Radek Rak laureatem Nagrody Nike 2020!

Znany jest już laureat tegorocznej Nagrody Literackiej NIKE, która od ponad 20 lat przyznawana jest przez Fundację Agory oraz Gazetę Wyborczą.  

Nagroda Nike jest jedną z najbardziej prestiżowych nagród literackich w kraju. Przyznawana od 1997 roku nagroda Fundacji Agory i Gazety Wyborczej wyróżnia polskich twórców za najważniejsze utwory literackie minionego roku. 

Radek Rak – zwycięzca Nike 2020

W poprzednich latach laureatami nagrody byli m.in. Mariusz Szczygieł, Marcin Wicha czy Olga Tokarczuk. W sobotę organizatorzy konkursu poinformowali o przyznaniu nagrody czytelników Joannie Gierak-Onoszko za reportaż 27 śmierci Toby’ego Obeda.

- Chcę powiedzieć, że ta książka wcale nie jest o Kanadzie, jest o mechanizmach władzy. Chcę powiedzieć, że kiedy dąży się do wykluczenia, dzieją się rzeczy ważne - mówiła Joanna Gierak-Onoszko, gdy odbierała swą statuetkę w czasie niedzielnej gali. - Dlatego dziękuję czytelniczkom i czytelnikom za wrażliwość. 

Czytaj także: Książka Marcina Wichy została wydana w Hiszpanii 

 Z kolei jury konkursu zdecydowało się przyznać swoją nagrodę Radkowi Rakowi.

- Ta książka to klechda. Jak każda klechda jest triumfem wyobraźni i dotyka twardej rzeczywistości. Snuje historie nie z tej ziemi i czerpie z realnej historii, z naszej wspólnej świadomości, z podglebia języka, w którym mówimy - mówił w laudacji przewodniczący jury, prof. Paweł Próchniak. 

Jestem zaszczycony i cieszę się bardzo

- mówił autor, Radek Rak, w momencie otrzymania statuetki Nike. Autor nie krył wzruszenia i zaskoczenia. 

W jury tegorocznej Nagrody Nike znaleźli się: Paweł Próchniak (przewodniczący jury), Agata Dowigrad, Magdalena Piekara, Teresa Bogucka, Maryla Hopfinger, Dariusz Kosiński, Anna Nasiłowska, Iwona Kurz oraz Szymon Rudnicki.   

Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli – o czym jest nagrodzona publikacja? 

Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli Radka Raka stanowi próbę ponownego przedstawienia historii Galicji za sprawą powieści osadzonej w realiach dziewiętnastego wieku.  Historia przedstawia losy Kóby Szeli, młodego mężczyzny, który niespodziewanie związuje się z kobietą żydowskiego pochodzenia.

Czytelnicy są świadkami wydarzeń z życia bohatera, by ostatecznie towarzyszyć mu w odbywającej się w 1846 r. rabacji. 

Czytaj także: Oto finaliści Nagrody Literackiej NIKE 2020

- Uważam, że wolno bawić mi się słowem, gdyż nie jestem poważnym historykiem. […] Dla mnie ogromną radością było to, że została zauważona moja książka, która jest książką przygodową, fantastyczną. To, że tutaj jestem, jest dla mnie ogromną radością, a jednocześnie zaskoczeniem - mówił pisarz w czasie gali. - Książka jest pełna regionalizmów. Bohaterowie posługują się językiem, którym posługiwali się moi dziadkowie, rodzice, osoby, których znałem. 

Nominowani do Nike 2020

Wśród tegorocznych laureatów znaleźli się: Agnieszka Dauksza, Piotr M. Majewski, Paweł P. Reszka, Joanna Gierak-Onoszko, Monika Sznajderman oraz Filip Zawada.

Rozdeptałem czarnego kota – „jesteśmy uwiązani w słowach”

Rozdeptałem czarnego kota przez przypadek Filipa Zawady to opowieść skupiająca się na losach młodego chłopaka, Błażeja. Przedstawiona z perspektywy niedojrzałego mężczyzny historia obnaża sposób postrzegania świata przez dzieci oraz nieoczywiste różnice, jakie istnieją pomiędzy dorosłymi a dziećmi. To także opowieść, która mówi o szukaniu własnego miejsca Ziemi i dostosowywaniu się do rzeczywistości. 

- Ja Franciszka traktuje jak część rodziny. Czasem brakuje mi go, dzięki niemu mogłem powiedzieć wszystko i nie bałem się o to, że ktoś mnie oskarży o to, że coś jest niepoprawne politycznie. To dało mi wolność, ale też mi pokazało, jak bardzo jesteśmy uwiązani w słowach - mówił autor w czasie gali. - Jestem zmyślaczem, w związku z czym wszystko to, co wydarza się w książce, trochę pokrywa się z rzeczywistością, ale większość rozgrywa się w mojej głowie. 

Jaremianka – „wyprzedziła tendencje o tysiące lat”

Jaremianka Agnieszki Daukszy stanowi niezwykle obrazową biografię Marii Jaremy – jednej z najważniejszych i najzdolniejszych artystek XX wieku. W swojej książce autorka pochyla się nad twórczością, życiem prywatnym i zawodowym artystki.  Dauksza odkrywa przed czytelnikami kolejne sekrety Jaremianki. 

- Mam wrażenie, że Jaremianka jest tak współczesna, bo wyprzedziła pewne tendencje o tysiące lat - mówiła Agnieszka Dauksza w czasie gali. - Ona nie tylko miała poglądy, ona nimi żyła. Mam nadzieję, że choć w jakimś stopniu udało mi się ukazać efekt „Jaremiankowy”. […] To jest głos modernistki, którego brakowało. 

Kiedy wybuchnie wojna – „przyjrzeć się didaskaliom”

Kiedy wybuchnie wojna. 1938, studium kryzysu Piotra M. Majewskiego jest esejem historycznym, który przybliża działania polityków z końca lat 30. XX wieku, kiedy to wybucha kryzys monachijski. Autor z wielką skrupulatnością przedstawia polityczne intrygi, propagandę i kłamstwa przekazywane opinii publicznej oraz wszelkich działaniach, których skutkiem stała się międzynarodowa wojna.

- Mogę powiedzieć tak: ta historia po prostu taka jest. Te konkretne wydarzenia obfitują w dramatyczne momenty, są wielopłaszczyznowe, przez co niezwykle interesujące. A przede wszystkim - pokazują dramatyzm tamtej sytuacji, co często nie jest dostrzegane […] - mówił Piotr M. Majewski w czasie gali. - Mam nadzieję, że koledzy historycy skorzystają z tej książki. [...] Spróbowałem lepiej przyjrzeć się didaskaliom, które w podręcznikach historycznych są pomijane. 

Pusty las – „opowiedać o rzeczach mniej znanych”

Pusty las Moniki Sznajderman jest przejmującym esejem, który przedstawia Wołowiec – małą, beskidzką wieś, z której z każdym kolejnym rokiem wyprowadzali się kolejni mieszkańcy.  Poszukujący innego życia dawni mieszkańcy wsi na zawsze pozostawili po sobie pustkę, której nikt nigdy nie zapełnił.  Pusty las stanowi hołd dla ziemi, która od lat przypatrywała się kolejnym zmianom.

- To miejsce [Wołowiec - red.] mi się po prostu przytrafiło i była to najlepsza rzecz, która mogła mi się przytrafić w życiu. [...] Ja jestem dalszą częścią tego miejsca i opowiadam o nim poprzez siebie - mówiła Monika Sznajderman w czasie gali. - Tworzę opowieść o tym miejscu, o tych ludziach, którzy tu żyli i których wygnano z Wołowca […]. Ta książka jest opowieścią, w czasie której wchodzę czasem w boczne ścieżki. Bardzo chciałam opowiadać o rzeczach mniej znanych […]. 

Płuczki – „nie oceniać, a zrozumieć”

Płuczki Pawła Piotra Reszki jest trudnym reportażem, który przedstawia kolejne pokolenia mieszkańców miast zlokalizowanych w pobliżu dawnych niemieckich obozów zagłady w Sobiborze oraz Bełżcu, gdzie w czasie II wojny światowej zginęły setki tysięcy ludzi. Reszka przybliża trudny do zdefiniowania proceder „chodzenia na Icki”, czyli przeszukiwania dawnych ziem w okolicach obozu w poszukiwaniu resztek złota pozostałych z ciał zmarłych Żydów.

- Tłumaczę „kopaczy” w książce. Zależało mi na tym, by nie oceniać, a zrozumieć. Mają mnóstwo różnych wyjaśnień, chciałem, by pewien kontekst był widoczny i czytelnik sam starał się uporać z tymi historiami - mówił Paweł P. Reszka w czasie gali. - Z całą pewnością rozmowa o ciemnych kartach naszej historii świadczy o pewnej dojrzałość. Nie pisałem z jakąś „misją” […]. Uznałem, że jest to temat, o którym warto napisać.

27 śmierci Toby'ego Obeda – „żyć z pisarką jest bardzo trudno”

27 śmierci Toby'ego Obeda Joanny Gierak-Onoszko jest niezwykłym reportażem, który powstał po dwuletnim pobycie Gierak-Onoszko w Kanadzie. Autorka postanowiła skupić się na tym, co niewidoczne dla typowego turysty z Europy i w swoim reportażu postanowiła przekreślić stereotypowy wizerunek tego kraju, rozpoczynając rozważania na temat przeszłości,  kary i przebaczenia, a także ucieczki przed przeznaczeniem. W naszym serwisie dostępna jest recenzja książki 27 śmierci Toby'ego Obeda.

- Tak naprawdę być pisarzem jest bardzo prosto, ale żyć z pisarką jest bardzo trudno. Cenę za tę książkę zapłacili także moi bliscy. Decyzja nad wzięciem się za tym reportażem była bardzo trudna, z drugiej strony był to zwierzęcy impuls - mówiła Gierak-Onoszko w czasie gali. - Mam nadzieję, że ta praca poświęcona książce, przyniosła satysfakcji nie tylko mnie, ale także Państwu - czytelnikom i czytelnikom. [...] Świat, w którym żyjemy to ruchome piaski, musimy być elastyczni, musimy mieć nadzieję. Pokładamy ją w literaturze, filmie, a powinniśmy czerpać ją z nas samych.  

Finał tegorocznej Nagrody Nike odbył się w formie hybrydowej w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Tego roku w wydarzeniu udziału nie wzięła publiczność. Wśród zaproszonych gości znaleźli się jedynie nominowani pisarze, ich wydawcy, jury konkursu oraz prowadzący. 

Zwycięzca, Radek Rak, otrzymał nagrodę w postaci tradycyjnej statuetki stworzonej przez Gustawa Zemłę oraz nagrodę pieniężną w kwocie 100 tysięcy złotych. 

Książkę Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli kupić można poniżej: