Dynamiczny mózg. Historia nieustannych przeobrażeń
David Eagleman

David Eagleman jest naukowcem, neurobiologiem, popularyzatorem nauki, autorem kilku książek, współzałożycielem i dyrektorem generalnym firmy „Neosensory”, która opracowuje urządzenia do substytucji sensorycznej. W książce „Dynamiczny mózg” stawia tezę: „W tej książce wykażę, w jaki sposób mózg nieustannie przekonfigurowuje własne połączenia nerwowe i jakie to ma znaczenie dla naszego przeżycia i naszej przyszłości” i z każdą przeczytaną a nawet przestudiowaną stroną byłam usatysfakcjonowana dowodami i ich uzasadnieniem. Wysunęłam kilka wniosków, a tutaj podzielę się najważniejszymi:

* odziedziczone geny nie determinują tego, kim będziemy w przyszłości, ale wszystko to, w jakiej rodzinie i w jakim otoczeniu, a nawet kręgu kulturowym mózg się rozwijał,

* rodzina, otoczenie, w którym jesteśmy wychowywani ma decydujący wpływ na to, jacy będziemy w swojej dorosłości, jednak to nie determinuje całego naszego życia. W każdym momencie możemy zmienić kierunek, w którym zdążamy a nawet zmienić drogę,

* pobudzanie mózgu nowymi doświadczeniami (np. wycieczka do nieznanego nam regionu) i wzbudzanie jego kreatywności tworzy nowe ścieżki neuronalne w mózgu, a co za tym idzie dynamizm zmian w mózgu się zwiększa i tym samym pobudza jego plastyczność. Dostarczanie mu tych danych zewnętrznych w sposób stały spowoduje spowolnienie starzenia się mózgu,

* mózg „dopasowuje swoje zasoby do wymagań stawianych przez zastane okoliczności. Kiedy nie ma struktur, których akurat potrzebuje, tworzy je od zera”,

* mózg potrzebuje interakcji ze światem i z ludźmi, by móc prawidłowo się rozwijać poprzez nabywanie doświadczeń. Np. dziecko uczy się mówić, by móc skomunikować się z najbliższymi i tworzyć więzi,

* wdzięczność, pozytywne myślenie to nie tylko puste frazesy coach’ów. Dawid Eagleman udowodnił, że zdecydowanie ma to wpływ na funkcjonowanie mózgu i na jego plastyczność. A cytując za Kartezjuszem: „Cogito ergo sum” (tłum. „Myślę, więc jestem”). Jesteśmy tymi myślami, którymi karmimy nasz mózg,

* najważniejszy dla mnie wniosek: „mózg nigdy nie osiąga punktu końcowego. Wiedziemy swoje życie, dążąc ku czemuś, nawet gdy obrany cel stale się oddala”. Teraz rozumiem Heraklita z Efezu i jego przekonanie „panta rhei” (tłum. „wszystko płynie”) jako jedyną cechę naszego życia. „Zmiana to więc zasada rządząca rzeczywistością i tak naprawdę jej jedyna stała cecha”.

Mózg to nie tylko ładunki energetyczne, połączenia neuronalne, synapsy, zachodzenie zjawisk fizykochemicznych. Mózg to nasze wewnętrzne centrum dowodzenia i jak powiedział znany neurobiolog i laureat Nagrody Nobla, którego przywołuje Autor, Santiago Ramon Y Cajal: „Każdy człowiek, jeśli tylko zapragnie, może zostać rzeźbiarzem własnego mózgu”.

Podsumowując książka „Dynamiczny mózg” nakreśla odpowiedź na dręczące wiele osób pytanie: „kim jesteśmy, jak powstaliśmy i dokąd zmierzamy”. Język dostosowany do rozmówcy, mnóstwo opisowych przykładów, ciekawych przykładów i ich opisów sprawiły mi prawdziwą przyjemność w poznawaniu niezwykłego organu, jakim jest ludzki mózg i rozbudziło jeszcze większą ciekawość w odkrywaniu jego tajemnic. Nawet dla laików będzie wspaniałą przygodą w odkrywaniu niezwykłości jego funkcjonowania, dynamizmu i plastyczności. Do czego serdecznie Was zachęcam ;)

Egzemplarz otrzymany z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl

"Dynamiczny mózg. Historia nieustannych przeobrażeń" Davida Eaglemana (m.in. neurobiologa, autora, popularyzatora nauki, wykładowcy) to książka, przy której nie da się nudzić. Autor w niesamowity sposób rozbudza zainteresowanie czytelnika dawkując historie, które zostają w pamięci na tyle, by czytelnik ten mógł się zastanowić nad istotą poznanych możliwości i niesamowitości narządu, jakim jest mózg. Oprócz fascynujących przykładów, o których często moglibyśmy rozważać raczej w kontekście fantastyki, dostarcza również solidnej porcji wiedzy neurobiologicznej. Opowieści, czasem niczym z filmów lub powieści SF, przeplatają się z informacjami ze świata nauki. Najwspanialsze jest to, że sposób, w jaki napisana jest ta książka nie powinien odstraszyć osób bez zbyt dużej wiedzy biologicznej. Natomiast bardziej wymagający czytelnicy dzięki bogatej bibliografii i przypisom mają okazję poszerzyć swoją wiedzę o konkretne zagadnienia. Dodatkowym atutem jest indeks użytych pojęć, który umożliwia odnalezienie szczególnie interesujących kwestii nawet po zakończonej już lekturze.

Na początku dowiadujemy się, czym jest plastyczność mózgu i jak to należy rozumieć. Autor wyjaśnia, że nie chodzi tu o przyrównanie do plastiku, który jest już ściśle uformowany. Dowiadujemy się m.in., że "w milimetrze sześciennym tkanki kory mózgowej jest dwadzieścia razy więcej połączeń niż ludzi na całej planecie". Niesamowite! Różnego rodzaju porównań i odniesień do przeróżnych sytuacji, wydarzeń czy nawet faktów historycznych jest mnóstwo, a wszystko to sprawia, że całość działa na naszą wyobraźnię, ponieważ mamy konkretne punkty odniesienia. Dzięki temu przedstawiane zagadnienia nie są totalną abstrakcją. Świetne jest też to, że czytając kolejne rozdziały trafiamy na liczne pytania. Te pytania w pewien sposób skłaniają do refleksji. I nie chodzi o to, by czytelnik w jakiś cudowny sposób trafił na odpowiedź. Moim zdaniem raczej chodzi tu o uzmysłowienie odbiorcy jak niesamowity i nieprzewidywalny jest mózg. Na część z postawionych pytań autor udziela nam odpowiedzi. Nie stawia się jednak w roli osoby wszechwiedzącej czy nieomylnej, ponieważ są też momenty, że przyznaje, iż obecny stan wiedzy zwyczajnie nie wyjaśnia niektórych kwestii, ale są również pytania, na które pewnie nigdy nie uzyskamy odpowiedzi.

W niezwykle interesujący sposób są przedstawione liczne badania. Autor skupia się na konkretach- bez zbytniego zagłębiania się w szczegóły. Możemy także przeczytać o tym, w jaki sposób np. substancje psychoaktywne modyfikują układ nerwowy, ale i o szansach osób po udarach. Dowiadujemy się m.in. jak radzi sobie mózg, gdy człowiek straci wzrok, słuch czy zdolność poruszania się. Przytoczone historie osób (a czasem i zwierząt) pokazują niesamowite możliwości, jakie ma organizm. Bardzo dużo zależy jednak od stymulacji poszczególnych obszarów mózgu.

Chciałabym jeszcze na zakończenie podkreślić, że pomimo często pojawiającej się fachowej terminologii treść nie jest przytłaczająca. Dawno nie czytałam tak fantastycznie napisanej książki popularnonaukowej.

Książkę otrzymałam z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.