Wszystko zależy od przyimka

Ocena: 5.17 (6 głosów)
WSZYSTKO ZALEŻY OD PRZYIMKA

profesorskie trio Bralczyk, Markowski i Miodek w rozmowie z Jerzym Sosnowskim o tym jak mówić po ludzku i po polsku w epoce internetu, sms-ów i głupich reklam

- Czy muzycy z The Beatles to bitelsi, czy bitlesi?
- Dlaczego „wykonuję”, a nie „wykonywuję”?
- Do czego zobowiązuje nas etykieta, a do czego netykieta?
- Co zrobić, kiedy minister jest ministrą?
- Dlaczego my, Polacy, „imprezujemy”, ale nie „sportujemy”?
- Czy polski przetrwa angielską inwazję?

...oraz wszystko, co chcielibyście wiedzieć o współczesnym języku polskim, a nie macie kogo zapytać.

"Zebrało się trzech uczonych mężów pragnąc pogwarzyć o rodzimej polszczyźnie". "Trzej fachowi goście namówili się, że chcą pogadać o języku Polaków". "Trzej badacze polszczyzny, znani z radia i telewizji, postanowili wymienić poglądy na temat kultury języka polskiego"". …I tak można by ciągnąć próby opowiedzenia czym jest ta książka, bo po godzinach spędzonych w towarzystwie tria Bralczyk, Markowski & Miodek dostrzega się silniej niż na co dzień rozmaite rejestry, w których możemy mówić po polsku. Ale z drugiej strony trio Bralczyk, Markowski i Moidek sugeruje, że mówienie o języku jest jak trening, przygotowanie do meczu – lecz gdy otwierasz usta, wówczas grasz, a nie dumasz w rogu boiska nad możliwościami taktycznymi.

Jerzy Sosnowski we wstępie

Miodek

Psychologicznie byłoby to nie do zniesienia, gdybyśmy nie mogli czasem powiedzieć: „weź se to i daj mi spokój”!

Markowski

Czy wulgaryzmy to błędy językowe? Nie, chyba że ktoś wyraz na „ka” napisze przez o z kreską. Wówczas jest to błąd ortograficzny. Wulgaryzmy to błędy kulturowe.

Bralczyk

Język ma gorączkę. Ze wszystkim przesadzamy. Nie można już się czymś interesować, nie można mieć zainteresowań, tylko pasję trzeba mieć. Nie możemy się czymś niepokoić, tylko od razu nas to bulwersuje.

Prof. Jerzy Bralczyk (ur. 1947) - specjalista od języka mediów, reklamy i polityki. Na pierwszym roku studiów polonistycznych zafascynował się trzema przedmiotami: logiką, łaciną oraz językiem starocerkiewnosłowiańskim. "Dziś o profesorze Bralczyku mówi się po prostu „Bralczyk”, a ludzie, którzy są z nim po imieniu, nieraz mówią do niego per „Bralczyku”, co profesor przyjmuje (mam wrażenie) z niejaką satysfakcją, gdyż – jak przypuszczam – słyszy, że ta forma wyraża intuicję, iż jest tylko jeden taki Bralczyk na świecie, i to właśnie on. Z pamięci wygłasza olbrzymie fragmenty „Pana Tadeusza” – istnieje hipoteza, że zna na pamięć całość"* Jest wiceprzewodniczącym Rady Języka Polskiego, autorem wielu książek, audycji telewizyjnych i radiowych.

Prof. Andrzej Markowski (ur. 1948) – specjalista od semantyki i leksykografii. Polonistykę wybrał "bo… pisał wiersze”*. Pracę magisterską i doktorat obronił u mistrzyni docent Haliny Kurkowskiej. Jest przewodniczącym Rady Języka Polskiego, autorem licznych książek, w tym słowników, m.in.: „Nowego słownika poprawnej polszczyzny pwn”a także autorem audycji telewizyjnych i radiowych, za które w 2010 roku wyróżniono go Honorowym Złotym Mikrofonem. "Często jeździ z wykładami dla nauczycieli, którym stara się doradzić, jak sprawić, by pod hasłem „język polski” w szkołach odbywały się lekcje z języka polskiego, nie tylko z literatury – i ponadto by były ciekawe"*

Prof. Jan Miodek (ur. 1948) - specjalista od kultury języka, pochodzi ze Śląska. Laureat Superwiktora za całokształt twórczości (1998). Jerzy Sosnowski tak pisze o profesorze "Uderzyło mnie ciepło, bezpośredniość i autoironia profesora: zachwycił mnie uwagą, że ze względu na charakterystyczny gest dłonią wykonywany zawsze, gdy coś tłumaczy słuchaczom, nazywają go specjalistą od wkręcania żarówek"* Jest członkiem Rady Języka Polskiego i dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, a poza tym kibicem Ruchu Chorzów.

*ze wstępu Jerzego Sosnowskiego

Jerzy Sosnowski - (ur. 1962). Polonista, imał się rozmaitych zawodów: był pracownikiem naukowym UW, publicystą „Gazety Wyborczej”, krytykiem literackim, nauczycielem, redaktorem TVP, wykładowcą. Współautor jednego z programów nauczania języka polskiego w szkołach średnich. Obecnie jest dziennikarzem radiowej Trójki i autorem książek oraz członkiem redakcji kwartalnika “Więź” oraz członkiem Rady Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.

Informacje dodatkowe o Wszystko zależy od przyimka:

Wydawnictwo: Agora
Data wydania: 2014-04-16
Kategoria: Popularnonaukowe
ISBN: 978-83-268-1308-5
Liczba stron: 288

więcej

Kup książkę Wszystko zależy od przyimka

Sprawdzam ceny dla ciebie ...
Cytaty z książki

Na naszej stronie nie ma jeszcze cytatów z tej książki.


Dodaj cytat
REKLAMA

Zobacz także

Wszystko zależy od przyimka - opinie o książce

Avatar użytkownika - szpachela
szpachela
Przeczytane:2014-09-02, Ocena: 6, Przeczytałam, 26 książek 2014, Moja biblioteczka,
Dawno nie czytałam książki, która tak zmuszała do myślenia! Traktuje ona o współczesnym języku polskim, o jego kulturze. Każda strona zachwyca, przekazuje sporo ciekawostek. Książka pisana jest w sposób bardzo zrozumiały, dużo w niej dowcipu. Dowiemy się z niej czy wypada mówić Żyd i Murzyn, jakie przymiotniki, zwroty są typowo kobiece, czy forma "ministra" jest poprawna i co jest wulgarne na Śląsku, a w Wielkopolsce nie. Książka podzielona jest na 13 rozdziałów. Jedynym zauważalnym dla mnie minusem tej książki jest układ numeracji stron i brak justowania, lecz nie jest to coś, za co miałabym obniżyć swoją ocenę. Polecam tę pozycję każdemu, kto chce rozwijać swoją świadomość językową.
Link do opinii
Avatar użytkownika - Noelka
Noelka
Przeczytane:2014-05-11, Ocena: 6, Przeczytałam, 52 książki 2014, Mam, Przeczytane,
"Wszystko zależy od przyimka", czyli z humorem o języku polskim

 

"Wszystko zależy od przyimka" Jerzego Bralczyka, Andrzeja Markowskiego, Jana Miodka i Jerzego Sosnowskiego to znakomita lektura dla każdego.

Kultura języka polskiego była jednym z moich ulubionych przedmiotów na studiach (podobnie gramatyka historyczna języka polskiego, gramatyka opisowa języka polskiego i łacina). Inni studenci raczej nie byli zachwyceni tymi zajęciami, ja jednak zdecydowanie bardziej lubiłam przedmioty językoznawcze niż literaturoznawcze. I do tej pory nie rozumiem, dlaczego pracę magisterską pisałam z dramaturgii białej Norwida. Gdyby kilka lat temu ukazała się książka "Wszystko zależy od przyimka" Jerzego Bralczyka, Andrzeja Markowskiego, Jana Miodka i Jerzego Sosnowskiego, na pewno skusiłabym się na pisanie pracy o naszym rodzimym języku, gdyż inspiracji by nie zabrakło.

"Wszystko zależy od przyimka" to wywiad-rzeka, zapis rozmowy, jaką przeprowadził dziennikarz radiowej Trójki Jerzy Sosnowski z profesorami Jerzym Bralczykiem, Andrzejem Markowskim i Janem Miodkiem. Profesorskie trio opowiada o tym, jak mówić po ludzku i po polsku w epoce internetu, sms-ów, głupich reklam i bełkotliwych mediów.

Na początku należy wyjaśnić, że nie jest to typowy poradnik językowy. Książka jest dialogiem trzech wybitnych uczonych, pełnym żartów i gry słów, który uczy i bawi czytelnika. I na to należy się przede wszystkim nastawić - na dobrą zabawę niosącą pewne przesłanie. Książka podzielona jest na 13 rozdziałów, z których najbardziej tajemnicze brzmią: "Ja się deklinuję!", "Polewka z suchara" oraz "Dżender ministry".

Jak to wygląda w praktyce? Jerzy Sosnowski rozpoczyna jakiś temat związany z tytułem rozdziału, a profesorowie prześcigają się w coraz to nowych pomysłach na odpowiedź. Najbardziej zainteresowały mnie kwestie płci w nazwach zawodów i stanowisk. W dobie feminizacji coraz częściej tworzone są dziwne twory. Weźmy za przykład formy "filolożka" i "psycholożka", które mnie osobiście rażą. A co na to profesorowie?

Markowski: Zawsze mówiłem, że te wszystkie "lożki" kojarzą mi się fonetycznie z "loszką", z zdrobnieniem od "lochy" - i dlatego brzmią moim zdaniem deprymująco...

Bralczyk: "Filolożka", "psycholożka" wydają się do dzisiaj mieć miejsce w języku, ale opisują osoby, które nie zajmują najwyższych miejsc z hierarchii zawodowej, a także uczelnianej. Jeśli pani na uczelni zrobi karierę, będzie wolała być "panią psycholog", a nie "panią psycholożką". "Psycholożka" może się trafić co najwyżej w poradni psychologicznej.

Miodek: Gramatyka jest męskocentryczna. To jest fakt.


Inną interesującą kwestią wydał mi się temat netykiety i zapatrywać profesorów na nowe zjawiska językowe związane z Internetem - np. słowa "emotiki", "emotikony":

Bralczyk: W emotikonach podoba mi się to, że są one w większości pozytywne. Zwykle wyrażają dobry humor, a nawet jeśli są wykrzywione, to apelują do pewnych empatycznych sfer. Lubię je, dlatego, ze słowo mu nie wystarczy chciałby się do mnie jeszcze uśmiechnąć. Nie może się uśmiechnąć, bo się nie widzimy, więc puszcza perskie oko... (...) Mickiewicz w wykładach o Pasku bardzo żałował, że nie ma takich znaków interpunkcyjnych: tu na przykład szlachcic łapie się za karabelę, tu podkręca wąsa, a tu gładzi się po czubie. Pisał, myśląc o "Pamiętnikach" Paska, że gdyby Pasek znał takie znaki interpunkcyjne, o ile bogatsze byłyby "Pamiętniki"! Myślę, że emotiki to jest rozwinięcie tej Mickiewiczowskiej myśli: my możemy teraz łapać za karabele.

W książce pojawiają się także ulubione zdrobnienia. Dziś zdrabniamy wszystko, nawet czasowniki! Płakać - "płakuniać, płakusiać". Przedziwna moda. Jednak najbardziej rozbroił mnie przykład profesora Miodka, który poszedł na badania do przychodni i usłyszał: panie profesorze, moczyk proszę na półeczkę, a wyniczki będą wpół do drugiej.

Dzięki książce "Wszystko zależy od przyimka" możemy także dowiedzieć - m.in. dlaczego nie powinno się pisać "witam", "witaj", jakie są kłopoty z "Murzynem" i "Żydem" oraz czy za kilkadziesiąt lat będziemy pisać "chodzoł z toł ładnoł dziewczynoł". Polecam ją każdemu bez wyjątku - szczególnie studentom filologii polskiej, dziennikarstwa oraz miłośnikom Jerzego Bralczyka, Andrzeja Markowskiego i Jana Miodka.

Link do opinii
Avatar użytkownika - annna84
annna84
Przeczytane:2023-12-16, Ocena: 4, Przeczytałam, 52 książki 2023,

Ciekawa rozmowa wybitnych językoznawców. Dużo tu ciekawostek i dużo poruszonych tematów, więc każdy znajdzie interesujący wątek dla siebie. Warto przeczytać.

Link do opinii
Avatar użytkownika - danutka
danutka
Przeczytane:2017-06-26, Ocena: 5, Przeczytałam,
Avatar użytkownika - elfijka
elfijka
Przeczytane:2014-12-30, Ocena: 5, Przeczytałam, 52 książki 2014,
Avatar użytkownika - ewaglinka1990
ewaglinka1990
Przeczytane:2014-08-24, Ocena: 5, Przeczytałam, 52 książki 2014,
Recenzje miesiąca
Biedna Mała C.
Elżbieta Juszczak
Biedna Mała C.
Grzechy Południa
Agata Suchocka ;
Grzechy Południa
Sues Dei
Jakub Ćwiek ;
Sues Dei
Zagubiony w mroku
Urszula Gajdowska ;
Zagubiony w mroku
Jeszcze nie wszystko stracone
Paulina Wiśniewska ;
Jeszcze nie wszystko stracone
Zmiana klimatu
Karina Kozikowska-Ulmanen
Zmiana klimatu
Szepty jeziora
Grażyna Mączkowska
Szepty jeziora
Pokaż wszystkie recenzje
Reklamy