Poza czasem. Przyjemności i przypadłości starzenia się
Lynne Segal

Zagadnienie starości dotknie każdego z nas, czy tego chcemy czy nie. Nie mamy wpływu na upływ czasu. Natomiast mamy wielki wpływ na to, jak się starzejemy, jak podchodzimy do tej kwestii. Jak nasz umysł radzi sobie z tym tematem i w którym miejscu znajduje dla niego miejsce. Czy jest dla nas ważny, czy raczej przechodzimy obok niego obojętnie ….

Przyznam, że liczyłam na trochę inną lekturę. Zaskoczyła mnie dość obszerna warstwa filozoficzno-naukowa, wiele jest odniesień do innych autorów zajmujących się tym zagadnieniem. Autorka przywołuje wiele wypowiedzi na temat starości, cytuje znane osobistości. A w tym gronie znaleźli się pisarze, artyści, filozofowie czy lekarze. Możemy się przyjrzeć jakie mają spojrzenie na temat, z którym każdy z nas się kiedyś zderzy.

Lynne Segal uzmysławia nam, jak można się starzeć. Co oznacza, że się starzejemy? Czy dla nas już ten czas nadszedł? Czy jak mamy lat pięćdziesiąt to jesteśmy starzy? Czy raczej jak jesteśmy bliżej siedemdziesiątki? Otóż każdy z nas inaczej może pojmować starość. Nie ma wyznaczonej granicy, od której można mówić, że jest się starym. To stan ducha i wewnętrznych odczuć, a nie zmarszczki na twarzy czy siwe włosy na skroniach. Starość nie oznacza, że mamy popaść w marazm i czekać na śmierć. Otóż mamy żyć pełnią życia, znaleźć sobie ciekawe i interesujące zajęcie, chodzić do teatru i na spotkania. Robić to, na co w młodości nie zawsze mogliśmy znaleźć czas. Tak, to jest czas starości. Życia pełną piersią, tu i teraz. Autorka zachęca do aktywności, udzielania się społecznie i emanowania radością. Wiele miejsca poświęca też seksualności, zwłaszcza tej w okresie, kiedy ciało się zmienia i starzeje. Pokazuje, jakie obawy wtedy nami targają, zastanawiamy się, czy jeszcze w tym wieku powinniśmy myśleć o seksie. Widzimy też różnice w starzeniu się kobiet i mężczyzn. Jak widać wyraźnie, każda z płci ma inne obawy dotyczące starości i na inne aspekty życia zwraca uwagę.

Jedno trzeba przyznać autorce, jest szczera i odważna w swoim przekazie. Nic nie kamufluje i nie koloryzuje, pokazuje starzenie się takim, jakim jest lub może być. Jest chwilami trochę górnolotnie i doniośle, dostojnie. To jest trudna lektura, jej się nie da przeczytać, jak dobrego thrillera psychologicznego, mimo, że przekaz dotyka zagadnienia nam nieobcego, to jednak wymaga skupienia i ciszy. I oczywiście skłania do ogromnych refleksji nad tematyką starości. Obok tego nie można przejść obojętnie, bo to dotknie każdego z nas w odpowiednim czasie. Więc może już teraz warto się przyjrzeć co może nas spotkać za lat kilka lub kilkanaście i nie pozwolić się zwieść przesądom i istniejącym schematom na temat starości. Już teraz trzeba się przygotować na życie z siwymi włosami i zmarszczkami, ale za to z sercem pełnym radości i miłości.

Jestem pewna, że to jedna z lektur które na dłużej zagości w naszej biblioteczce. Jeżeli jeszcze nie teraz, to w przyszłości tematyka nie będzie nam obojętna. Zachęcam do sięgnięcie po nią i głębokich, nawet intymnych, podróży w głąb własnej wewnętrznej przestrzeni życiowej. Nie omijajcie jej szerokim łukiem, sugerując się tytułem. Wręcz przeciwnie, niech tytuł już teraz was przyciągnie i zachęci do bliższego zaprzyjaźnienia się z tym zagadnieniem …

"Starość jest nieciekawa, dopóki się tam nie dotrze."
Chciałam przeczytać tę książkę może nie do końca dlatego, że sama jestem już starszą osobą, lecz chciałam poznać, co na temat starości myślą inni, zwłaszcza inne kobiety. Oczywiście, że mam wokół siebie znajome i bliskie osoby również  moim wieku i starsze, ale gdy się na co dzień z kimś spotyka, to jakby nie zauważa się aż tak bardzo zmiany w wyglądzie i samopoczuciu. Musze przyznać, że chociaż mając sześćdziesiąt lat i mimo swoich licznych i często trudnych zmagań z chorobami, to nie czuję się jakoś staro. Pamiętam jednak, że gdy byłam dzieckiem, to osoba czterdziestoletnia wydawała się stara a już po sześćdziesiątce to byli staruszkowie..., granica starości zatem przesuwa się razem z nami. Tym bardziej, że mam obok siebie osoby starsze nawet o lat trzydzieści ode mnie i dość dobrze funkcjonujące.
Wracając do książki, jest to ciekawy zbiór esejów kryjących w sobie bardzo dużo emocji nie tylko na temat starości, lecz także przeczytamy o miłości oraz przyjaźni. Mogłoby się wydawać, że to nudna lektura, lecz ja się z tym nie zgodzę, warto czasem przeczytać o czymś, co dotyczy lub będzie w przyszłości dotyczyło każdego z nas. Bo przecież nie da się uniknąć starzenia, chyba że ktoś tego nie doczeka, ale to już inna bajka.

"Żyjemy w atmosferze, w której młodzieńczość, sprawność, szybkość i zadawanie szyku są tak cenione, że nawet starzejąc się musimy starać się pozostawać wiecznie młodymi, co dotyczy w szczególności kobiet, które muszą, choć im się to nie uda, zachować młodzieńczy wygląd. To właśnie wywołuje krzyk kobiecej rozpaczy, niosący się echem poprzez wieki."
Lynne Segal bardzo odważnie i szczegółowo wzięła niemal pod lupę proces starzenia się i związane z nim przyjemności oraz przypadłości. Autorka zwraca uwagę, że kiedyś temat starości był tabu, teraz zaczyna się to zmieniać. Być może jest to spowodowane tym, że obecni "staruszkowie" to osoby z powojennego wyżu demograficznego i jest ich pewnie znacznie więcej niż młodych...
Tak właściwie to do końca nie wiadomo jak patrzeć na starość, jak to jest być starym, gdy w zasadzie nawet nie zauważa się chwili, w której stajemy się starzy. Czy trzeba się obawiać starości? Czy raczej myśleć optymistycznie i żyć bez problemów młodszego pokolenia? Młode rodziny narzekają na brak pracy lub godziwych zarobków, spłaty kredytów i wiązanie końca z końcem a starsi w tym czasie mają niekiedy takie emerytury, że mogą wyruszyć nawet w rejs wycieczkowcem...

"Dla wielu młodych osób obecne czasy są rzeczywiście bardzo trudne i przygnębiające."
Autorka w swojej książce często nawiązuje również do przemyśleń May Sarton oraz Simone de Beauvoir (jej zdjęcie na okładce)  zawartych w jej głośnej książce „Starość”. Myślę, że każdy powinien pomyśleć o przyszłości a nie tylko żyć teraźniejszością i wypierać z podświadomości temat starzenia się, trzeba poradzić sobie z upływem czasu, i należy stawić czoła uprzedzeniom do starszych osób. Oni również zasługują na godne życie, na szczęście a nawet na miłość. Nie ma sensu bawić się w tak zwaną wojnę międzypokoleniową, dla każdego jest miejsce w rodzinie, a przynajmniej powinno być...
Przyznam się, że pomimo moich "przygód" z rakiem, cieszę się, że jestem już na emeryturze. Teraz nic nie muszę, ale wszystko (no, prawie wszystko) mogę.
Dodam na koniec, że moja ciotka zawsze powtarzała: "że starość się panu Bogu nie udała", coś w tym jest, bo nie zawsze jest tak różowo jak się innym, patrzącym z boku wydaje.
Z dużym zainteresowaniem przeczytałam tę książkę, zaznaczyłam sobie wiele ciekawych cytatów, do których będę wracać i cieszę się, że powstają tego typu publikacje, bo temat starości uważany za tabu, nie powinien być przemilczany i pomijany a w naszym kraju niestety tak jest. Lecz może się to wkrótce zmieni? Mam nadzieję...

Za egzemplarz książki bardzo dziękuję Wydawnictwu GLOWBOOK