadziei na lepsze jutro. Taką ciepłą iskierką kończy się też pierwszy tom cyklu Pieśni Alaski. Ciekawe, co jeszcze los przyniesie Lydii i jej bliskim? Czy w końcu będzie jej dane żyć w pokoju własnego serca, bez nieustannej dramatycznej walki o to, co najbardziej kocha?