Zakupy w PRL. W kolejce po wszystko
Wojciech Przylipiak

Zakupy to coś, co potrafi poprawić humor i nastrój każdej kobiecie. Szukanie perełek wśród ciuchów, butów, które potrafią zauroczyć od pierwszego wejrzenia czy delektowanie się nowym zapachem perfum. Owszem, tak jest obecnie, a jak było kiedyś? Czy ludzie również mieli takie dylematy zakupowe? Czy raczej brali wszystko co wpadło w ręce? No właśnie, od czasów PRL dzieli nas kilkadziesiąt lat, a jak różnie wyglądały zakupy …

Wojciech Przylipiak zabiera nas na zakupy w czasy PRL. Powszechnie wiadomo, że półki sklepowe były w ówczesnych czasach puste, a kolejki ogromne. Pojawienie się jakichkolwiek towarów wzbudzało entuzjazm i poruszenie. A już nie można mówić o przebieraniu w towarach,wybieraniu czy marudzeniu, że coś nie spełnia oczekiwań kupujących. Wtedy furorę robił Pewex, Baltona czy Moda Polska. Powstawały też wielkie państwowe molochy, po którym do dzisiaj, w niektórych miejscach kraju, pozostały ślady. Realia zakupowe poznajemy zarówno z perspektywy kupujących, jak i sprzedających. Każdy z nich miał swoje dylematy i problemy. Każde inaczej postrzegał i odbierał rzeczywistość czasów PRL. Autor tak barwnie snuje te kolejkowe opowieści, że czasami odnosiłam wrażenie, jakbym była w epicentrum wydarzeń. Bywały chwile, że utożsamiałam się z bohaterami historii, chociaż nie mam prawa pamiętać tamtych czasów. Trudno, żyjąc w dzisiejszych czasów, dostatku towarów w sklepach, zrozumieć dylematy Polaków sprzed kilkudziesięciu lat, konieczność dokonywania wyborów czy stania po kilkadziesiąt godzin w kolejce, nie mając wiedzy, co dzisiaj zawita na półki sklepowe. Ale dzięki odesłaniu nas do tamtych lat poznajemy zwyczaje zakupowe rodaków, handlowanie towarami spod lady czy małe kioski ruchu, w których asortyment był bardzo różnorodny.

Były to czasy oryginalne, ale i trudne. Obserwuje się dzisiaj, że teraz wraca moda na artykuły z czasów PRL, stają się bardzo pożądane i drogie. I jest ich coraz mniej. Są to towary proste i zwyczajne, i właśnie dzięki tej oryginalności wzbudzają taki zachwyt.

Lektura jest okraszona mnóstwem intrygujących i ciekawych zdjęć w kolorach, w jakich było ówczesne życie, czyli czarno-białych. One przypominają, tym którzy znają te czasy lub rzucają nowe światło na zaszłe obrazy dla ludzi młodych, spragnionych wiedzy o przeszłości. Te obrazy doskonale ilustrują życie w czasach PRL.

Zapraszam na sentymentalną podróż w przeszłość, w której królowały państwowe sklepy, zarządzane i sterowane centralnie. W czasy, gdzie nie było konkurencji, a za towary z wyższej półki płacono krocie. Znajomości ze sprzedawcą były na wagę złota, to od jego humoru i nastroju zależało, co włożymy do koszyka. Czasy chwilami przerażające i straszne, niewyobrażalne do młodego pokolenia, które dzisiaj ma wszystkiego pod dostatkiem. Młodzi ludzie nie rozumieją, że nie było kiedyś kilkadziesiąt rodzajów czekolad, nie było wyboru wędlin i mięs, a na meble nie trzeba było się zapisywać. Utopia i mara. Ale szara, ówczesna rzeczywistość. I oby już takie czasy nie powróciły, bo naprawdę nie było za czym tęsknić. Jest natomiast co wspominać.

Tę opowieść trzeba mieć, aby nie zapomnieć naszej przeszłości i móc snuć wspomnienia … A wspomnienia to coś, czego już nikt nie jest w stanie nam zabrać …

Moje wczesne dzieciństwo przypadało na lata osiemdziesiąte, więc co nieco pamiętam z okresu PRL, choć z lat dziewięćdziesiątych dużo więcej. Przede wszystkim pamiętam kolejki, bo rodzice przez kilka miesięcy stali po pralkę i lodówkę (trudno w to uwierzyć, ale ta lodówka kupiona w latach 80-tych zepsuła się po raz pierwszy i ostatni jakieś trzy lata temu) i Pewex. Chodziłyśmy tam z koleżankami regularnie oglądać zabawki, na które nie było nas stać. To był zupełnie inny świat i pamiętam, że niesamowicie tam pachniało.

Autor przybliża czytelnikom świat zakupów w PRL, czyli jak powstawały Domy Handlowe, Supersamy, a na wsi GS-y, co można było kupić w kiosku, a co na bazarze, jaka prasa wychodziła, ile Polacy wydawali na książki, a ile na alkohol, jak powstały Pewex i Baltona, co oferowały i za ile, jak ciężko było kupić meble i jak wyglądała moda w Polsce. Wszystko okraszone ogromną ilością zdjęć, świadectw ludzi pracujących wtedy w handlu i cytatów z kultowych filmów i seriali.

Dla jednych będzie ta książka sentymentalną podróżą do lat dzieciństwa, czy młodości, a dla innych świadectwem tego jak wyglądało codziennie życie w PRL.

Bardzo mnie ta pozycja wciągnęła. Polecam.

To barwna opowieść o szarej zakupowej rzeczywistości obejmującej lata 1945-1989.  Opowiada o świecie wiejskich GS-ów i przeszklonych domów handlowych oraz prywatnego handlu i państwowych molochów. Pozwala jeszcze raz zajrzeć do Pewexu i Mody Polskiej. Autor oddaje głos stojącym po obu stronach lady: sprzedających i kupujących. Nie powiela mitów, ale stara się opisać rzeczywistość taka jaka była naprawdę.
Dziś zakupowy koszmar rodem z PRL-u to już przeszłość. Jeśli ktoś ma pieniądze raczej nie powinien mieć problemu z nabyciem tego czego potrzebuje w danej chwili. Kolejki? Jeśli już się jakieś trafią nie trzeba czekać w nich wielu godzin... Zakupowy szał? Owszem, czasami ludzie w trakcie robienia zakupów dostają małpiego rozumu, ale dzieje się to najczęściej przy mega promocjach albo wyprzedaży towaru w ciucholandach. Wtedy można zostać nawet stratowanym...
Zakupy w PRL. W kolejce po wszystko zabiera nas w podróż w przeszłość do czasów, które dla młodszego pokolenia mogą wydawać się nieprawdopodobne i nieco egzotyczne. W końcu dla nich braki w zaopatrzeniu w sklepach to coś abstrakcyjnego. Nie wszyscy sobie zdają, że jeszcze ponad trzydzieści lat temu była to rzeczywistość, z którą musieli mierzyć się ich dziadkowie czy rodzice. Niniejsza książka pokazuje, że robienie zakupów w czasach słusznie minionych był prawdziwym wyczynem. Autor w barwny sposób przedstawił zwykłą szarą codzienność milionów Polaków, którzy dzień w dzień musieli mierzyć się z pustkami na sklepowych i kolejkami, które mogły przyprawić o ból głowy. Z każdą kolejną stroną będziemy mogli lepiej poznać zakupową rzeczywistość PRL-u i docenić, że nie musimy mierzyć z takimi trudnościami, jakie były codziennością ludzi w tamtych niełatwych czasach. Zakupy w PRL. W kolejce po wszystko zawiera masę ciekawostek oraz zdjęć, które w niemal namacalny sposób obrazują jak wyglądało zwykłe wyjście na zakupy.
Myślę, że warto sięgnąć po tę książkę. Dla młodych będzie to niemal żywa lekcja historii. Dla tych, których pamiętają tamte czasy książka może stać się nieco sentymentalną podróżą, która stanie się początkiem snucia wspomnieć.