Recenzja książki: O strategii

Recenzuje: Justyna Gul

ABC strategii

Strategia firmy określa sposób, w jaki realizowane są jej podstawowe cele. Dążeniem każdej organizacji jest nie tylko przetrwanie, ale również rozwój działalności, zdobycie, a następnie utrzymanie przewagi konkurencyjnej. Wszelkie działania firmy na rynku, które określają sposób jej reakcji na otoczenie, są jednocześnie wyznacznikiem strategii. Skuteczna strategia jest zatem czymś więcej niż tylko ogólnym kierunkiem, w jakim przedsiębiorstwo zmierza. 

H. Kreikebaum, mówiąc o strategiach, podkreślał iż odzwierciedlają sposób, w jaki przedsiębiorstwo stosuje swoje obecnie istniejące i potencjalne siły, by sprostać zmianom zachodzącym w otoczeniu, realizując przy tym własne cele. Definicja wydaje się być klarowna, podobnie, jak konieczność wdrożenia strategii w każdej firmie. Dlaczego jednak często bywa ona mylona z efektywnością operacyjną? Dlaczego w niektórych firmach zmiany wdrażane w celu poprawy funkcjonowania okazują się być strzałem do własnej bramki?

O tym, czym tak naprawdę jest strategia, w jaki sposób umiejętnie przełożyć ją na dobre wyniki finansowe przedsiębiorstwa, a także jak wykorzystać strategiczną kartę wyników jako system zarządzania strategicznego, dowiemy się ze swoistego kompendium wiedzy na temat strategii oraz wszystkich aspektów jej wdrażania. O strategii od redakcji Harvard Business Review to kompleksowe ujęcie strategii w zarządzaniu przedsiębiorstwem, to książka, której nie może zabraknąć w biblioteczce żadnego menedżera czy studenta kierunków związanych z zarządzaniem. Przystępny język oraz liczne przykłady czynią publikację niezwykle wartościową, a przy tym przydatną zarówno „rekinom biznesu”, jak i tym, którzy dopiero uczą się pływać na głębokich wodach.

Książka zbudowana jest z dziesięciu bloków tematycznych, z których każdy omawia pewien aspekt istnienia strategii w przedsiębiorstwie. Tym samym otrzymujemy nie tylko podręcznik budowania strategii, ale raczej tworzenia efektywnej strategii, a - jak pokazują doświadczenia wielu firm - są to dwie odmienne rzeczy. Zagłębianie się w świat skutecznego zarządzania rozpoczniemy od odpowiedzi na pytanie, czym jest, a także czym nie jest strategia oraz od podkreślenia różnic pomiędzy strategią a efektywnością operacyjną. Posługując się przykładami konkretnych firm, autorzy wyjaśniają paradoks dążenia do osiągnięcia granic produktywności i możliwe konsekwencje takiego działania, omawiają źródła pozycji strategicznych oraz podkreślają konieczność dokonywania wyborów.

Zrozumienie natury konkurencji oraz rentowności wymaga przeprowadzenia analizy struktur branży pod kątem pięciu sił. W książce znajdziemy omówienie każdej z sił konkurencyjnych, a także zmian w strukturach danej branży. Poznanie i zrozumienie sił kształtujących konkurencję w danej branży jest punktem wyjścia dla procesu tworzenia strategii. Pamiętać jednak należy, że o ile strategie i praktyki biznesowe nieustannie zmieniają się, dopasowując do wymogów otoczenia, o tyle podstawowe wartości firmy powinny zostać niezmienne - o ile chce ona odnieść trwały sukces. Naprawdę wielkie organizacje rozumieją różnicę pomiędzy tym, co nie powinno nigdy się zmieniać, a tym, co powinno podlegać zmianom; między tym, co jest prawdziwie święte, a tym, co nie jest – tę myśl warto zapamiętać, bowiem zdolność zarządzania ciągłością zmian jest prawdziwą sztuką, a ponadto powiązana jest ze zdolnością do rozwijania wizji.

Publikacja Harvard Business Review przybliża również zjawisko błękitnego oceanu, symbolizującego nieistniejące jeszcze sektory rynku, czyli przestrzeń nie dotkniętą jeszcze zmorą konkurencji. Poznamy strategie błękitnego oceanu, a wśród nich tę najważniejszą – odrzucenie podstawowych doktryn tradycyjnej strategii, głoszącej konieczność szukania kompromisu pomiędzy niskimi kosztami a wysoką wartością.

O tym, że właściwa strategia może sprawić, iż przedsiębiorstwo zaistnieje na konkurencyjnym rynku, wiadomo nie od dziś. Warto jednak zdać sobie sprawę z istnienia elementów przyczyniających się do efektywnej realizacji strategii, z czterech fundamentów - takich jak: uprawnienia decyzyjne, informacja, struktura i czynniki motywacyjne. Sama realizacja strategii jest wyzwaniem i wymaga stabilnych filarów. Jeśli zadbamy o to, by ludzie byli świadomi zakresu odpowiedzialności oraz tego, kto podejmuje decyzje, a następnie umożliwimy pracownikom dostęp do informacji niezbędnych do prawidłowej realizacji zadań, to zarówno skuteczne systemy motywacyjne, jak i dobre rozwiązania strukturalne powstaną niemal samoistnie.

Niezwykle interesujący jest tekst poświęcony strategicznej karcie wyników, stanowiącej narzędzie umożliwiające śledzenie swoich wyników finansowych przy jednoczesnym monitorowaniu postępów w budowaniu ich zdolności i pozyskiwaniu niematerialnych aktywów. Karta ta pozwala na rozpatrywanie procesu zarządzania strategicznego w ujęciu przyczynowo-skutkowym, a jej zaletą jest możliwość koncentracji uwagi na stosunkowo niewielkiej liczbie najważniejszych wskaźników. Wprowadza ona cztery nowe procesy zarządzania (przekładanie wizji, komunikowanie i tworzenie powiązań, planowanie biznesowe oraz informacja zwrotna i nauka), które przyczyniają się do powiązania długoterminowych celów strategicznych oraz krótkoterminowych działań.

W publikacji znajdziemy również opis zjawiska, określanego jako strategic principle - podstawa strategii, a aby lepiej zrozumieć jego naturę, autorzy tekstu nakłaniają nas do przyjrzenia się bliżej regułom prowadzenia walki. Poznamy także zasady, którymi warto się kierować, jeśli chcemy zniwelować różnice pomiędzy prognozami a osiąganymi wynikami oraz sposoby likwidowania "wąskich gardeł".

Fakt, iż na publikację O strategii składają się teksty takich autorytetów, jak Robert S. Kaplan, David P. Norton czy Michael E. Porter, jest najlepszą rekomendacją. Przejrzysty układ książki, interesujące przykłady i informacje wymagające zwrócenia na nie uwagi zostały umieszczone w tabelach, dzięki czemu szybko odnaleźć można interesujący fragment. Najistotniejsze jest jednak to, iż nie mamy do czynienia z samą teorią zarządzania, ale i z praktyką. Bogata merytorycznie i niezwykle przydatna, składająca się z dziesięciu tekstów światowych autorytetów książka stanowi również zachętę do tego, by sięgnąć po kolejne publikacje Harvard Business Review.