Nierozłączni. Słynni syjamscy bracia i ich spotkanie z amerykańską historią
Yunte Huang

AMERICAN DREAM OCZAMI NAJSŁYNNIEJSZYCH SYJAMSKICH BLIŹNIĄT

Chang i Eng mieli po 17 lat, gdy opuścili rodzinny Syjam. Mieli wrócić do domu po pięciu latach, to jednak nigdy nie nastąpiło. Zrośnięci na klatce piersiowej pasem tkanki chrzęstnej i dzielący wspólną wątrobę bracia ruszyli w podróż po Stanach Zjednoczonych. W ciągu dekady zdobyli sławę, majątek i amerykańskie obywatelstwo. Kupili ziemię i niewolników, postawili dom na południu i poślubili dwie białe siostry, z którymi wychowali sporą gromadkę dzieci. Jednak jak to czasem bywa z amerykańskim snem – legł w gruzach równie szybko, jak na początku się ziścił.

Yunte Huang przybliża nieprawdopodobną historię pierwszych określonych tym mianem syjamskich bliźniaków. Pokazuje narodziny gwiazd w szczytowym okresie rozwoju amerykańskiego przemysłu rozrywkowego. Lecz choć zapracowali na swój sukces i osiągnęli status zamożnych właścicieli ziemskich, całe życie byli postrzegani jako „dziwadła” z pokazów cyrkowych. Ta nietuzinkowa książka dotyka wielu zjawisk, które stanowiły punkty zapalne w Stanach Zjednoczonych XIX wieku. Płynie pod prąd mitu amerykańskiego indywidualizmu i jednocześnie stanowi znakomity komentarz do czasów, w których żyjemy.

 Po latach służby jako obwoźna atrakcja, sławni „Bracia Syjamscy”, Chang i Eng Bunkerowie, osiedlili się w małej mieścinie w Karolinie Północnej i wiedli życie dziewiętnastowiecznej południowej szlachty, innymi słowy – identyfikując się z klasą białych ciemiężycieli, płodząc co najmniej 21 dzieci i wysyłając synów na wojnę secesyjną, by walczyli po stronie Konfederacji. Huang w swojej wnikliwej i porywającej opowieści doskonale wyłapuje ironię tej historii.

Yunte Huang to pochodzący z Chin i mieszkający od 1991 roku w USA pisarz, wykładowca uniwersytecki i stypendysta Guggenheima, zdobywca nagrody im. Edgara Allana Poe za najlepszą książkę krytyczną/biograficzną (Charlie Chan: The Untold Story of the Honorable Detective and His Rendezvous with American History). Jego druga książka, Inseparable: The Original Siamese Twins and Their Rendezvous with American History znalazła się w finale nagrody National Book Critics Circle Award (ogłoszenie wyników nastąpi w marcu 2019).

Fragment książki:

„Osiemnastowieczny włoski filozof Giambattista Vico powiedział kiedyś, że „wszystkie barbarzyńskie historie mają wspaniałe początki”. Historia bliźniąt syjamskich nie ma może w sobie wiele barbarzyństwa, chyba że uznamy, być może słusznie, iż XIX-wieczna obsesja na punkcie nienormalności – ten niezaspokojony głód ludzi patrzących na innych ludzi jak na monstra – odsłania coś w niepokojący sposób barbarzyńskiego. Szukający przygód i ciekawostek Szkot „odkrywający” dwóch zrośniętych bliźniaków też nie ma w sobie nic z baśni. A jednak to przypadkowe spotkanie pozwoliło wkroczyć na scenę dwóm spośród najwspanialszych showmanów, jakich świat kiedykolwiek widział (…)

Chang i Eng przyszli na świat pewnego deszczowego majowego dnia 1811 roku, w małym pływającym domku w rybackiej wsi Maeklong. Ich ojciec, Ti-eye, był rybakiem z południowych Chin. Ich matka, Nok, była pół Chinką, pół Syjamką. Bliźnięta wydostały się z łona matki, wyglądając jak ciasno zapakowane zawiniątko – głowa jednego wciśnięta była między nogi drugiego. Odwijając to zawiniątko, zszokowana położna odkryła, że dzieci są zrośnięte pasem ciała przy mostku. Nok wcześniej urodziła już czworo dzieci, a w kolejnych latach miała wydać na świat jeszcze troje – łącznie dziewięcioro, spośród których wszystkie, z wyjątkiem bliźniąt, przyszły na świat bez komplikacji. Deszcz z szumem spadał na liście palm, fale delikatnie kołysały pływającym domem, a nowo narodzone bliźnięta leżały cichutko na macie bambusowej, być może zaintrygowane dziwacznym światem, w który właśnie wkroczyły.

O ile pod względem umysłowym bliźniacy byli zupełnie normalnymi istotami ludzkimi, to fizyczna anomalia pozostała główną treścią ich życia i przeciwnością, z którą musieli się zmagać. W chwili narodzin łączący ich pas ciała miał ledwie 10 centymetrów długości, w miarę rośnięcia rozciągnął się do 14 centymetrów, dając im nieco więcej swobody. Nauka chodzenia – prawdziwy krok milowy dla każdego przedstawiciela homo sapiens – była dla nich szczególnie trudna, gdyż musieli tę ewolucyjną barierę pokonywać razem, co wymagało wyjątkowej koordynacji. Jeden ze świadków ich wczesnych wysiłków w dziedzinie chodzenia wspominał, iż „przypominało to dwóch pijanych mężczyzn, obejmujących się ramionami i usiłujących iść w jednym kierunku”. Pływanie, umiejętność kluczowa, gdy żyje się na wodzie – jeden nieuważny krok, jeden nagły wstrząs czy przeciekająca lub wywrócona do góry dnem łódź mogły doprowadzić do utonięcia – też była niemałym wyzwaniem dla zrośniętych bliźniąt. Prócz trudności związanych z koniecznością zsynchronizowania ciał musieli również pokonać duchy czające się pod wodą, przed którymi ostrzegali ich rodzice – Chińczycy wierzyli, że duchy utopionych nie mogą wrócić do cyklu reinkarnacji, póki nie znajdą dla siebie jakiegoś zastępstwa, topiąc kogoś innego. Ludzie żyjący blisko wody szczególnie uważali na duchy czające się pod tonią, gotowe sprowadzić nieszczęście na nieostrożnego człowieka. (…)Nauczywszy się pływać w tandemie, bliźniacy opanowali inne czynności, takie jak wiosłowanie czy łowienie ryb. Byli na najlepszej drodze, by wyrosnąć na dobrych rybaków. Wtedy nadeszła katastrofa."

Informacje dodatkowe o Nierozłączni. Słynni syjamscy bracia i ich spotkanie z amerykańską historią:

Wydawnictwo: Poznańskie
Data wydania: 2019-04-24
Kategoria: Biografie, wspomnienia, listy
ISBN: 978-83-66278-23-3
Liczba stron: 430
Tłumaczenie: Maciej Miłkowski

Tagi: bóg