Dewajtis - streszczenie

Opracował: Martyna Kozieł

Dewajtis to wydana w 1889 roku pozytywistyczna powieść Marii Rodziewiczówny. Początkowo książka ukazywała się w odcinkach w Kurierze Warszawskim. Szybko zyskała popularność i była często wznawiana. Została przetłumaczona na wiele języków, między innymi litewski, niemiecki, serbski, angielski, francuski, węgierski, czeski, czy słowacki. Powieść doczekała się adaptacji teatralnych. Niedawno na TVP ukazał się siedmioodcinkowy serial zainspirowany książką. 

Dewajtis – o czym opowiada książka?

Dewajtis to druga w dorobku Marii Rodziewiczówny książka, która przenosi nas na żmudzką wieś w XIX wieku. Marek Czerwan dotychczas musiał borykać się z despotycznym ojcem i uciążliwą rodziną macochy Teraz stary Czerwan zmarł, jednak bohater dalej nie jest wolny. Otrzymał natomiast nowe, uciążliwe obowiązki. Musi zaopiekować się majątkiem pozostawionym przez Kazimierza Orwida – zaginionego przyjaciela ojca.

Chociaż Poświcie to piękne miejsce, w pobliżu którego znajduje się tytułowy prastary dąb Dewajtis, to jednak młody ziemianin miał inne plany na życie i nie chciał zajmować się dworkiem. Nie mógł jednak przeciwstawić się woli zmarłego ojca, nawet jeśli rujnuje to wszystko, co sobie wcześniej postanowił. Dodatkowo przez swoją wrodzoną pracowitość Marek jeszcze bardziej się poświęca. Chociaż daje mu to pewną rutynę, to jednak czuje się niezwykle samotny w nowym miejscu. Jego oparciem staje się wcześniej wspomniany Dewajtis. Dąb ma symbolizować trwałość i wierność wobec swoich ideałów i ojczyzny. 

W międzyczasie mężczyzna zostaje porzucony przez narzeczoną. Nadal nie jest on szanowany przez macochę i jej syna, którzy zwłaszcza teraz starają się go jak najbardziej wyzyskać. Markowi przychylny jest tylko weteran Rymko Ragis i ciotka Aneta.

Czerwan ma jednak plan. Chce odszukać potomków Orwida i przekazać im majątek, a następnie zacząć żyć swoim życiem. Poszukiwaniami zajmuje się jego przyrodnia siostra, która mieszka w Stanach Zjednoczonych. Pewnego dnia dostaje on od niej wiadomość, że została odnaleziona jedyna córka zmarłego Kazimierza – Irena Orwid. 

Marek liczy na to, że w końcu zostawi za sobą Poświcie, jednak los szykuje dla niego inne plany. Mężczyzna staje się niekwestionowaną pomocą dla Ireny Orwid. Zaczyna on również ulegać jej urokowi. Chociaż ma świadomość, że żywi do kobiety pewne uczucia, to jednak przez swoją dumę i pychę nie chce tego przyznać, nawet w momencie, gdy Irena mówi mu o tym co sama czuje. Markowi wydaje się, że jego otoczenie posądzi go o wyrachowanie i uzna, że żeni się z młodą dziedziczką, tylko i wyłącznie przez wzgląd na jej fortunę. Długo toczy wewnętrzną walkę i nie wie, co ma robić. Dopiero pewne dramatyczne wydarzenie sprawia, że mężczyzna przestaje mieć wątpliwości.

Dewajtis – plan wydarzeń

Co konkretnie dzieje się w fabule powieści? Przeczytajcie już teraz plan wydarzeń Dewajtis Marii Rodziewiczówny:

1. Poznajemy Marka Czertwana, młodego mężczyznę, najstarszego z dzieci Pawła Czertwana. Dowiadujemy się o sytuacji rodzinnej Marka – po śmierci matki bohatera, jego ojciec ożenił się powtórnie. Marek ma przyrodnie rodzeństwo i macochę, z którą pozostaje w konflikcie.
2. Rymko Ragis przybywa do Marka. Przynosi mu wiadomość o złym stanie ojca, który prosi go do siebie. 
3. Paweł Czertwan przywołuje rodzinę do siebie, przekazując swoją ostatnią wolę. Rozdysponowuje majątek między dzieci.
4. Umierający ojciec Marka wyznaje historię Kazimierza Orwida i pałacu, nad którym pełnił opiekę pod nieobecność właściciela.
5. Stary Czertwan nakazuje najstarszemu synowi, by po jego śmierci przejął po nim opiekę nad dworem w Poświciu: „Jak pies, wierny będziesz i, jak kur, czujny i nie dasz nikomu wziąć Orwidów dobra, chyba kto ci przyniesie drugą połowę tego sygnetu”.
6. Śmierć Pawła Czertwana. Opis pogrzebu w zaścianku Saudwile.
7. Brat Marty Wojnat, ukochanej Marka, próbuje odwieść go od spełnienia obietnicy danej ojcu.
8. Marek rozpoczyna podróż do Skomontów. Zatrzymuje się pod dębem Dewajtis. Pożegnanie z Ragisem.
9. Spotkanie z Julią. Kobieta wyznaje, że sytuacja Hanki po śmierci starego Czertwana jest tragiczna.
10. Marek przybywa do Skomontów. Dochodzi do spotkania z wdową po Czertwanie, macochą Marka.
11. Interes między Czertwaną a Markiem. Mężczyzna udziela macosze pożyczki pod warunkiem, że ta zostawi Hankę w spokoju.
12. W czasie świąt Bożego Narodzenia Marek przybywa do Saudwilów. Spotyka się z ciotką Anetą.
13. Przybycie Kazimierza, przyrodniego brata Marka.
14. Hanka depeszuje do Marka. W wiadomości przekazuje mu informacje na temat odnalezienia rodziny Orwidów w Ameryce.
15. Marek otrzymuje list od pana Marwitza, z którego dowiaduje się o przybyciu do Poświcia prawowitych właścicieli majątku.
16. Pojawienie się w kraju Ireny Orwid. Irena przedstawia sygnet, którym udowadnia, że jest faktyczną właścicielką majątku.
17. Przybycie Orwidówny wzbudza zainteresowanie mieszkańców zaścianka.
18. Marek jest pewien, że towarzyszy Ireny, Clarke Marwitz, jest jej narzeczonym.
19. Orwidówna przybywa do pałacu w Poświciu.
20. Clarke opowiada Markowi, w jaki sposób poznał się z Ireną. Mówi o losie swojego ojca.
21. Marek dowiaduje się, że Irena odrzuciła oświadczyny Marwitza.
22. Irena prosi Marka o pomoc przy gospodarowaniu majątkiem.
23. Rozwijająca się relacja Marka i Ireny. Marek stara się odciąć od uczuć, którego go ogarniają.
24. Marek obawia się, że związek z Ireną wywoła skandal i zostanie posądzony o chęć przejęcia majątku Orwidówny. 

Tagi: Klasyka prozy literackiej