Recenzja książki: Tarantula

Recenzuje: Katarzyna Krzan

MISTERNA SIEĆ NIENAWIŚCI

„Tarantula” francuskiego pisarza z nurtu noir Thierry’ego Jonqueta to krótka, ponura powieść, którą trzeba przeczytać jednym tchem. Połknąć jak gorzką pigułkę i za nic nie uwierzyć w przedstawiony tu odrażający obraz świata. A jednak jest coś pociągającego w mrocznej, zawiłej fabule, której nie sposób dobrze streścić. To opowieść o nienawiści, okrucieństwie, zemście i misternym planie szukania zadośćuczynienia za zło, poprzez zło.

Zostaje porwany młody chłopak. Ktoś przetrzymuje go nagiego i skutego łańcuchami w piwnicy bez jedzenia i wody. Ten ktoś przychodzi codziennie, by obserwować upadek i skrajne upodlenie człowieka. Scenariusz jak z „Piły”? Poniekąd, tak. Tarantula, bo tak nazywa swojego oprawcę ofiara, przygląda się cierpieniu niczym pająk. Po jakimś czasie przynosi wodę, karze jeść z ręki. Ofiara jest wdzięczna. Pan przychodzi częściej. Karmi swoje ludzkie zwierzę, nie czyniąc mu krzywdy. Zwierzę oswaja się, łasi. Pan przynosi prezenty: meble, książki, płyty. Ofiara z gburowatego wiejskiego chłopaka łagodnieje, subtelnieje, otaczana luksusowymi przedmiotami. Ale pan podaje jej też zastrzyki. Chłopak stopniowo zaczyna zapominać o swojej przeszłości, pan wymazuje jego osobowość. Mijają lata. Wiejski chłopak zaczyna interesować się sztuką, malarstwem, muzyką. Jego ciało zaczyna zmieniać kształty. Dopiero teraz okazuje się, że wpadł w ręce genialnego w swym okrucieństwie chirurga plastycznego, który w zaciszu swojej luksusowej willi, powoli zmienia go w… kobietę.

„Długo dochodziłeś do zdrowia. Najpierw zniknęły sączki. Pozostała ci tylko ta dziura między nogami. Tarantula zmuszał cię do trzymania w pochwie protezy. To było konieczne, jak twierdził, żeby pochwa nie zarosła. (…) Powróciłeś do gry na pianinie i do malowania. Skoro miałeś już piersi i dziurę między udami, musiałeś dalej brać udział w tej grze. Ucieczka? Powrót do siebie po tylu latach? Do siebie?”

Prócz tego dostajemy dokładny opis przebiegu zabiegów chirurgicznych i waginoplastyki. Jakby tego było mało, Tarantula zmusza swoje „dzieło” do prostytucji, przyglądając się skrajnemu poniżeniu. I po co to wszystko? Jest jeszcze drugi wątek, który wyjaśnia ten cały bezdenny sadyzm rodem z markiza de Sade. Wątek równie pozbawiony nadziei, aczkolwiek rozplątujący nieco tę sieć przemocy i okrucieństwa. Ale tego już nie zdradzę.

Światem „Tarantuli” rządzi nienawiść, zło ukryte w zwykłych ludziach, którzy żyją na pozór normalnie, ale w swoich piwnicach skrywają najgorsze tajemnice. Żaden z bohaterów nie potrafi kochać, współczuć, a nawet darzyć sympatią. Wszystkie relacje oparte są na negatywnych, wrogich wręcz odczuciach. Ten brutalny świat opisany jest prostym, by nie rzec banalnym językiem, któremu brak literackiego polotu, zgrabnych metafor. To język relacji prasowych. Chłodny, reporterski, niezaangażowany. Bo tylko w ten sposób można przekazać bezduszne okrucieństwo.

Fabuła cofa się, wychodzi w przyszłość. Autor dozuje napięcie, mistrzowsko podaje tylko najpotrzebniejsze szczegóły. Wkrótce czytelnik sam odkrywa, że każdy z nich był niezmiernie ważny i dobrze przemyślany. Pasjonująca jest tu przede wszystkim misterność intrygi, która wciąga niczym lepkie nici pajęczyny. Sama opowieść zapada w pamięć i gdzieś tam jątrzy się jadem. Prawa do ekranizacji książki zakupił Pedro Almodovar. Ciekawe, co z tej historii zrobi hiszpański reżyser.