Recenzja książki: Sekretne życie drzew

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Drzewa są nieodłącznym elementem środowiska, w którym żyjemy. Wycinając je, człowiek rezygnuje z obecności sprzymierzeńców w walce ze zmianami klimatu. Pouczająca treść książki Sekretne życie drzew, przestrzegając przed skutkami niezgodnych z ekologią działań, dowodzi, że dzięki drzewom możliwe jest życie.

Dzielny dąb Ryszard Dębowe Serce jest najstarszym drzewem w całym lesie. W czasach jego narodzin ludzie używali mieczy i galopowali konno, a on sam – ponieważ żyje już setki lat – zna mnóstwo ciekawostek, którymi na łamach lektury dzieli się z czytelnikiem. Każda przewrócona kartka to nie tylko kolejna porcja przydatnej wiedzy, ale i upewnienie się co do zasadności działań chroniących środowisko.

Sięgając czasu narodzin Ryszarda, Moira Butterfield najpierw wyjaśnia tajemnicę kryjącą się w nasionach, a następnie dokonuje podziału lasów (deszczowe zwane dżunglą, namorzynowe z mangrowcami o korzeniach wijących się w płytkiej wodzie niczym kłębowisko węży, złożone z jodeł tajgi oraz doskonale znane lasy liściaste strefy umiarkowanej). Na przykładzie dębu wyjaśnia, jak rośnie drzewo (czas wzrostu, wysokość pnia, kształt korony, rozsiewane nasiona), po czym omawia jego poszczególne części, czyli korę z licznymi pęknięciami i zmarszczkami oraz pień z rdzeniami i słojami. Przysłuchując się rozmowom drzew, analizuje rozkład sieci komunikacyjnej pod ziemią (podziemne części grzybów – niczym pajęcza sieć z mocnych nici – oplatają wszystkie korzenie w całym lesie, przesyłając pożywienie i sygnały o zagrożeniu). Opowiada o sposobach obrony drzew przed gąsienicami oraz kornikami. Opisuje zmiany zachodzące w lesie podczas kolejnych pór roku, a także recyklingowe przemiany drewna. Nie brak i słów, jakimi dzielny dąb Ryszard Dębowe Serce zachęca dzieci, by same – bądź przy pomocy dorosłych – stosowały na co dzień działania chroniące środowisko (książka posiada certyfikat FSC, co oznacza, że została wyprodukowana z papieru pozyskanego bez uszczerbku dla środowiska naturalnego).

Obfitująca w ogrom przydatnej wiedzy publikacja Wydawnictwa Jedność przynosi mnóstwo korzyści. Teoria została w niej połączona z propozycjami konkretnych działań. Obrazowy sposób przekazu ułatwia zrozumienie oraz zapamiętanie. W treść sprawie wpleciono ciekawostki, zagadki, wskazówki, a nawet... przepis na obiad dla dębu (nie dla ludzi). Niektóre wiadomości podane są w formie prostych rymowanek, inne znajdują się w ramkach. Trudniejsze treści przyrodnicze przedstawiono na zasadzie porównań. Ciekawość pobudzają baśnie: hinduska O przyjaciołach i niezwykłym cudzie, węgierska Pastuszek i jego nagroda, szkocka O niezwykłej wiosennej wyprawie, norweska O gniewnym chłopcu i mądrej niedźwiedzicy oraz perska O niewidzialnych owocach i ukrytym smoku, a także brytyjska legenda O leśnych tajemnicach. Tekst obrazują kolorowe, trafnie umiejscowione w odpowiednich miejscach stron, ilustracje autorstwa Vivian Mineker. Pomocny w odbiorze okazuje się również duży format książki, twarda okładka z rzucającymi się w oczy błyszczącymi elementami przyrody oraz sztywne kartki.

Po Sekretne życie drzew warto sięgnąć jak najszybciej: na razie jeszcze można spotkać motyle wielkości talerzy, małpy huśtające się na lianach i cicho przemykające wśród drzew wilki; na razie można jeszcze zobaczyć najwyższą sekwoję wiecznie zieloną, najcięższą sekwoję olbrzymią, najstarszą sosnę długowieczną oraz najszerszy cypryśnik. Na razie jeszcze... Czas wziąć się do działania!