Recenzja książki: Na językoznawczych ścieżkach
Recenzuje: Anna Pach-Nowicka
Nieco „turystycznie”, bo: Na językoznawczych ścieżkach,zatytułowany tom jest zbiorem prac z zakresu szeroko rozumianej lingwistyki. Zebrane w książce artykuły dedykowane są Profesorowi Jerzemu Podrackiemu z okazji 40-lecia działalności akademickiej, w roli naukowca i pedagoga. We wstępie, który stanowi rys biograficzny Profesora, redaktorzy książki – Agnieszka Mikołajczuk i Radosław Pawelec – podkreślają różnorodność i rozmaitość dorobku Jubilata. Różnorodność i rozmaitość są również określeniami, które najtrafniej oddają charakter całej publikacji.
Zamieszczone w tomie artykuły przypisano do czterech rozdziałów. Część pierwsza, zatytułowana nieco przewrotnie: Na mozolnych ścieżkach edukacji i kultury języka, gromadzi teksty koncentrujące się wokół dydaktyki języka polskiego oraz popularnych dziś zagadnień poprawnościowych. Z mozolnych ścieżek rozdziału pierwszego wkraczamy w rozdziale drugim na ścieżki splątane (odmian językowych i polszczyzny w mediach). Tematem dominującym zebranych w tej części artykułów są wielorakie aspekty komunikacji językowej w środkach masowego przekazu, zwłaszcza zaś w prasie i Internecie. Kolejny segment (Na ścieżkach ku nam wiodących – historii języka autorów) osadzony jest w kontekście historii języka i literatury. Na zakończenie – zaproszeni zostajemy na dociekliwe ścieżki (semantyczne i na te, gdzie się obraz świata odbija), a więc do zabawy – tylko dla „wprawionych” zaznaczmy – w poszukiwania językowego obrazu świata. Istotne uzupełnienie całości stanowi obszerna, chronologiczna bibliografia dzieł Profesora Jerzego Podrackiego. Poszczególne publikacje opatrzono tu wskazówkami „genologicznymi”, co ułatwia rozeznanie w dorobku Jubilata, jak też w czytelny sposób ukazuje szerokie spektrum dokonań Autora.
Przyjęta w tytułach rozdziałów, jak też w nazwie całości dzieła metaforyka „ścieżek” pomocna może być również w określeniu potencjalnego czytelnika książki. Zasadniczo jest nim odbiorca specjalistyczny, zaznajomiony z podstawową przynajmniej terminologią językoznawczą. Jednak ścieżki – podobnie jak górskie szlaki cechują się rozmaitym stopniem trudności. Przez wiele spośród artykułów „przebrnie”, a nawet „przespaceruje się” – ku niewątpliwej satysfakcji własnej - każdy czytelnik zainteresowany polszczyzną, zwłaszcza współczesną.
Z tego punktu widzenia szczególnie interesujące wydają się być propozycje z rozdziałów pierwszego i drugiego.
Tekstem bez wątpienia „dla wszystkich”, (co należy traktować jako oczywisty komplement dla owego tekstu), jest O studenckiej ars epistolandi, w którym Maria Wojtak opisuje wyniki eksperymentu sprawdzającego znajomość reguł sztuki epistolograficznej wśród młodych adeptów polonistyki. Licealistów powinien zainteresować artykuł Edyty Bieńkowskiej Rozprawka – przygoda człowieka rozumnego, nauczycieli zaś Spostrzeżenia o kulturze języka uczniów Heleny Synowiec. Uwagę czytelnika, w dobie funkcjonowania specjalnych programów „przepoczwarzajacych” tekst, w celu graficznego urozmaicenia, przyciąga także artykuł O grach wielką literą Iwony Burłackiej.
Propozycje z rozdziału drugiego wabią swoją aktualnością oraz swoistą „bliskością” poruszanych problemów. O perswazyjnym wykorzystaniu motywu miłości w tzw. kolorowej prasie pisze Małgorzata Kita, w atrakcyjny sposób dokumentując stawiane tezy. Magdalena Trysińska analizuje japońskie kreskówki skierowane do najmłodszych widzów, ujawniając liczne przykłady niewybrednej agresji słownej w nich zawartych. Posługując się licznymi przykładami Najnowszą warstwę wykrzykników we współczesnej polszczyźnie młodzieżowejrozgryza Krystyna Wojtczuk.
Spośród przeszło czterdziestu zaproponowanych do spenetrowania ścieżek językoznawczych wymagający czytelnik z pewnością odnajdzie te, którymi z przyjemnością podąży.
