Recenzja książki: Powrót do Missing

Recenzuje: Justyna Gul

Życie - rozstania i powroty

Przychodzimy na świat nieproszeni, a jeśli dopisze nam szczęście, znajdujemy cel w życiu pchający nas przez głód, niedolę i śmierć za młodu, która- obyśmy tylko nie zapomnieli- spotyka wielu. Dorosłem i znalazłem swój cel, a było nim: zostać lekarzem. Nie chciałem uratować świata, chodziło raczej o uleczenie siebie. Ktoś, kto tak otwarcie mówi o życiu i cierpieniu, komu oczy zasłania nie nadmierny optymizm, ale brutalny realizm, zasługuje na to, by wysłuchać jego historii. Ta zaś, snując się leniwie przez lata, podróżując między kontynentami, daje nam obraz człowieka doświadczonego przez życie, który za realizację marzeń zapłacił wysoką cenę.

Przed nami obnaża swoją duszę Marion Stone, jeden z bohaterów wspaniałej, mistycznej wręcz książki Powrót do Missing autorstwa Abrahama Verghese. Sam John Irving określił tę powieść jako niezwykłe osiągnięcie literackie, ale taka rekomendacja jest zupełnie niepotrzebna. Verghese bowiem stworzył książkę z pogranicza sacrum i profanum, w której nie brak jest również prozy dnia codziennego, radości i smutków, zdrady, łez, uniesień i poświęcenia.

Kiedy w samym sercu Etiopii, w Addis Abeba, na świat przyszły bliźnięta jednojajowe i cudem tylko przeżyły, można było wyczuć, że przyjdzie im być wyjątkowymi. Osieroceni przez matkę, zakonnicę, która zmarła podczas porodu, porzuceni przez ojca, prawdopodobnie znakomitego chirurga Thomasa Stone, wychowują się tam, gdzie po raz pierwszy ujrzeli świat - w misyjnym szpitalu. Czuwa nad nimi Opatrzność poprzez osoby Hemy'ego, ginekologa oraz lekarza Ghosha. Ta dwójka załatała w moim sercu dziurę, o której istnieniu nie miałam dotąd pojęcia - mówi kobieta, a w jej kochających, niemal matczynych ramionach mieści się cały świat bliźniaków.

Ci zaś, Marion i Shiva, związani są szczególną więzią, stają się niemal jedną osobą, ShivaMarionem. Przez długi czas czuli się też zobowiązani, by sprostać oczekiwaniom ludzi, którzy widzieli ich jako kolektyw - tak samo się ubierali, dzielili fascynację medycyną oraz… kobietą. Dopiero Ghosh, wręczając Marionowi stetoskop, powiedział tym samym: Marionie, możesz być sobą. To nic złego. Od tej chwili każda godzina spędzona na studiowaniu książek oddalała go od brata, który wolał wyrażać się w tańcu. Jedynie uczucie do Genet, córki służącej, było w stanie ich znów połączyć, a zarazem rozdzielić przepaścią nie do pokonania. Marion kochał, Shiva zaś tylko pożądał i ten popęd sprowadził nieszczęście na wielu z ich otoczenia.

Po latach Genet znów powróci, by swą seksualnością opętać Mariona i skazać go na pewną śmierć. Tylko jego brat może go uratować. Czy jednak, po tylu latach rozłąki, będą mogli stać się znów jedną myślą, jednym ciałem?

Powrót do Missing to opowieść, która przenosi nas do dalekiej Etiopii, tam, gdzie urodził się również autor książki. Kto wie, być może za pośrednictwem swych bohaterów sam Verghese pragnie znów zanurzyć się w gorący klimat kraju w którym króluje bieda, ale i dzikie piękno krajobrazu? Może dla niego to również swego rodzaju powrót do Missing, jakże inaczej mógłby bowiem zbudować postacie tak prawdziwe w swoich radościach i smutkach, dojrzewające nie tylko z wiekiem, ale wraz z nabywanym doświadczeniem?

U Verghesa wszystko jest dopracowane, ale nie przekraczające granic realizmu, płynące powoli z czasem, ale nie nużące. I choć bez szkody dla piękna książki liczącą sobie siedemset pięćdziesiąt stron powieść można znacząco skrócić, by nie przerażała potencjalnych czytelników, to stanowczo się temu sprzeciwiam. Powrót do Missing należy bowiem smakować - i to nie jako sagę rodzinną, hołd dla lekarzy czy obraz kraju wstrząsanego krwawymi rebeliami, ale jako studium człowieczeństwa. Marion, pogrążając się we wspomnieniach, mówi życie jest takie samo: żyjesz nim do przodu, ale rozumiesz je wstecz. Dopiero gdy się zatrzymasz, spojrzysz za siebie, zobaczysz, którego przejechałeś. A kogo zobaczymy my, patrząc w przeszłość?