Recenzja książki: Na południe od nigdzie

 

Na południe od nigdzie. Zapiski żywcem pogrzebanego to niewielki zbiór opowiadań, w którym oczywiście nie mogło zabraknąć sztandarowych tematów, jakimi są seks, alkohol, konie, bieda itd., itp. O tym pisać nie będę. Czemu? Bo to nie pierwsza recenzja prozy Bukowskiego, którą tu zamieszczam, a powtarzanie się nie leży w mojej naturze. Dlatego, tak samo jak w przypadku poprzedniej opinii, postaram się wyłuskać to, co w tej książce najlepsze, crème de la crème. Jeśli choćby trochę znacie Bukowskiego, możecie domyślić się, że ową śmietanką nie jest brudny, obleśny erotyzm, zachlewanie się do nieprzytomności ani tym bardziej maniakalne ślęczenie nad „Informatorem wyścigowym”.  Nie, tym razem to coś dużo bardziej wyrafinowanego - coś, o czym pisze wielu, choć nie w tak zawoalowany, a przy tym niesamowicie przygnębiający sposób. Samotność.

Już w pierwszym opowiadaniu o znaczącym tytule Samotność dostajemy od Bukowskiego precyzyjny cios między oczy. Czy napis SZUKAM KOBIETY naklejony na szybie zaparkowanego samochodu wystarczy, by zainteresować człowieka spełnionego i szczęśliwego? Nie, ale opowiadania Bukowskiego nie są zaludnione tego typu ludźmi. To nieszczęśnicy, poszukujący swojego miejsca na ziemi, miłości lub chociażby spokoju. Żadna z tych rzeczy nie jest im dana, a jeśli już uda im się dopchać "do koryta", czerpać z niego przez chwilę, to wkrótce i tak zostaną brutalnie odepchnięci i pozostawieni z niczym. Kobieta, decydująca się odwiedzić mężczyznę poszukującego partnerki, szybko zauważa, że jest on nie tylko nudny, ale także napastliwy, a dodatkowo posiada naprawdę wstrętny tyłek. My zaś widzimy, że zarówno ona, jak i on, są do granic wręcz pozbawieni nadziei na uciszenie samotności. On pije, ona - udaje, że nadąża za rozmową o orgiach, które mogłyby uratować nieszczęśliwy związek. Oboje jednak wiedzą, że rozmijają się w sposób całkowicie uniemożliwiający im komunikację. Ten tragiczny obrazek to dopiero początek zapisków ludzi pogrzebanych żywcem, trwających w zawieszeniu, żywych, choć do złudzenia przypominających umarłych.

 

Na południe od nigdzie jest zbiorem pełnym perełek, tekstów tak smakowitych, że chce się do nich powracać. To doskonała kompilacja opowiadań autobiograficznych, jak Pach-pach o kurtynę czy Wszystkie odbyty świata, włącznie z moim oraz tych, w których Bukowski popuszcza wodze fantazji. One należą do moich ulubionych: wspomniana wyżej Samotność, przygnębiające Nie tędy droga do raju, brutalne Przestań pan gapić się na moje cycki i największa, najsilniej błyszcząca perełka, Miłość za 17,5 dolara. Tylko Bukowski jest w stanie oddać w tak prozaiczny sposób miłość mężczyzny do manekina, jego cichą obsesję i ciągłą ucieczkę od kobiet, które - nie da się ukryć - są głośne i przerażające. Widać więc, że prawdziwe uczucia jednak istnieją, choć w świecie widzianym oczyma Bukowskiego wyglądają one zupełnie inaczej niż w naszym, szarym i spokojnym. Czy to czyni je gorszymi? Wielu powiedziałoby, że tak. Miłość do manekina można poczytać wyłącznie za objaw poważnej choroby psychicznej. Dajemy całych siebie, a w zamian otrzymujemy szczęście i spełnienie. Tak, to rzeczywiście brzmi jak wariactwo.

 

Tym razem obyło się bez większych zawodów. No, może oprócz posłowia, które okazało się tekstem zupełnie niepotrzebnym. Na południe od nigdzie to zbiór wyjątkowo równy, przytłaczający tematyką, jednocześnie ratujący nas przed popadnięciem w stan depresyjny sporą ilością ironii. Jak to u Bukowskiego: kiedy nie masz za co pić, a ktoś niebawem zabierze ci dach nad głową, pozostaje tylko krzywo się uśmiechnąć i kpić z całego świata.