Recenzja książki: Uczniowie Hippokratesa. Doktor Bogumił

Recenzuje: Sławomir Krempa

Uczniowie Hippokratesa. Doktor Bogumił Ałbeny Grabowskiej to połączenie fascynującej powieści obyczajowej, której akcja osadzona jest w połowie XIX wieku ze scenami z życia ludzi, którzy zrewolucjonizowali światową medycynę. 

Oto doktor Bogumił Korzyński, który ukończył Uniwersytet Medyczny i postanawia podjąć pracę na oddziale chorób wewnętrznych w Warszawie. Nie wybiera rozwiązań łatwych – równie dobrze mógłby przyjmować pacjentki w gabinecie, zarabiać znacznie lepsze pieniądze i wieść spokojniejszy żywot. Korzyński jednak jest idealistą. Podczas porodu jego żona omal nie umarła i od tej pory Bogumił pragnie specjalizować się w dziedzinie ginekologii, pomagając kobietom mierzącym się z podobnymi problemami co Domicela. Cóż, kiedy jest połowa XIX wieku i chęć ulżenia kobietom w cierpieniu poprzez stosowanie znieczulenia eterem traktuje się jak obrazę boską, a ludzkie ciało skrywa przed lekarzami tak wiele tajemnic? Ale i Bogumił skrywa przed bliskimi sekret, który może zniszczyć jego szczęście rodzinne. Sekret, przez który może stracić wszystko. 

Ałbena Grabowska z wielką wprawą przenosi czytelników do połowy XIX wieku. Z wyczuciem ukazuje ówczesne realia społeczno-polityczne, obyczajowość i życie codzienne. Portretuje też ówczesnych ludzi – boleśnie niedoskonałych, zmuszonych mierzyć się z rzeczywistością, która czasem ich przerastała, pełnych marzeń i pragnień, a jednocześnie stojących w obliczu ograniczeń i barier, których nie sposób przekroczyć. Bogumił i jego brat, stołeczne środowisko lekarskie, śmietanka towarzyska XIX-wiecznej Warszawy, intrygi i tajemnice – wszystko to sprawia, że powieść Uczniowie Hippokratesa. Doktor Bogumił to świetna lektura. 

Na stronach swej książki Ałbena Grabowska opisuje także historie sławnych lekarzy, tych, którzy zrewolucjonizowali medycynę, a jednocześnie których odkrycia w jakiś sposób związane są z fabularną warstwą książki. Jest więc Horace Wells i James Young Simpson, Robert James Graves i Gustav Adolf Michaelis, Charles Edouard Brown-Sequard, Ignaz Philipp Semmelweiss oraz Edward Jenner. Genialni, często nierozumiani przez współczesnych, odrzuceni, czasem – uznani za szaleńców. Poświęcili wszystko, by ówczesnym (i współczesnym) ludziom żyło się lepiej. 

Ale Ałbena Grabowska oddaje też sprawiedliwość kobietom, które stały za sukcesami swoich mężów i partnerów. A także tym, które gotowe były niemal na wszystko, by móc realizować swoje pasje, wykonując zawód lekarza. Jak szwagierka głównego bohatera, Augusta, która nie godzi się na to, że zawód ten zarezerwowany jest wyłącznie dla mężczyzn. 

Poruszające jest to, jak wiele świat opisany w powieści Ałbeny Grabowskiej dzieli od współczesności. Podmiotowość i prawa kobiet to jedna sprawa, ale szokują także warunki panujące w XIX-wiecznych szpitalach, niektóre metody leczenia i opór wobec postępu, który dotyczył nawet wielu znakomicie wykształconych, z pozoru otwartych i nowoczesnych wybitnych medyków. 

Fabularnie nie sposób nowej powieści Ałbeny Grabowskiej niczego zarzucić. Wyraziści bohaterowie i całkiem złożona intryga, równolegle prowadzonych kilka interesujących wątków, zwroty akcji, a także styl, który z miejsca rozpozna każdy miłośnik Stulecia Winnych – to cechy charakterystyczne tej prozy. Prozy gatunkowej, rozrywkowej, której autorka jednak ma również ambicję powiedzenia czegoś ważnego o świecie, który nas otacza. 

Warto wysłuchać jej opowieści.