Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w trakcie II wojny światowej
Joanna Ostrowska

   "Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej" jest wynikiem pracy doktorskiej Joanny Ostrowskiej. Jak każda pozycja historyczna bazuje na źródłach i opracowaniach historycznych polskich i niemieckich. Autorka starała się dotrzeć nie tylko do informacji pisemnych, ale i relacji ustnych świadków i ofiar seksualnej pracy przymusowej. Jednakże tu napotkała trudności. Ofiary nie chciały rozmawiać o swoich wojennych przeżyciach. Nie udzielały informacji na ten temat nawet tuż po wojnie obawiając się dyskryminacji i wykluczenia ze strony społeczeństwa. Większość ludzi uważała osoby z podobnymi przeżyciami za dobrowolnie współpracujące z okupantem, a nie do tego zmuszane. Ich tragiczne losy nie wzbudzały współczucia nawet w środowiskach kombatanckich.

   Książka jest napisana przystępnym językiem, bez niepotrzebnej eskalacji brutalności związanej z tą tematyką. Autorka starała się zachować obiektywizm, niezbędny w pracy historyka. Nie do końca się to jej jednak udało – jej oburzenie widać zwłaszcza w opisach powojennych losów ofiar zmuszonych do milczenia. Temat, którego się podjęła, jest nowatorski na polskim rynku – nikt przed Joanną Ostrowską nie zainteresował się kwestią seksualnej pracy przymusowej. Autorka potraktowała tę kwestię rzetelnie uogólniając poszczególne zagadnienia. Nadała jej jednak indywidualny charakter, do każdej omawianej części dodając historię kilku kobiet. Znalazłam w niej informacje, które mnie zaskoczyły, np. istnienie puffów w obozach koncentracyjnych.

   Polecam tę pozycję każdemu, kto chce pogłębić swoją wiedzę o II wojnie światowej widzianej oczami osób zepchniętych na margines społeczny. Nadmienię, że książka opisuje przymus pracy seksualnej organizowanej przez Niemców w czasie II wojny światowej na ziemiach okupowanej Polski. Lektura skłoniła mnie do zastanowienia, czy Sowieci również korzystali z takiej formy przymusu. Myślę, że to temat na osobną pracę doktorską.

"Przemilczane" nie jest zykłą powieścią o losach przymusowych pracownic seksualnych z okresu II wojny światowej, lecz książką naukową, rzetelnie opracowaną (oczywiście w granicach dostępności jakichkolwiek informacji), popartą licznymi źródłami. Autorka porusza problem, który został zepchnięty na boczny plan, który od wielu lat jest pomijany. Kobiety, które walczyły o to, żeby przeżyć w jeden z najgorszych sposobów, tak naprawdę umarły. Umarły w pamięci zbiorowej, nie mogąc wykrzyczeć własnego bólu i opowiedzieć o tragedii, jaka je spotkała. Takie próby mogły skończyć się dla nich jedynie kolejną karą. Nie sposób wyobrazić sobie, jak można mówić o jakiejkolwiek dobrowolności w warunkach obozowych, czy w ogóle pod okupacją, kiedy wybór nie leżał między nierządem a wolnością, lecz między oddwaniem się często agresywnemu i brutalnemu wrogowi, a kopaniem sobie własnego grobu. W końcu to więźniowie budowali krematoria, w których często później ginęli, czy też umierali z wycieńczenia. Jakiekolwiek oskarżenia wobec pracownic seksualnych to tak naprawdę oskarżanie drugiego człowieka o to, że chciał przeżyć. Niewyobrażalne dla mnie jest myślenie, że ten rodzaj dążenia do przetrwania był lekki i przyjemny, zatem kobiety, które zostały zmuszone do pracy seksualnej (przez niemieckie władze albo sytuację materialną) nie zasługują na wspomnienie i odpowiednie uczczenie ich pamięci. Szkoda, że zasłona milczenia do tej pory nie została przerwana, a z czasem coraz mniej jest prawdopodobne, by kiedykolwiek to nastąpiło...