Recenzja książki: Osiem procent z niczego

Recenzuje: wyrwany

Etgar Keret nie bez powodu uważany jest za mistrza krótkiej formy. Zbiór najnowszych opowiadań izraelskiego pisarza jest najlepszym potwierdzeniem tej opinii. „8 % z niczego” wydane przez wydawnictwo W.A.B. zawiera trzydzieści cztery opowiadania. Pomimo tego że najczęściej nie zajmują one więcej jak kilka stron druku, intrygują i zajmują Czytelnika jak niejedna kilkusetstronicowa powieść.

Dziwne, fascynujące są to historie. Na swój sposób tajemnicze, choć pisane językiem prostym i spokojnym. Czasem jest to wręcz smutek wyzierający z lakonicznych stwierdzeń, jednozdaniowych relacji z życia bohaterów.

Z jednej strony są to opowiadania pełne zwyczajnych bohaterów ukazanych raz w banalnych, raz w specyficznych sytuacjach. Wyganiany z domu pies uparcie wraca do swojego właściciela. Małe dziecko znające nawet imiona mieszkańców bloku, nie umie wymówić słowa „tata”. Co na to ojciec? Starszy pan gratuluje młodszemu widocznej na zewnątrz miłości do żony i radzi jak podtrzymać ten ogień na starość. Przewrotność prozy Kereta sprawia, iż domniemaną żoną jest kochanka... Naga dziewczyna opala się na trawniku; chłopak podczas trzech miesięcy patrzenia na dziewczynę wyobraża sobie ich wspólny... pocałunek. Henzi – Pośrednik musi zadowolić się pięcioma procentami z wymuszonej transakcji, by nie zostać z ośmioma z niczego. Ot, specyficzne komplikacje. Niemniej życie ludzi tak naprawdę w nie obfituje.

Z drugiej jednak strony Keret zaskakuje oryginalnymi pomysłami, smutną groteską i refleksyjnym spojrzeniem na świat. Piękna za dnia kobieta w nocy staje się znakomitym kumplem – mężczyzną. Mała dziewczynka chce mieć błyszczące oczy tak jak jej kolega. Ktoś sprzedaje, ktoś kupuje księżyc. Diabeł zgłasza się po odbiór talentu do pisarza, a malejący z powodu rośnięcia syna rodzice oklaskują z jego kieszeni pierwsze sukcesy miłosne swego dziecka...

Historie zaskakujące i wciągające. Proza Etgara Kereta bez wątpienia cieszy i dostarcza znakomitej inteligentnej rozrywki. Jestem przekonany, iż oryginalne spojrzenie na świat współczesnych Izraelczyków zauroczy niejednego polskiego Czytelnika. Już niedługo nazwisko Kereta, między innymi za sprawą historii z książki „8 % z niczego” będzie znane każdemu, kto ceni sobie dobrą literaturę. Zaś żądnych kolejnych historii pióra izraelskiego pisarza, którzy „8 % z niczego” bez wątpienia pośpiesznie wchłoną, odsyłam do dwóch wcześniejszych wyborów opowiadań, które ukazały się w Polsce – „Gaza blues” (2000) i „Pizzeria Kamikadze” (2001). Na wcześniejsze tomy opowiadań z zachowanym autorskim układem wewnętrznym przyjdzie nam jeszcze w Polsce niecierpliwie poczekać. Ale podobno już niedługo...