Ostatni samuraj. Rozmowy o generale Petelickim
Dorota Kowalska

Honor i GROM

„Ostatni Samuraj rozmowy o generale Petelickim” Czupryn Anita, Kowalska Dorota

wyd. Czarna Owca

rok: 2013

str. 432

Ocena: 4/6

Postać generała Sławomira Petelickiego jest znana każdemu, kto choć trochę interesuje się życiem publicznym i polityką, że o miłośnikach militariów i wojskowości nie wspomnę. Dla niewtajemniczonych wystarczy wspomnieć, że był on agentem służb bezpieczeństwa w czasach PRL, a po upadku komunizmu utworzył i dowodził jednostką wojskową 2305, znaną jako GROM. Po przejściu na emeryturę pracował między innymi w firmie Ernst & Young i założył Fundację Byłych Żołnierzy Jednostek Specjalnych G.R.O.M.. Wśród zachodnich wojskowych był powszechnie znany i szanowany jako wybitny specjalista, natomiast w Polsce jego nieustępliwość i krytyka bylejakości władzy przysparzały mu wielu wrogów. W niespełna rok po prawdopodobnym samobójstwie generała, wydawnictwo Czarna Owca dostarcza na półki sklepowe książkę „Ostatni Samuraj rozmowy o generale Petelickim” autorstwa duetu Czupryn i Kowalska. Ponad czterysta stron przedstawia czytelnikom złożony obraz człowieka nieugiętego, narwanego i konfliktowego, ale równocześnie oddanego swojej ojczyźnie i lojalnego wobec przyjaciół i najukochańszego dziecka - GROMU. Wśród rozmówców znajduje się małżeństwo Olbrychskich czy też Maryla Rodowicz. Ich opinii w tej książce w ogóle się nie spodziewałem. Okazuje się, że znali się i spotykali prywatnie
z bohaterem rozmów. Ponadto w książce przeczytamy słowa Pawła Kukiza ostatnio silnie angażującego się w politykę muzyką. Rozmówcami autorek są przede wszystkim przyjaciele generała, którzy towarzyszyli mu aż do jego ostatnich dni. Wyjątek stanowi Paweł Graś, którego drogi rozeszły się z drogami Petelickiego.

Książkę „Ostatni Samuraj rozmowy…” czyta się bardzo przyjemnie, jest one pełna nieznanych faktów
z życia Sławomira Petelickiego. Jak już wcześniej wspomniałem, rozmówcami są przyjaciele
i rodzina generała, a więc przed czytelnikiem rysuje się dość wyidealizowany obraz bohatera, choć nikt nie unikał rozmów o jego wadach. Mimo wszystko brakuje mi w tej pozycji spojrzenia z drugiej strony barykady. Być może to wynika z przekonania, że o zmarłych mówi się dobrze lub nie mówi się wcale. Mimo wszystko autorki prowadzą fabułę w taki sposób, by poza tworzeniem całościowego i bogatego obrazu generała Petelickiego, rozmówcy opowiadali o swoich odczuciach, przemyśleniach i co najważniejsze - o swoim życiu. W tym wszystkim najfajniej czyta się wspomnienia rodziny generała. Córka generała z pierwszego małżeństwa wspomina o telefonicznych rozmowach, o tym jaki mieli ze sobą kontakt i jak zawsze mogła na niego liczyć. Brat Petelickiego pokazuje go jako łobuziaka i chłopca zafascynowanego agentem jej królewskiej mości 007 i wojskiem. Okazuje się, że przyszły generał już od najmłodszych lat nie unikał bójek, był zawsze honorowy i mówił to, co myślał – co zresztą zostało mu do ostatnich dni. Druga żona Petelickiego wspomina o tym, jakim człowiekiem był w domu oraz jak wyrażał miłość. Wszyscy rozmówcy ujawniają prywatne fakty z ich relacji z tym mężczyzną, ale nie ujawniają absolutnie wszystkiego, przez co nie ma się wrażenia czytania portali czy gazet plotkarskich. Wszystko ma smak i jest wyważone. Rozmówcy jak jeden mąż opowiadają o tym, jakim oczkiem w głowie generała był GROM. Petelicki jak lew walczył z całą machiną biurokratyczną w czasie tworzenia jednostki wojskowej. Z całego kraju selekcjonował najlepszych ludzi, oferując im dobrą zabawę i zupełnie inne podejście do tematu szkoleń i działań. Nie istniały dla niego słowa: nie da się i nie można - jeśli chodziło o GROM. Wszelkie decyzje zapadały bardzo szybko, dzięki czemu jednostka niemal od razu stała się światową elitą sił specjalnych. Generał do ostatnich chwil swojego życia był niezwykle oddany swojemu dziełu. Stawał okoniem każdemu, kto choć pomyślał, by skrzywdzić GROM lub mu zaszkodzić. W walce tej był bezkompromisowy, szukał sojuszników gdzie tylko się dało. Niemal każde spotkanie ze Sławomirem Petelickim wiązało się z rozmową na temat JW 2305.

Z rozmów dowiadujemy się o pasjach bohatera. Jego „bzika” na punkcie Japonii prezentuje przede wszystkim nam Henryk Socha. Opowieści o ich wielogodzinnych rozmowach na temat mieczy i nie tylko, uświadamiają nam, jak wiele łączyło generała z samurajami. Dowiadujemy się również trochę na temat japońskich oręży i kolekcji Petelickiego.

Generał Sławomir Petelicki jawi się czytelnikowi jako postać złożona, bezkompromisowa, pełna woli walki, nieustępliwa, oddana ojczyźnie i niezłomna. Ten przystojny mężczyzna nigdy nie unikał alkoholu, na przyjęciach i bankietach był duszą towarzystwa. Z drugiej strony był oddany swojej rodzinie, miał swoje pasje i problemy – zupełnie jak zwykli ludzie. Dzięki swojemu dziełu stał się jednym z symboli współczesnej Polski. To, jak skończyła się historia jego życia, ciągle jest sprawą dyskusyjną i bardzo tajemniczą. Dla wszystkich jego przyjaciół i przeciwników samobójstwo generała było wielkim szokiem. Nikt z prezentowanych rozmówców nie przewidział tego, co się może stać i żaden z nich nie był w stanie temu przeciwdziałać – co jest przerażające.

„Ostatni Samuraj rozmowy o generale Petelickim” nie odpowiadają ostatecznie na pytanie dotyczące śmierci Petelickiego i jakie były jej bezpośrednie przyczyny, pozostawiając próbę odpowiedzi czytelnikowi. Książka na pewno stara się pokazać całościowy obraz generała widzianego oczami rodziny i przyjaciół. „Ostatni Samuraj…” uzupełnia oficjalną wiedzę o generale i wydaje się być hołdem złożonym Sławomirowi Petelickiemu – choć osobiście uważam, że za to co zrobił, należy mu się pomnik z marmuru w honorowym miejscu stolicy.

Artur Borowski

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Czytam różne biografie/ pamiętniki bardzo chętnie. Lubię rozszerzać swoją wiedzę i horyzonty . Cenię rzeczowe, konkretne, profesjonalne podejście do przedstawianego tematu.. A jak było tym razem. Jako maniaczka wszelkich programów informacyjnych, komentatorskich, które omawiają  polską oraz zagraniczną rzeczywistość, historyczne, to postać generała Sławomira Petelickiego nie jest mnie obca. Generał Sławomir Petelicki ur.13 września 1946 w  Warszawie. Był oficerem wywiadu I Departamentu MSW za czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, za czasów III Rzeczypospolitej przyjął z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego tytuł- generała brygady Wojska Polskiego. Był on pomysłodawcą i pierwszym dowódcą Jednostki Wojskowej 2305 GROM.  Generał zmarł 16 czerwca 2012 roku, w swoim domu poprzez postrzał w głowę ( wersja oficjalna -samobójstwo). Śmierć Petelickiego zaskoczyła nie tylko mnie. Zaskoczyła ona rodzinę, przyjaciół, wrogów, media, opinię publiczną. Ale dlaczego generał tak zarył się w pamięci wszystkich? O tym jest ta książka. Autorkami tej biografii, a właściwie wywiadu z najbliższymi współpracownikami, przyjaciółmi, rodziną są dwie dziennikarki : Anita Czupryn oraz Dorota Kowalska. Anita Czupryn- reporterka, publicystka dziennika "Polska The Times", współautorka wywiadu rzeki "Tadeusz Broś, Sorry Batory, czyli przypadki Pana Teleranka". W 2001 roku nominowana do prestiżowej Nagrody Mediów Niptel za wnikliwą i odważną publicystykę na temat sytuacji polskich mediów. Laureatka konkursu literackiego Kobieta na Zakręcie, zorganizowanego przez "Świat Literacki" i "Wysokie Obcasy". Pasjonatka Indian Ameryki Północnej, wypraw przyrodniczych i fotografowania ptaków; blogerka. Dorota Kowalska - dziennikarka "Polska The Times". Jest autorką zebranych w tomie "Gracze: ich tajemnice" sylwetek polskich polityków, wywiadu rzeki z Krzysztofem Liedelem, ekspertem od spraw terroryzmu- "Oswoić strach: rozmowa o dekadzie terroryzmu", oraz wywiadu z filozofem, profesorem Zbigniewem Mikołejką, wydanego pod tytułem "Jak błądzić skutecznie:. Dziennikarki swoją biograficzną książkę o generale Petelickim określiły jako triumf i dramat człowieka honoru. I pod tą dewizą toczą się wszystkie rozmowy z zaproszonymi rozmówcami. Generała wspominają m.in. wdowa po generale - Agnieszka Petelicka, Romuald Szeremietiew, Paweł Graś, córka generała- Dominika, Daniel Olbrychski z żoną, Maryla Rodowicz , Paweł Kukiz i inni. Wszyscy oni wspominają generała i wspólną cechą, jaką go określają to - wojownik, patriota, oddany sprawie, wybitny człowiek wojskowości, zawsze skory do bijatyki i akcji, ceniony przez wosjkowych z całego świata. Generał taki był naprawdę. Potwierdza, to każdy, kto choć raz zetknął się z generałem. Wojskowość pociągała go od dzieciństwa, był on uczestnikiem wielu bójek i słownych utarczek. Zawsze uczciwy, oddany przyjaciołom oraz ojczyźnie. I mimo, że za czasów PRL-u był szpiegiem, zawsze za plecami miał słuszność działania na rzecz bezpieczeństwa i dobrego imienia Polski. Był na placówce w USA , tam zdobył bogate doświadczenie, które później już po zmianie systemu w Polskie zastosował podczas formowanie elitarnej jednostki GROM. Chłopaków do jednostki gromadził bardzo surowo, skrupulatnie i bez jakiekolwiek taryfy ulgowej - wspomina jego "wychowanek". Dbał o to, by żołnierzom, którzy odeszli ze służby pomóc znaleźć zajęcie już poza wojskiem. Nikomu nie odmawiał pomocy, choć czasami ze względu na jego porywczy charakter kontakty z nim były utrudnione.  Np. Paweł Kukiz wspomina, że łączyły go z generałem wspólne sprawy ku chwale ojczyzny. Natomiast przyjaciel - naukowiec od mieczy samurajskich wspomina, że Petelicki gromadził miecze oraz rozmawiał o nich godzinami. Wdowa wspomina męża jako kochającego, ze względu na rodzaj pasji i pracy często nieobecnego, za to on doceniał jej nieustępliwość i hard ducha.  Każdy z rozmówców opowiada o swoich kontaktach z Petelickim, anegdotki itp. Co mnie uderzyło to rozmowa z rzecznikiem rządu Pawłem Grasiem, którego "stworzył" generał Sławomir Petelicki . Generał w pewnym momencie poczuł, że Paweł Graś dla funkcji rządowej sprzedał ideały. Nie wiem czy tak było, ale jego wspomnienie Grasia o ostatniej rozmowie z generałem jest kompletnie odmienne niż innych przepytywanych. Opowiada on jakoby generał mówił , że jest mu przykro, ze tak otwarcie atakował PO (inni temu zaprzeczają). Dziwne, że jeden człowiek mówi coś innego niż garstka innych. Wszyscy (z wyjątkiem Grasia) opowiadają, jaki żal , pretensje, sugestie generał miał do premiera, rządzących w MON-ie, co do zarządzania i zmian w GROM. Sama pamiętam wywiady, gdzie Petelicki odważnie wypowiadał się z troską o dalsze losy jego "dziecka".  Wszyscy również podkreślają, że generał był człowiekiem bardzo ambitnym, zdeterminowanym i zawiedzionym odsunięciem go z pracy wojskowego i próbują rozgryźć , co go skłoniło do tak tragicznego w skutkach posunięcia. Co mnie zachwyciło w tej książki, to to, że autorki nie są nachalne w swych pytaniach. Pytania są wszechstronne, a dziennikarki wykazują bogatą wiedzę historyczną, polityczną oraz wojskową. Książkę czyta się błyskawicznie (choć jakby nie patrzeć jest to ponad 400 stron).  Podczas czytania uderzyło mnie określenie, które wypowiedział prezydent Komorowski o generale - "Petelicki nigdy nie był żołnierzem". W takim razie pytam się ja- to kim był Petelicki? Dla mnie on był żołnierzem w najlepszym tego słowa znaczeniu. A idąc tym tropem popieram słowa generała o Tusku - chłopiec s krótkich spodenkach.  Warto nadmienić , że nie jest to tylko książka o generale Sławomirze Petelickim, ale o całej woskowości, zmianach ustroju, systemu i wszelkich sprawach z tym związanych., czyli o życiu. Rewelacyjna książka i polecam gorąca.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)