Dziewczyna z poczty
Stefan Zweig

Zaczyna się jak bajka o Kopciuszku: oto w życiu ubogiej, skromnej wiejskiej dziewczyny, która ma wrażenie, że jest już zbyt stara (jeśli wziąć pod uwagę fakt, iż od kilku dobrych lat pozostaje tzw. "panną na wydaniu"), zbyt zmęczona (pozbawioną perspektyw, mozolną pracą urzędniczą) i zbyt zajęta (opieką nad schorowaną matką), by uszczknąć choć trochę z ekscytacji i namiętności tego świata (i co ważniejsze, wydaje się być pogodzona ze swym losem), niczym dobra wróżka niespodziewanie zjawia się bogata ciotka. To właśnie owa bywająca w świecie krewna, za pomocą magicznej siły pieniądza odczarowuje świat Christine, na kilka krótkich chwil przywracając mu barwę i odmrażając uśpione marzenia. Dziewczyna odkrywa rozkosz, jaką mogą dać kosztowne stroje, piękny wygląd, smaczne posiłki, zainteresowanie dżentelmenów, przez co odzywają się w niej tłumione dotąd pragnienia. Niestety w trakcie "balu" czar pryska, Christine co prawda nie gubi pantofelka, ale z pewnością zatraca dawną siebie, a życie pełne wyrzeczeń z nowej perspektywy wydaje się jej zakratowaną celą, zbyt ciasną i duszną, by można było do niej powrócić dobrowolnie i potulnie. Dziewczyna broni się jak może, jednak dawne obowiązki wyciągają po nią swe macki. Co zrobić, gdy szarmancki książę zawodzi, a roześmiane towarzystwo odwraca się plecami, poznawszy pochodzenie kocmołucha? Wielką zaletą książki Zweiga są gwałtowne zwroty akcji, które sprawiają, że ze spokojnej (zdawać by się mogło) opowieści o monotonnej egzystencji dziewczęcia z prowincji pod koniec otrzymujemy emocjonującą przygodówkę. Do samego końca nie wiadomo, co Christine zrobi z okazją podsuniętą jej przez przewrotny los i w jaki sposób wpłynie ona na jej życie. Fakt, iż pisarz nie ukończył tej historii wydaje się być tylko kolejnym atutem. Dziewczyna podejmuje ważną decyzję - reszty możemy się już tylko domyślać.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

To jest właśnie prawdziwe pisanie, takie przez duże "P". Zweig opowiada, zdawałoby się prostą historię. Oto mamy Christine, dziewczyna pracuje na prowincjonalnej niewielkiej poczcie i mieszka ze schorowaną matką. Czuje się stara i przegrana, nie widzi dla siebie lepszej przyszłości. Młodość, tę "najmłodszą", najciekawszą i najbardziej emocjonalną, zabrała jej wojna. Tak jak tylu innym. Ta pierwsza światowa, po której Wiedeń został biedny i "połamany". Jak i reszta Europy.

Kiedy więc nadarza jej się okazja wyjazdu do pięknej i bogatej Szwajcarii, na zaproszenie nieznanej jej ciotki, Christine jest bardzo niechętna, nie chce już żadnych nowych doznań...

"Żadnych nowych wyzwań, nowych wydarzeń, nowych podniet: nawet na radość ta dwudziestosześcioletnia, okradziona z dziesięciu lat młodości kobieta nie ma już ani odwagi, ani siły."

Jednak matka nalega, a dziewczyna, chcąc zadość uczynić jej prośbą, ulega i jedzie. Na miejscu, jest przez chwilę mocno zagubiona, lecz tylko przez chwilę. Pobieważ kiedy ciotka, ubrawszy ją uprzednio w swoją własną sukienkę, wprowadza "do towarzystwa", Christine jest zachwycona. Wręcz zachłysta się tym życiem. Tonem upojenia radością mówi do ciotki

"Ach, ciociu, poczułam się tak, jakbym dopiero co nauczyła się oddychać!".

Zapomina o wszystkim, o chorej matce, poczcie i wszystkim tym, co zostawiła w swoim poprzednim życiu. Jednak po kilku dniach wydarza się coś, po czym ciotka natychmiast odsyła, niczego nierozumiejącą dziewczynę z powrotem, do domu. Ale Christine, nie potrafi już się odnaleźć w "swoim" środowisku. Ta spokojna i pomocna do tej pory dziewczyna, zaczyna nienawidzić wszystkiego i wszystkich dookoła siebie.

"Coś się z nią stało, sama o tym wie. Jakby ktoś we śnie wpuścił jej do oczu krople goryczy, kwasu i zła, tak teraz postrzega świat, wszystko naraz wydaje się okropne, złe i wrogie, odkąd złym i wrogim go widzi. Z rozgoryczeniem zaczyna każdy dzień."

Nie wie, co zrobić z tą nienawiścią, ze sobą, miota się... aż poznaje
Ferdinanda.

Książka jest świetnie wydana, dobry papier, twarda okładka z obwolutą i wyraźny, chociaż, jak dla mnie ciut za mały druk. Oraz posłowie autorstwa Tomasza Małyszka, z którego dowiadujemy się między innymi, że Zweig zaczął pisać tę powieść w 1931 roku, jednak przerwał pisanie i wrócił do niej po trzech latach, jednak i tym razem jej nie dokończył...

I to jest chyba jedyny minus, do którego mogłabym się doczepić w tej powieści, że jest niedokończona. Wiem, że niektórzy lubią właśnie takie otwarte "zakończenia". Jednak ja mam wrażenie niedosytu. Widzę Ferdinanda i Christine, jakby na wieki zawieszonych w powietrzu, nieruchomych, poza czasem.

Jak pewnie wiecie Zweig:

"Był przeciwnikiem faszyzmu i pacyfistą. W obliczu wojny wyemigrował w 1934 z Austrii. Następnie mieszkał w Wielkiej Brytanii, USA, a od 1941 w Brazylii, gdzie rok później w Petrópolis popełnił wraz z żoną samobójstwo (jako wyraz protestu przeciw hitleryzmowi)." (za Wikipedią)

Nie będę więc pisać, że ten jego pacyfizm doskonale wybrzmiewa w tej powieści. Jednak nie tylko o tym jest ta książka, jest w niej o wiele więcej, ale o tym pisały już inne mądre głowy w różnych recenzjach i publikacjach. Ja dodam tylko, że na mnie książka zrobiła niesamowite emocjonalne wrażenie i cieszę się, że po ostatniej dość miałkiej literaturze, w końcu przeczytałam coś naprawdę wyśmienitego.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)