Recenzja książki: Holokaust. Prawdziwe Historie ocalonych
Recenzuje: monique-old
Wzbudzić niepokój...
Ta książka głęboko cię wzburzy. Usłyszysz opowieści, które cię poruszą i nie pozwolą na obojętność. A mimo to gorąco ją polecam. Nie jest to aż tak dziwne, jak mogłoby się wydawać – ta książka ma budzić niepokój, na tym polega jej rola. Ma budzić niepokój tak wielki, aby czytelnik nigdy nie zapomniał przeczytanych historii. Zdania te pochodzą z zamieszczonego w książce Lyn Smith Świadkowie. Zapomniane głosy. Holokaust. Prawdziwe historie ocalonych słowa wstępnego brytyjskiego historyka Laurence’a Ressa.
Książka Smith jest poruszającą opowieścią o wymordowaniu przez nazistów ponad sześciu milionów ludzi, w przeważającej części Żydów. Na ponad 300 stronach czytelnik znajdzie historie opowiedziane przez ponad sto osób. Ich wspomnienia, tak realistyczne i niczym nie ubarwione, ukazują prawdziwy świat getta. Świat, który przedstawiony jest oczami tych, którzy przeżyli. Opowiedzenie historii z perspektywy świadka nierozerwalnie wiąże się z tym, że wszystko to, o czym wspominają bohaterowie książki, ukazywane jest w sposób subiektywny. Co więcej, należy podkreślić, że wspomnienia osób, które przetrwały piekło, są niekiedy sprzeczne ze znanymi ludzkości ustaleniami historyków. Spowodowane jest to tym, że celem napisania książki przez Smith była nie tyle próba zrekonstruowania wydarzeń Holocaustu, ale ukazanie osobistych przeżyć człowieka, chęć zajrzenia w ludzką psychikę.
Autorka zdecydowała się podzielić swoją książkę na następujące części: Prolog, 1933-1936 Prześladowania, 1937-1939 Szukanie schronienia, 1939 Wojna, 1940-1941 Ekspansja Trzeciej Rzeszy, 1939-1942 Getto (I), 1943-44 Getto (II), 1940-1944 Obozy (I), Opór, 1944-45 Obozy (II), 1945 Marsz śmierci, 1945 Wyzwolenie, Życie po wyzwoleniu oraz Epilog. Taki układ książki pozwala czytelnikowi na zajrzenie w głąb psychiki człowieka, który początkowo był wolny i szczęśliwy, żył tak jak niejeden czytelnik w bezpiecznym i wolnym świecie, a potem przeżył traumę. Zapisanie na kartach dokumentu tego, co było „przed” jest bardzo ważne, chociażby ze względu na to, że większość, znanych z literatury, relacji dotyczy jedynie okresu wojennego. Co ciekawe, historie ukazane przez Smith nie dotyczą tylko ludzi, których bezpośrednio dotyczy Holocaust. Na kartach książki przedstawione są bowiem historie i tych, na życie których wpłynęły hitlerowskie reguły (są to zarówno uciekinierzy czy rodziny pomordowanych i ocalonych, jak i żołnierze wyzwalający obozy).
Podczas lektury czytelnik niejednokrotnie może ocierać łzy, a także odczuwać skrajne uczucia: współczucie, ale także niesmak i odrazę. A jednak lektura Prawdziwych historii ocalonych jest niezwykle pasjonująca i potrzebna w dzisiejszych czasach. Ów zapis intymnych, emocjonujących historii sprawia, że książka Smith jest nie tylko rejestrem wojennego zła, ale także trwałym pomnikiem chęci życia każdego człowieka.
Monika Kałuża
