Współczesna filozofia edukacji
Andrzej Murzyn

            Najnowszy podręcznik autorstwa Andrzeja Murzyna pod tytułem „Współczesna filozofia edukacji. Kluczowe kwestie” nie jest poprawioną czy ulepszoną wersją poprzednich, skądinąd doskonałych opracowań tegoż autora. To książka oferująca nowe pod względem jakościowym sposoby ujmowania zagadnień edukacji i kształcenia. Zawiera w sobie świeże, uwzględniające najnowsze kierunki spojrzenia na perspektywy poznawcze w nauce. Autor koncentruje się na kulturze, religii, warunkowaniu, praniu mózgu, indoktrynacji, wolności, autorytecie i rozmaitych koncepcjach ładu społecznego – liberalnym, demokratycznym, konserwatywnym, litertariańskim, żeby pokazać słabo dotychczas rozpoznane wymiary edukacji XXI wieku. Uczynił je jednocześnie kontekstem dla rozważań o filozoficznych wyzwaniach doby globalizacji.

            Struktura książki jest bardzo dobrze przemyślana, ponieważ pozwala nam zrozumieć różne wymiary edukacji i ich wpływ na postrzeganie oraz odbieranie rzeczywistości społecznej. Autor trafnie zdiagnozował obszary wpływu czynników zewnętrznych na procesy socjalizacji pierwotnej i wtórnej. Nakreślił tym samym nowe obszary badawcze, które są newralgiczne dla współczesnego człowieka i tym samym wymagają wciąż pogłębionych badań.

            Nie do przecenienia jest fakt, że Andrzej Murzyn przy pisaniu swej książki wykorzystał nie tylko łatwo dostępne w Polsce publikacje, ale i trudno dostępne zagraniczne opracowania. Dzięki temu książka reprezentuje najwyższy poziom światowy pod względem dydaktycznym i naukowym. Czytelnicy z kolei mają sposobność do zapoznania się z terminami bardzo słabo niestety rozpowszechnionymi w rodzimych publikacjach naukowych, takimi jak kultura-przemysł (full-blooded industry), kultura-ideologia (debunking view), mass media-twórcy rzeczywistości (Wirklichkeitsprägung) i wiele innych. Adaptacja ich na potrzeby najnowszych badań pozwala na dostrzeżenie palących problemów, które ewoluują i nie mogą być już analizowane przy użyciu starych narzędzi badawczych.

            Interesującym aspektem książki jest to, że Andrzej Murzyn z powodzeniem sięgnął po teksty kultury. Przeanalizował między innymi dramaty, pokazując specyfikę źródeł, jakie należy poddawać analizie, żeby zrozumieć zachodzące w świecie przemiany. Szczególnie ważne jest również to, że unaocznił możliwe do uchwycenia relacje pomiędzy edukacją a innymi zjawiskami, które w tekstach kultury pozostają schematyczne, a dzięki temu czytelne. Analizy te – za sprawą swej poprawności i wartości poznawczej – są godne powtórzenia w przypadku nowych badań.

            Do podręcznika zostały dołączone funkcjonalne powtórzenia i listy zadań, które skupiają uwagę czytelnika na najważniejszych problemach omówionych na łamach kolejnych rozdziałów. Przyjmują one formę problemów do dyskusji, a więc mogą być świetną podstawą do zaproponowania młodzieży licealnej czy akademickiej przeprowadzenia modnych dzisiaj, ale i rozwijających pod względem intelektualnym debat oksfordzkich. Uwydatniają one konflikty pomiędzy różnymi stanowiskami, a więc uwrażliwiają na obszary narażone na niebezpieczeństwo podlegania stereotypizowaniu. Motywują również do namysłu i dyskusji nad zagadnieniami przedstawionymi przez autora.

            Warto podkreślić, że adresatami podręcznika Andrzeja Murzyna pod tytułem „Współczesna filozofia edukacji. Kluczowe kwestie” są nie tylko studenci pedagogiki czy filozofii ze względu na przejrzysty, uporządkowany, systematyczny wykład w książce, ale i nauczyciele akademiccy, ponieważ dostarcza on ciekawych pomysłów na urozmaicenie zajęć o nowatorskie, aktualne i potrzebne kwestie. Takie ograniczenie listy odbiorców publikacji byłoby jednak zbyt pochopne, albowiem znajdą w niej szereg ciekawych opracowań problemów wszyscy czytelnicy zainteresowani szeroko pojętymi naukami społecznymi i humanistycznymi.