Recenzja książki: Edukacja i sfera publiczna

Recenzuje: Justyna Gul

Słów więcej niż kilka o pedagogice radykalnej

Pedagogika radykalna i krytyczna, wraz z jej najwybitniejszym przedstawicielem Henrym Girouxem, powoli trafia już na wszelkie szczeble edukacji formalnej i nieformalnej młodzieży oraz dorosłych. Walczy z mitami oraz obnaża niedoskonałości i złudzenia oficjalnej sfery publicznej, konsekwentnie upominając  się o równe prawa i szanse dostępu poprzez edukację do kultury, pracy wymagającej kwalifikacji oraz aktywności politycznej dla wszystkich pozbawionych takich przywilejów osób i grup.
W taką niezwykle interesującą, rzetelną analitycznie i odpowiedzialną teorię wprowadza nas książka „Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej”, wydana przez Oficynę Wydawniczą Impuls. Autorzy: Henry A. Giroux oraz Lech Witkowski otwierają czytelników na metodologię, a analiza tekstów źródłowych (zarówno z filozofii nowożytnej i współczesnej, jak i tekstów kultury popularnej) oraz doświadczeń codzienności, zmusza do zaangażowania i aktywności. Warto jednak ten wysiłek podjąć, by zrozumieć ideę przyświecającą pedagogice radykalnej oraz fakt, iż to właśnie wysublimowany język pedagogiki krytycznej jest winny małej popularności tej metody w kształceniu akademickim oraz przeszkodą w jej wykorzystaniu w reformie oświaty.
Tymczasem pedagogika ta niezwykle wyraźnie ukazuje procesy i mechanizmy oporu społecznego wobec przemocy symbolicznej oraz rozszerza horyzonty edukacji, postulując o rozwój własny, zarówno za pomocą dostarczonych narzędzi, jak i przez stałe uczestnictwo w życiu społecznym.
Książka składa się z trzech części poprzedzonych wstępem autorów, przybliżającym nam zarówno ideę, która przyświecała tworzeniu tej publikacji, jak i przedstawiającym wizję pojmowania etosu akademickiego i edukacji wartościowej dla społeczeństwa, kultury i obywateli. Część I pracy jest próbą bilansu i nowego otwarcia, w której Lech Witkowski zmierzył się z tematem „stanu i problemów recepcji amerykańskiej pedagogiki radykalnej w Polsce” stawiając tezę: „jest inna pedagogika - pedagogika jest inna”. Znajdziemy tu również rozmowy z Henrym A. Girouxem o wyzwaniach, marzeniach i nauce, przeprowadzone przez Lecha Witkowskiego, Bernarda Murchlanda oraz Manuelę Guilherme.
Część II obejmuje tematy „od reprodukcji, przez troskę o tożsamość, ideę pogranicza i walkę o media po odzyskiwanie uniwersytetu” poruszane zarówno przez samego Henry’ego A. Giroux, jak i Paulo Freire'a oraz Petera L. McLarena. Część III natomiast stanowi „o radykalizacji dyskursu: od kolonizacji podmiotu i rytualizacji edukacyjnej po wyzwanie autorytetu”, dotykając tematów związanych z radykalnymi wizjami podmiotu w dramacie współczesności, szkołą i walką o sferę publiczną, kręgiem pedagogiki radykalnej czy radykalną wizją autorytetu w pedagogice amerykańskiej.
Autorem posłowia jest Tomasz Szkudlarek, który podjął rozważania na temat przydatności w obecnych czasach pedagogiki krytycznej, natomiast do książki włączona została również recenzja Zbyszko Melosika pisana pod kątem refleksji na temat wpływu pedagogiki krytycznej na jego tożsamość naukową oraz glossa do książki H. A. Giroux, L. Witkowskiego autorstwa Bogusława Śliwierskiego.
Tymczasem publikacja „Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej” jest obszernym ujęciem tematyki, prowokującym jednocześnie do refleksji nad otoczeniem politycznym, społecznym, gospodarczym, edukacyjnym i nad sobą samym. Lekturą książki powinni być zainteresowani zarówno studenci jak i wykładowcy akademiccy oraz wszyscy poszukiwacze prawdy o rozwoju humanistycznej duszy. Rozważania autorów poparte silnymi podstawami teoretycznymi dają kompletny i obszerny obraz poziomu i kierunków rozwoju. współczesnej myśli krytycznej.
Warto zaznaczyć, iż książka dedykowana jest - uwaga! - „najbardziej zasłużonemu dla pedagogiki w Polsce wydawnictwu promującemu myślenie alternatywne, twórcze, krytyczne i radykalnie, Krakowskiej Oficynie Wydawniczej „Impuls” na dwudziestolecie jej działalności.