Recenzja książki: Kawaler de Sainte-Hermine

Recenzuje: kalina

"Kawaler de Sainte- Hermine" to przypadkowo odnaleziona, wcześniej nieznana i niepublikowana w formie książkowej (fragmenty ukazywały się w czasopiśmie) powieść Aleksandra Dumasa. Autor nie ukończył pracy nad nią. Nie wiadomo, jak by wyglądał ostateczny kształt. Ale już w tej niedokończonej, niedoskonałej formie od początku nas zaciekawia. Jest rok 1801. Znajdujemy się w pałacu Tuileries, który "dla Ludwika XVI był przedostatnią stacją między Wersalem a szafotem". Zamieszkał tu Napoleon Bonaparte (w tym czasie był on pierwszym konsulem) z Józefiną, osobistym sekretarzem Bourienne'm. oraz garstką innych zaufanych ludzi. Żyją pozornie jak w bajce. Jednak to tylko pozory- nie są bynajmniej wolni od problemów. Po pierwsze, kłopotów przysparza ogromna rozrzutność Józefiny i związane z tym wielkie długi. Poza tym Napoleonowi zagrażają przeciwnicy polityczni- zwolennicy monarchii, których trzeba jakoś wyeliminować z gry, żeby zrealizować plan zostania cesarzem. Jednym z najważniejszych przeciwników jest Jerzy Cadoudal- przywódca szuanów (przeciwnicy republikanów we francuskiej wojnie domowej). Co ciekawe, Napoleon darzy go wielkim szacunkiem i wielokrotnie, choć bezskutecznie, namawia do przejścia na swoją stronę. Do wrogich przyszłemu cesarzowi monarchistów należała także rodzina tytułowego kawalera- Hektora de Sainte- Hermine. To młody, szlachetny, ale kryjący mroczne sekrety przeszłości człowiek. Jakież to sekrety? Jego ojciec zginął na szafocie, ponieważ brał udział w spisku mającym na celu uwolnienie więzionej królowej. Matka umiera wkrótce po egzekucji, nie wytrzymując stresu. Jeszcze przed straceniem ojciec napisał list do starszego brata Hektora, w którym zobowiązuje go, żeby tak jak on umierał w służbie królewskiej. Tak też się dzieje. Brat zostaje rozstrzelany. Przed egzekucją każe jednak przesłać rodzinie czapkę, w którą wcześniej wszył list. W liście tym prosi drugiego brata Hektora- Karola- żeby poszedł w jego ślady. W razie śmierci obu braci ma pomścić Hektor. Karol, wypełniając rodzinną przysięgę (czyli służąc monarchii) zostaje stracony na szafocie. Hektor musi go jakoś pomścić. Z tą myślą idzie samotnie przez życie. Mija jednak pewien czas. Wspomniany już przywódca monarchistów Cadoudal zawiera pokój z Napoleonem. Hektor może się więc czuć zwolniony z rodzinnej przysięgi. To dla niego wielka ulga, tym bardziej, że jest zakochany w pewnej młodej damie z rodu służącego republice. Wydaje się, że nic nie stanie na przeszkodzie szczęściu młodych. W dniu planowanego ślubu Hektor znika jednak w niewyjaśnionych okolicznościach. Niewyjaśnionych tylko dla owej nieszczęsnej niedoszłej żony- czytelnicy są wtajemniczeni. Nie chodzi bynajmniej o niechęć do małżeństwa. Otóż Cadoudal rezygnuje z pokoju z Napoleonem i wzywa swoich ludzi pod broń. Jedynym wyjściem ze strasznej sytuacji wydaje się Hektorowi ucieczka. Mija jakiś czas. Hektor znika ze sceny, natomiast pojawia się na niej jego nowe wcielenie- René, młody człowiek ze szlachetnego rodu, który w roli marynarza zostaje przyjęty na statek piracki. Odbywa wspaniałe podróże, toczy walki morskie z Anglikami, bierze też udział w bitwie pod Trafalgarem. Zostaje schwytany i przetransportowany do angielskiego więzienia. Jednak ucieka stamtąd i staje przed Napoleonem, który objął już cesarski tron. On jednak wciąż uważa rodzinę de Sainte- Hermine, która jak wiadomo stała po stronie monarchistów, za wrogów. René znika więc ze sceny. Wkracza na nią nieustraszony hrabia Leo. Zgadnijcie, kim jest... Bardzo charakterystyczne dla książki są liczne zwroty do czytelnika. Autor prowadzi go za rękę, wyjaśnia zawiłości akcji, odwołuje się także do wcześniejszych książek. Dodatkową pomocą w lekturze są liczne przypisy. Poza tym w posłowiu umieszczony jest list Aleksandra Dumasa do wydawcy z autorskim planem całości powieści. Lektura bardzo długa, ale czyta się ją z zapartym tchem. Naprawdę warto po nią sięgnąć.

Kalina Beluch