Recenzja książki: Ja i oni. Pół żartem, pół serio

Recenzuje: Sławomir Krempa

Na naszej planecie żyją od dawna kosmiczne stwory w symbiozie z ziemskimi istotami. Zawładnęły ich organami, ingerując w każdą komórkę. Zaprogramowały mózgi. W ten sposób wszyscy zostaliśmy zniewoleni i skrępowani licznymi linami, sznurami, pętlami i węzłami. Kim są wskazani w tytule ONI? Czy to nasi wrogowie czy przyjaciele? Co zrobić, by wyzwolić się z ich dyktatury?

W nowej powieści Jolanty Kwiatkowskiej poznajemy Krystynę. Kobietę, dla której całym życiem była praca i pragnienia innych, nie zaś jej samej. Która raczej nie myślała o sobie, dla której sensem życia było pomaganie bliższym lub dalszym ludziom. Która przez całe życie mniej lub bardziej skutecznie tłumiła lub wręcz zabijała w sobie własne pragnienia. Bohaterka staje w obliczu trudnej sytuacji. Może stracić pracę. Czy tak dramatyczny moment może przynieść pozytywne efekty? Czy może stać się punktem zwrotnym w życiu Krystyny? Co kolejne dni przyniosą naszej bohaterce? Przewartościowanie dotychczasowych priorytetów i przebudzenie czy letarg, który trwał będzie już do końca jej życia?

Wraz z Krystyną mamy okazję przyjrzeć się z bliska jej losom. Losom, które mogły stać się udziałem każdego z czytelników. Śledzimy jej życie od poczęcia do dramatycznych wydarzeń, które wbrew niej samej skłoniły ją do przeprowadzenia bilansu. Obserwujemy swego rodzaju rozprawę sądową nad kobietą, w której stłumiono (zabito?) wewnętrzny głos, mówiący, co dla niej samej jest dobre. 

Autorka Przewrotności dobra - książki roku 2012, opisując życie głównej bohaterki - Krystyny oraz jej bliskich, stara się udzielić odpowiedzi na pytania fundamentalne. Kim jesteśmy? Co decyduje o naszych życiowych wyborach? Wreszcie: jak znaleźć w życiu szczęście? Jolanta Kwiatkowska czyni to w stylu charakterystycznym dla literatury popularnej - lekko, z dużą dozą poczucia humoru, bez namolnego dydaktyzmu. A przy okazji tworzy nową definicję życia poczętego. Cóż z tego, że nieszczególnie "ortodoksyjną"?

Powieść Ja i oni. Pół żartem, pół serio nie jest jednak lekturą łatwą. To powieść o życiu - jednak nie o życiu rodem z serialowych scen, przesłodzonym, w którym wszystko przychodzi nazbyt łatwo. To powieść o życiu z całą paletą jego barw - od radości po trudy, znoje i smutki. Owszem - w gruncie rzeczy mocno krzepiąca, jednak by dojść do owego pokrzepienia czytelnik musi przedrzeć się przez ponad dwieście pięćdziesiąt stron tekstu. Tekstu, który miejscami przypomina prozę strumienia świadomości - nieco chaotyczną, miejscami trudną w odbiorze.

Trudność tę pomaga przełamać mnogość konwencji zastosowanych przez autorkę. Mamy tu tradycyjną narrację, monolog wewnętrzny, dialog pomiędzy poszczególnymi “wcieleniami” głównej bohaterki i jej swoisty biogram, a także opis niezwykłej rozprawy sądowej. Na uwagę zwraca szczególnie fragment, w którym Jolanta Kwiatkowska opowiada o poczęciu i rozwoju życia. Fragment, który powinien być lekturą obowiązkową zamiast kolejnych nudnych zajęć z zakresu “wiedzy o seksie”, jakie przeprowadzane bywają w polskich szkołach. 

Można mieć pewne zastrzeżenia do prozy Jolanty Kwiatkowskiej. Można narzekać, że niektóre tematy powracają w niej nazbyt regularnie, że nadmierna ilość tak zwanych “życiowych spraw” nie robi dobrze literaturze, że niektóre zjawiska piętnowane przez autorkę wydają się wyolbrzymione. Nie da się jednak ukryć, że w literaturze kobiecej nieczęsto udaje się znaleźć taką dozę prawdy. Że autorzy powieści obyczajowych rzadko starają się mierzyć z rzeczywistością, nieczęsto poruszają autentyczne i ważne problemy tak, by ich proza okazała się “strawna” czy atrakcyjna dla szerokiego grona czytelników. Jolancie Kwiatkowskiej po raz kolejny się to udało. Ja i oni. Pół żartem, pół serio to więc powieść naprawdę interesująca i ważna. I bardzo, bardzo prawdziwa.