Recenzja książki: STRES w pracy zawodowej nauczyciela
Recenzuje: Justyna Gul
Odstresuj się!
Efektywność każdego z nas jest w dużej mierze uzależniona od nasilenia stresu. Można zatem stwierdzić, że to, w jaki sposób radzimy sobie ze stresem, znacząco wpływa na nasze funkcjonowanie i osiąganie sukcesów zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Podłożem anatomicznym zaburzeń stresowych jest głównie mózg człowieka, który odbiera zewnętrzne czynniki psychiczne pod postacią tzw. bodźców psychospołecznych. Stres początkowo może wzmacniać mechanizmy odpornościowe organizmu, mobilizować zasoby energetyczne i poprawiać sprawność funkcji poznawczych. Jednak w sytuacji nasilenia stresu bądź jego charakteru przekraczającego możliwości człowieka dochodzi do rozwoju chorób psychicznych i/lub psychosomatycznych. Niestety, jak i w przypadku innych problemów, również i tu nie stosujemy prewencji. Konsekwencją tego jest długotrwały stres, prowadzący do wypalenia zawodowego, licznych chorób czy zaburzenia relacji z bliskimi.
Stres jest uważany za rosnący problem społeczny XXI wieku, ale zanim rozpoczniemy z nim walkę, warto poznać naturę wroga. Zwłaszcza, jeśli pracujemy w zawodach narażonych szczególnie na stres, tj. górnik, policjant, strażak, czy…nauczyciel. Właśnie do reprezentantów tej ostatniej grupy zawodowej adresowana jest publikacja Stanisława Korczyńskiego Stres w pracy zawodowej nauczyciela. Opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej Impuls książka pozwala zrozumieć źródła i mechanizmy stresu, omawia konsekwencje odczuwania długotrwałego stresu, a także metody radzenia sobie z nim. Choć przedmiotem badań autora był stres zawodowy nauczycieli, w tym sytuacje edukacyjne postrzegane jako źródło nauczycielskiego stresu, to tak naprawdę książka jest cenną lekturą dla wszystkich, którzy zaczynają odczuwać pierwsze negatywne skutki stresu, a także dla tych, przed którymi dopiero otwiera się droga zawodowa, choć i teraz już doświadczają stresu związanego z egzaminami czy przyszłymi perspektywami pracy. Lektura ta stanowić może ównież bodziec do dalszych badań nad stresem oraz materiał źródłowy, służący konstruowaniu programów profilaktycznych w zakładach pracy (nie tylko w szkołach).
Jak pisze autor: zasadniczym celem niniejszego opracowania jest ukazanie pracy pedagogicznej z punktu widzenia społecznego jej odbioru przez nauczycieli, z uwzględnieniem płci oraz stażu pracy zawodowej. Korczyński podjął starania w celu rozpoznania sytuacji najbardziej obciążających nauczyciela, będących źródłem stresu oraz sposobów radzenia sobie z nim.
Praca składa się z pięciu rozdziałów, z czego pierwszy poświęcony jest wybranym koncepcjom stresu, definicjom oraz źródłom stresu. Autor stara się również odpowiedzieć na pytanie, czy Polacy są zestresowani i omawia konsekwencje stresu oraz sposoby radzenia sobie z nim. Rozdział drugi traktuje o stresie w pracy nauczyciela oraz o wypaleniu zawodowym, zaś w kolejnym Korczyński przedstawia przedmiot i cel badań, problemy badawcze, identyfikuje zmienne zależne oraz niezależne. Ostatnie dwa rozdziały stanowią omówienie wyników badań oraz praktyczne wnioski i wskazówki dotyczące zapobiegania skutkom stresu w pracy edukacyjnej nauczycieli.
Współczesny świat przyspieszył, zaś wymagania stawiane każdemu z nas są coraz większe. Ilość sytuacji konfliktowych, trudnych, z którymi każdego dnia zmaga się nauczyciel, połączonych z brakiem stabilizacji, koniecznością nieustannego podążania za rozwojem społeczeństwa, technologii – wszystko to sprawia, że polski nauczyciel jest coraz bardziej zestresowany. Biorąc pod uwagę koszty stresu – zarówno osobiste, jak i społeczne oraz ekonomiczne, należy pilnie zagadnienie to przeanalizować, a także uświadamiać ludzi, mówić nie tylko o tym, czym jest stres i co go powoduje, ale także o tym, jak z nim walczyć. Działania takie podejmuje już Korczyński w swojej książce Stres w pracy zawodowej nauczyciela. Dzięki temu jest to publikacja niezwykle potrzebna na współczesnym rynku pracy i w przestrzeni edukacyjnej, godna dokładnej analizy zarówno przez samych nauczycieli, jak i studentów pedagogiki, a także przedstawicieli innych grup zawodowych.
