Recenzja książki: Mężczyzna, który przestał płakać

Recenzuje: Katarzyna Krzan

Nie słyszysz, gdy przestaję płakać

Magdalena Hansson, Klell-Ove Magnusson, Bengt Berglund, Christer Berglund, Mirjam Fransson, Sven Munther, Petra Wilander, Folke Natt och Dag to bohaterowie najnowszej powieści kryminalnej Ninni Schulman, okrzykniętej wschodzącą gwiazdą szwedzkiego kryminału. 

W małym szwedzkim miasteczku o wdzięcznej nazwie Hagfors płonie willa. W pożarze ginie Mirjam Fransson, jak się niebawem okazuje - lokalna seksbomba, w której kocha się co drugi mężczyzna, włącznie z policjantem prowadzącym śledztwo w jej sprawie. Kilka dni później płonie kolejny dom - tym razem ofiary to małżeństwo, prowadzące cukiernię. Potem w pożarze ginie była nauczycielka, przewodnicząca rady miejskiej. Policja nie ma wątpliwości - mamy do czynienia z podpaleniami. Ktoś nocą wrzuca do mieszkań koktajle Mołotowa. Pozostaje znalezienie związku między tymi zajściami. Okazuje się, że nie jest to wcale takie łatwe, bowiem - paradoksalnie - wszyscy w Hagfors się znają i wiedzą o sobie niemal wszystko. A jednak ktoś się wyłamał i czyha na życie sąsiadów. Trudno jest podejrzewać o cokolwiek sąsiadów i znajomych.

Sprawą podpaleń z zawodowej ciekawości interesuje się poznana już w poprzedniej powieści Ninni Schulman (Dziewczyna ze śniegiem we włosach) Magdalena Hansson, dziennikarka lokalnego dziennika "Värmlandsbladet". Wraz z kolejnymi artykułami zbliża się ona coraz bardziej do odnalezienia sprawcy podpaleń. Jako pierwsza odkrywa, że każda z ofiar przed śmiercią otrzymała tajemniczą wiadomość: Nie słyszysz gdy przestaję płakać. Niepokojące zdanie, będące zarazem wyrokiem.

Zaletą powieści są z pewnością portrety psychologiczne postaci, z których każda ma własne, ukryte problemy i lęki, które budzą podejrzenia czytelnika. Autorka sprawnie przenosi nasze podejrzenia z jednej osoby na drugą. Tym bardziej, że w miasteczku nie ma ludzi typowo złych, wszyscy są zwyczajni, a zarazem mają swoje problemy, które w jakiś sposób mogą ich popchnąć do dokonania zbrodni.

Mimo wszystko, nie ma w powieści spodziewanego napięcia i poczucia zagrożenia. Śledztwo toczy się leniwie, przerywane prywatnymi zdarzeniami z życia bohaterów. Są problemy z dziećmi, zakupy, rozmowy przy stole, odwiedziny u rodziny. Życie toczy się swoim torem, pomimo śmiertelnego zagrożenia. Mieszkańcy raczej przesadnie nie panikują.

Powieść pisana jest przez kobietę, pewnie dlatego sporo miejsca zajmuje w niej problem macierzyństwa i jego ciemnych stron - od pragnienia bycia matką za wszelką cenę, przez problemy wychowawcze, dotyczące dorastających dzieci, po utratę dziecka w wyniku poronienia i samobójstwa. Dramaty matek mają tu szczególne znaczenie. Także dla rozwiązania całej zagadki.

Tytuł zdaje się sugerować, że za morderstwami stoi mężczyzna, który przestał płakać. I coś w tym jest. Jak zwraca uwagę jedna z bohaterek: …jakie to smutne, jacy samotni jesteśmy wszyscy ze swoim życiem, ze swoją udręką. Jak mało człowiek wie i jak mało może i ma odwagę zrobić.