Recenzja książki: Kresowa opowieść 4. Anna

Recenzuje: paulinakaluza

Człowieczeństwo splamione krwią

Prawda was wyzwoli – powtórzył ewangeliczny cytat jeden z bohaterów książki. Cytat, który staje się jednocześnie pytaniem dla każdego czytelnika po przeczytaniu najnowszej powieści Edwarda Łysiaka. Historia przedstawiona w powieści Kresowa opowieść. Anna zaczyna się od czterech podróżnych, jednego busa, jednego celu i jednego kierunku – Zachodniej Ukrainy. Choć Anna, Wojciech, Magda i pani Jadwiga nie są w żaden sposób spokrewnieni, to każde z nich pragnie dotrzeć do swoich korzeni; stanąć na ziemi zamieszkiwanej niegdyś przez ich przodków i dowiedzieć się, jaką rolę odegrali w historii narodów polskiego i ukraińskiego.

Anna Dobrowolska osiągnęła wiek dający możliwość przejścia na zasłużoną emeryturę, a większą część swojego życia zawodowego poświęciła na nauczanie młodzieży biologii. Gdy była uczennica, Magda Fornal, dzwoni do niej z niespodziewaną propozycją wyjazdu na Ukrainę, nauczycielka dostrzega szansę na pogłębienie swojej wiedzy o Ostoi. W tej małej miejscowości osiedlili się jej dziadkowie, nie przypuszczając, że dożyją brutalnej napaści, której dopuścił się 1944 roku batalion Dywizji SS-Galicja. Historia rodziny pani Jadwigi jest nie mniej drastyczna. Rybaki na Pokuciu były jej domem, a ona sama w czasie wojny miała zaledwie szesnaście lat. Cieszyła się więc młodzieńczym życiem u boku najbliższej rodziny do czasu pojawienia się Ukraińskiej Armii Powstańczej, formacji militarno-politycznej, mordującej Polaków często w bestialski wręcz sposób. Cudem uniknąwszy śmierci, nie mogła zrezygnować z okazji do powrotu w rodzinne strony po tak wielu latach. Zdarzenia traumatycznego, listopadowego wieczoru w Rybakach dotknęły również dziadka i ciocię Magdy, których pani Jadwiga jeszcze dobrze pamiętała. Wojciech za to niejednokrotnie organizował wycieczki na Ukrainę, przez co był dobrze rozeznany w terenie i mógł służyć w wielu sytuacjach za przewodnika, a taka osoba nierzadko okazuje się bezcenna. Przemierzając busem pierwsze kilometry, Anna doskonale wie, że jedzie na Ukrainę nie tylko po to, aby poszerzyć wiedzę na temat spacyfikowanej wsi, ale także dowiedzieć się jak najwięcej o wujku Genku, o którym nie mówiło się w jej rodzinie. 

Powieść Edwarda Łysiaka porusza bardzo ważny temat relacji polsko-ukraińskich, a także przedstawia skutki brutalnych napadów, jakie miały miejsce w czasie II wojny światowej. W powieści można znaleźć wiele ciekawych informacji historycznych, a także opisy zwyczajów, z których część wydać się dziś może niemal nie do pomyślenia. Idealnym przykładem są zwyczaje Hucułów, czyli górali zamieszkujących tereny Ukrainy. W książce nie brak i innych informacji, które bardzo wzbogacają wiedzę z zakresu historii, a także kultury.

Edward Łysiak posłużył się językiem bardzo przystępnym dla każdego czytelnika, dokładnie wyjaśniając konkretne zdarzenia, ich znaczenie oraz konsekwencje. Co więcej, pomiędzy krajobrazami terenów Ukrainy, których opisami raczy czytelników autor, Edward Łysiak stawia przed nimi również bohaterów zmuszających do zadania sobie kluczowych pytań. Czy człowiek, który torturował i zabijał innego człowieka, posiada choć ułamek człowieczeństwa? Czy może szczerze żałować? Edward Łysiak udowadnia, że każdy ma w sobie ciekawość dotyczącą losów swoich przodków, a osiągnięcie dojrzałości do odkrycia prawdy pozwala zrzucić jej ciężar z ramion – niezależnie od tego, jak wstrząsająca by ona nie była.

Tagi: historyczne obyczajowe