Gala. Niebezpieczna muza
Dominique Bona

Rosyjska femme fatale

Paul Éluard, Max Ernst, Salvador Dali - co łączy tych wybitnych artystów XX wieku, a raczej kto? Wiecie? Przyznam szczerze, że przed lekturą tej pasjonującej książki nie miałam pojęcia. Teraz już wiem, tych tak różnych mężczyzn, artystów, niespokojne dusze łączyła ona - Gala, ich muza, żona, kochanka, matka, opiekunka, towarzyszka.

Dominique Bona zabiera nas w porywającą podróż w świat poezji, malarstwa, a także przemian historycznych i dziejowych w świecie, jak i świecie artystycznym. I tak wraz z tajemniczą, pełną sprzeczności Rosjanką wędrujemy przez jej życie u boku artystów, przez lata i przeróżne kraje i kontynenty, poznając ją, ale także wiele innych ciekawych osobowości i zagadnień.

Przyznam, że jestem ignorantem jeśli chodzi o zagraniczną poezję, ruchy literackie, takie jak dadaizm czy surrealizm, a tym bardziej jeśli chodzi o malarstwo. Sztuka, malarze, poeci to zupełnie nie moja bajka, ale dzięki publikacji pani Bona mogłam nadrobić swoje braki w wiedzy z tego zakresu i pod tym względem była to doprawdy ciekawa lektura. Postać Gali na początku lektury zupełnie dla mnie obca, po zamknięciu książki jest mi na pewno w jakiś sposób bliższa, poznałam jej burzliwe, pełne przygód życie, ale zupełnie nie jestem w stanie pojąć fascynacji jej osobą, którą obdarzali ją mężczyźni. Być może dlatego, że jestem kobietą, a świat artystyczny jest mi zupełnie obcy. A powiem Wam, że czytając o stylu życia bohaterki tej publikacji i jej ukochanych włos na głowie się jeży i to nie raz. Ale cóż, świat bohemy artystycznej rządzi się swoimi prawami.

Książka ta, jest na pewno ciekawa pod względem historycznym, autorka rzetelnie podeszła do omawianego tematu i widać ogrom pracy poświęconej na stworzenie tej porywającej biografii. Możemy, czytając ją, wynieść z niej doprawdy wiele ciekawych informacji o świecie artystów, poetów, literatów i malarzy z okresu XX wieku, a także poznać te fascynujące osobowości, jakby nie patrzeć właśnie dzięki Gali. Miłośnicy sztuki będą na pewno bardziej ukontentowani niż czytelnik zupełnie nieinteresujący się sztuką, ale jeśli jest otwarty na nowe i ciekawy barwnych ludzi, to ta książka także go nie zawiedzie. Ja rozczarowana nie jestem, mało tego, powiem, że zaintrygowały mnie omawiane tu dzieła wielu artystów, że chętnie zajrzę do internetu by je sobie obejrzeć, gdyż wklejka w publikacji daje czytelnikowi zaledwie ułamek dzieł przywoływanych tu artystów i to tych najsilniej związanych z Galą. I przede wszystkim jest to książka o niezwykłej kobiecie, tajemniczej, zagadkowej, spragnionej miłości, luksusu, wygodnego życia, potrafiąca dla ukochanego mężczyzny poświęcić się, swoje pragnienia, marzenia, ale także potrafiąca spełniać swoje zachcianki, chodząca własnymi ścieżkami, raz gorąca, a kiedy indziej chłodna, dumna, wyniosła, ceniąca prywatność i samotność, kochliwa, dominująca, niezwykła kobieta i osobowość, chroniąca swój wewnętrzny świat i stanowiąca zagadkę, której nie potrafili rozgryźć nawet oni - jej ukochani.

Podsumowując ten mój wywód polecam Wam tę publikację, jest ciekawa, szokująca, pasjonująca i wzbudzająca zainteresowanie malarstwem i poezją XX wieku nawet u osób, które są zupełnymi ignorantami w tych dziedzinach. Dziękuję wydawnictwu Oficyna Noir sur Blanc za możliwość lektury.

Wszyscy mężczyźni Gali
Helena, Gala, Galuszka... Każdy kto w minimalnym stopniu zna malarstwo Salvadora Dalego powinien kojarzyć przynajmniej jej postać - smukłą, wyniosłą i pomimo upływu lat młodzieńczą. Mniej osób jednak wie, że Salvador Dalí nie był pierwszym artystą, dla którego Gala została muzą. Kim tak naprawdę była ta tajemnicza kobieta, która stała się inspiracją dla tylu artystów? Czy biografia autorstwa Dominique Bony przybliża czytelnikom tę nietuzinkową postać?

Galę poznajemy w momencie jej wyjazdu do uzdrowiska w Szwajcarii - wyjazdu, który zaważa na całym jej późniejszym życiu. Wielka miłość na stałe wyrywa ją z ojczyzny, a przyjazd do Francji otwiera drzwi do świata wielkiej sztuki. Od początku żyje w zachwycie literaturą, malarstwem, odpychając od siebie trudy codzienności, obowiązki i macierzyństwo. Pozbawiona talentów stała się ich kreatorką, wiernie wspierając swoich partnerów w ich artystycznych poczynaniach.

Z biografią napisaną przez Dominique Bonę jest tak, że bardzo szczegółowo udało jej się oddać wczesną młodość Gali (początki jej związku z Paulem) oraz schyłek jej życia u boku Salvadora Dalego. A co ze środkiem jej życiorysu? Gala, co autorka biografii wielokrotnie podkreśla, była kobietą skrytą i tajemniczą, swoje myśli uzewnętrzniała tylko wśród najbliższych, w związku z czym bardzo szybko zabrakło materiału, na którym biografka mogłaby pracować. Oprócz informacji na temat tego, gdzie Gala przebywała, z kim utrzymywała kontakt i na co trwoniła pieniądze, jej postać ginie w długich opisach twórczości kręgu dadaistów (później surrealistów), kolejnych publikacji, obrazów i przedstawień. Większość jej życia ciągle pozostaje zagadką.

Najwięcej o Gali dowiadujemy się poprzez pryzmat jej partnerów - z ich listów, wspomnień, wierszy i obrazów. Dominique Bona w swojej biografii stworzyła obraz kobiety niezłomnej, obdarzonej trudnym charakterem, a jednocześnie posiadającej jakąś iskrę, która pozwalała jej zawładnąć umysłami i duszami wielkich artystów - choć tu Bona idzie jeszcze dalej, sugerując kluczową rolę Gali w wykreowaniu Éluarda, Ernsta czy Dalego na ponadczasowych twórców. Pomimo wrażenia, że wewnętrzną silą, uporem, żarliwością biła wszystkich swoich partnerów na głowę, nawet we własnej biografii pozostaje w ich cieniu.