Recenzja książki: Wzgórza Toskanii

Recenzuje: mrowka

Toskaniana są przeważnie podobne do siebie, chociaż konstruowane przez różnych autorów i obudowane na różnych pomysłach. Szuka się w nich przede wszystkim spokoju i wyciszenia, ale te opiewania uroków życia w tym regionie. Nie obejdzie się bez zachwytów nad miejscową kuchnią, widokami czy sympatycznymi mieszkańcami. Półka toskanianów stale się rozrasta i coraz trudniej będzie znaleźć na niej coś oryginalnego. Przynajmniej z pozoru – bo kto tak sądzi, powinien zajrzeć do książki Ferenca Mate „Wzgórza Toskanii”.

Historia zaczyna się w 1987 roku – Ferenc i Candance, zauroczeni Toskanią, zaczynają zastanawiać się nad życiem w tym zakątku świata. Sporą partię książki zajmują próby znalezienia odpowiedniego domu – ale zarazem wpisane w nie przestrogi przed nieuczciwymi sprzedającymi – którzy przemilczają „drobiazgi” w rodzaju fabryki nawozu przy ogrodzie czy autostrady za wzgórzem. Podobne doświadczenia nieco oddalają sielankową wizję idealnej i przyjaznej Toskanii, ale też wprowadzają element niepokoju do opowieści, która miała zapowiadać się raczej typowo. Dopiero znalezienie wymarzonej posiadłości otwiera „tradycyjną” relację z toskańskiego życia.

Nie da się uciec od kuchni, mimo że Ferenc Mate stara się kulinarne rozważania ograniczać – w końcu poddaje się i szczegółowo opisuje kilka uczt dla podniebienia, które potem przeradzają się w uczty dla oczu. Sporo tu opowieści o winach i winogronach, ale zdarzy się też kilka mniej apetycznych partii – na przykład opis rozbieranej świni – raczej kontrastujący z zachwytami dotyczącymi potraw. Kiedy bohaterowie znajdą już swoją bezpieczną przystań, mogą skoncentrować się na międzyludzkich relacjach i komentować stosunki z sąsiadami, a także z całkiem obcymi osobami.

Autor, próbując odtworzyć mentalność miejscowych i przekazać cechy regionalnej kultury, odnosi się do codzienności, robienia zakupów, poszukiwania antyków, odnawiania domu, sąsiedzkich wizyt, pracy przy zbiorach. Znajdzie się we „Wzgórzach Toskanii” sporo drobiazgów, których rejestr przekroczyłby objętościowe ramy recenzji – a które nadają książce tego niepowtarzalnego (a przecież bez przerwy powielanego) smaku Toskanii.

Ferenc Mate doprowadza do sytuacji, w której odbiorcy razem z nim zaczynają przeżywać poszukiwania domu, a potem rytm codziennych zadań. Na wielbicieli półki z toskanianami książka ta podziała bez wątpienia. Ale przecież grono odbiorców tej publikacji znacznie się poszerza – spokojnie można polecić tę pozycję ludziom, którzy szukają w literaturze rozrywkowej wyciszenia i ciepła. Nadaje się dla wielbicieli autobiograficznych tropów. Nie może funkcjonować jako przewodnik – ale to też zaleta książki. „Wzgórza Toskanii” zachwycają plastycznością opisów. Bez przerwy dostrzega gdzieś autor elementy warte uwagi – niewyobrażalnie piękny wschód księżyca, wnętrza starych domów, krajobrazy, widoki. Rozwodzi się nad tym, co warte upamiętnienia – i czyni to ze smakiem. Tu nie ma się ochoty na pomijanie statycznych jakby się wydawało partii. To właśnie one skrywają tajemnicę Toskanii i całą jej esencję, to dla tego rodzaju fragmentów sięga się po toskaniana.

We „Wzgórzach Toskanii” pociągające bywa coś jeszcze: wizja sielankowej przyszłości. Kilka razy autor zdradza, co będzie kiedyś: że wraz z Candance doczekają się syna, który będzie bawił się w przepięknej okolicy. Toskania to raj na ziemi, długo poszukiwana oaza spokoju. Element szaleństwa i nieprzewidywalności wprowadza jedynie Giovanna, przyjaciółka pary bohaterów. Są „Wzgórza Toskanii” lekturą przepyszną i ciekawą – jako przejaw egzotyki i tęsknot wielu zabieganych odbiorców.

Izabela Mikrut