Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci
Elżbieta Jodko-Kula

Początkowo zatrwożona gabarytami powieści patrzyłam na nią sceptycznie ( a lubię długie historie; nie muszę szybko rozstawać się z opisywanymi osobami) i jakież było moje zdziwienie gdy zamknęłam egzemplarz po przeczytaniu ostatniej strony.

Byłam zagubiona ilością występujących w książce postaci. Stopniowo, strona po stronie nauczyłam się je rozróżniać.
Mieli swoje indywidualne cechy, ale łączyło ich: poszanowanie starszych, posłuch rodzicom, honor i ojczyzna.
Wartości wpojone przez wychowawców i opiekunów.

Książka formą przekazu przypomina chwilami sprawozdanie, umykając wzorcowi powieści. Te momenty bardzo zapadły mi w pamięć, "suche" fakty, odarte z emocji.

Nie czytało się mi tego łatwo. Każde słowo okrywało mnie smutkiem i trwogą. Łamało serce.
Tyle istnień, młodości i werwy zostało zakończone w tak brutalny sposób.
Siłę dawał obraz przyjaźni i więzi które łączyły przyjaciół, rodziny, współpracowników. Właśnie ona pozwoliła mi skończyć czytać tę lekturę. Potrzebowałam do tego dużo samozaparcia.

Mój upór przełożył się na poznanie rewelacyjnego pióra.
Mądrym, rzetelnym przekazem prawdy, ubarwionej fikcją, która miała miejsce.
Autorka korzystała z dzienników obozu w Oświęcimiu, raportów rotmistrza Pileckiego i Archiwum Historii Mówionej.
Wplotła w opowieść postacie historyczne podnosząc walory książki, oraz opisując zdarzenia które były rzeczywistością.

„Czas niesprawiedliwych” to niezwykle wartościowa, dobra książka, którą można zaklasyfikować jako powieść historyczno-obyczajową. Nie jestem w stanie opisać, co czuję po zakończeniu lektury. Bije z niej przede wszystkim strach i bezgraniczny ból. Jest mi smutno, ciężko. Czuję jednocześnie złość na to, w jakich warunkach przyszło bohaterom żyć, czuję też podziw dla hartu ducha i ogromu odwagi, jaką się młodzi ludzie wykazali. Szczególnie teraz, gdy wszyscy jesteśmy świadkami wojny, jaka toczy się u sąsiadów, jest mi szczególnie trudno, gdy pomyślę, że podobne rozterki przeżywają współczesne rodziny.

Elżbieta Jodko-Kula wykazała się ogromną znajomością faktów historycznych i przelała je na papier. Uwzględniła w tym autentyczne postacie i ich losy, które same w sobie są porażająco ciężkie.

Siedem zaprzyjaźnionych ze sobą rodzin z warszawskiego Żoliborza stara się przetrwać trudny, wojenny czas. Starsi, mając w pamięci realia wojenne z Pierwszej Wojny, w ostrożny sposób i z pewnym zaniepokojeniem obserwowali sytuację polityczną i obawiali się tego, jak to będzie gdy pojawi się realne zagrożenie militarne. Niestety, młodsi nie podzielali obaw rodziców i dziadków i z pewną dozą ekscytacji oczekiwali na rozwój działań. Udzielali się w szkoleniach, brali udział w szeroko zakrojonych akcjach konspiracyjnych. Wierzyli i byli przekonani, że wybuch wojny skończy się na tyle szybko, że całe zdarzenie będzie można uznać za ekscytującą przygodę. Taką swego rodzaju przerwę w monotonii szkolnego i studenckiego życia.

Każdy z bohaterów miał określone zadanie w tej powieści. Każdy zajmował się w mniej lub bardziej odważny sposób walką z wrogiem. Przede wszystkim jednak dbano, by każdy potrzebujący otrzymał pomoc. Niezależnie czy miałoby to być schronienie ukrywającego się konspiratora, czy uciekiniera (jak, chociażby Staszka Jastera), czy choćby zwykłe podzielenie się niewielkimi zapasami zdobytego pożywienia.

Sam wątek ucieczki z obozu zagłady w Auschwitz, bazuje oczywiście na prawdziwej historii. Ten wątek poruszył mną do głębi. Jak wielką odwagą i determinacja wykazali się uczestnicy ucieczki. Jak bardzo chcieli żyć i przede wszystkim, po ucieczce chcieli nadal działać przeciwko okupantowi. Podziwiam tych mężczyzn za to, że wykrzesali ze swoich osłabionych ciał tyle siły, by przechytrzyć tak solidnie przygotowaną barierę ochronną. Tym większy szok i uczucie niesprawiedliwości odczułam, gdy czytałam o dalszym losie Staszka.

Mimo tego, że postacie nie mają w sobie żadnej literackości, język opisu jest raczej surowy, to udało mi się zapałać do każdego bohatera wielką sympatią. Z napięciem śledziłam losy każdego bohatera i losy każdego przeżywałam oddzielnie. W strasznych czasach przyszło żyć tym młodym ludziom. Nie jestem w stanie pojąć, jak wielki strach i poczucie niesprawiedliwości musieli odczuwać ci, których dosięgły gestapowskie ręce.

Cenię ogromnie książki, które posiadają na końcu zamieszczoną bibliografię. Swego czasu pozycje, z których autor korzystał, czytałam z takim samym zajęciem, jak treść powieści.

Autorka wykazała się naprawdę dobrym rozeznaniem tematu. Zebrała duży materiał i stworzyła z niego potężną powieść, którą jednak czyta się jednym tchem.

Może i miałabym jakąś uwagę, gdyby realia powieści nie były tak autentyczne. Gdyby autorka stworzyła postaci fikcyjne, zapewne chciałabym wiedzieć o nich więcej, poznać ich lepiej i przede wszystkim – by bohaterowie nie dorastali tak szybko. Tak byłoby w sytuacji, gdyby większość treści była tylko fikcją literacką bazującą na wojennej rzeczywistości.

W przypadku „Czasu niesprawiedliwych” nie mogę użyć tych uwag. Rozumiem, że główną ideą było ukazanie prawdziwych losów prawdziwych bohaterów. Bo inaczej o Staszku, Danusi, Irence, Andrzeju i wielu innych powiedzieć nie można. To wielkie serca wypełnione przede wszystkim miłością do Ojczyzny i nieposkromioną odwagą.

Ta powieść zostanie w mojej pamięci na długo. Nie sposób zapomnieć takiej historii i emocji z nią związanych. Dziękuję autorce za to, ze w tak przystępny sposób opisała realia wojennego życia.

Serdecznie dziękuję Wydawnictwu Prószyński i S-ka za egzemplarz recenzencki tej książki.

"Czas niesprawiedliwych" to opowieść o siedmiu zaprzyjaźnionych rodzinach, które osiedliły się na warszawskim Żoliborzu w latach 20tych XX w., po pierwszej wojnie światowej.

Dzieci Góreckich, Zatorskich, Jasterów, Zadrożnych, Postworskich, Kwiecińskich i Krzysików wychowywały się razem, matki spotykały się na ploteczki, ojcowie pomagali sobie nawzajem gdy było coś do zrobienia. Jedni drugim pomagali znaleźć pracę czy wykonać różne roboty w domu i na podwórzu. Stanowili zżytą społeczność. Cześć z nich przyjechała ze Lwowa, połączyło ich więc także wspólne pochodzenie.

Większość dzieci wstąpiła do zuchów a później do harcerstwa. Kiedy wybuchła druga wojna światowa chcieli pomagać, bronić stolicy. Dziewczynki pracowały jako sanitariuszki, chłopcy pojechali na rowerach zgłosić się do obrony miasta, lecz z uwagi na młody wiek zostali odesłani do domu.

Ich matki przeżywały horror, co dzień drżąc o życie mężów i dzieci. Młodzieży przyszło dorastać w najtrudniejszych czasach. Ledwie zdali maturę gdy wybuchła wojna. Przyszłość była niewiadomą.

Po wkroczeniu Niemców do Warszawy zarówno wszystkie szkoły, jak i drużyny harcerskie przeszły do konspiracji.

Oddziały harcerskie zmieniły się w polską armię a młodzi ludzie przysięgali "pozostając w sercach harcerzami, stajemy się żołnierzami podziemnej armii polskiej". Organizowali akcje małego sabotażu: rozklejali plakaty, rozrzucali ulotki.

Życie w okupowanej Warszawie było ciężkie. Kobiety starały się zapewnić byt rodzinie szmuglując żywność ze wsi. Dziewczynki pomagały w czynnościach domowych, dbały o ogródek. Chłopcy starali się znaleźć zatrudnienie i przynieść do domu dodatkowe pieniądze.

Wszyscy angażowali się w walkę z okupantem, nawet gospodynie domowe starały się pomóc, przechowując u siebie książki z likwidowanych bibliotek.

Większość naszych bohaterów nie przeżyła wojny. Cześć zginęła na ulicy lub w pociągu, cześć trafiła do obozów. Antek prawdopodobnie został zabity w Katyniu. Smutny los spotkał Staszka Jastera pseudonim "Hel". Udało mu się zbiec z Auschwitz i skutecznie się ukrywać, lecz zginął z ręki własnych towarzyszy.

To saga obejmująca losy wielu pokoleń siedmiu rodzin żyjących w czasie drugiej wojny światowej. Realia epoki są oddane bardzo autentycznie, jeszcze dziś można odnaleźć na Żoliborzu miejsca wymienione w książce. Jestem pełna podziwu dla autorki za tak, dokładne opisanie losów tak wielu bohaterów. Pomimo, iż książka liczy ponad 700 stron, czyta się ją szybko i przyjemnie. Język jest prosty i zrozumiały. Zżyłam się z bohaterami przez te kilka dni, potrafiłam wczuć się w ich położenie. Powieść jest rewelacyjna.

Siedem rodzin mieszkających na warszawskim Żoliborzu, siedem historii rodzinnych, jedna wojna, która zmieniła ich życie na zawsze.

Rodziny urzędników państwowych i wojskowych żyją po sąsiedzku, zawierają przyjaźnie, wspólnie obserwują dorastanie dzieci. Żoliborskie dziewczynki uczą się w Liceum Sióstr Zmartwychwstanek, a większość chłopców uczęszcza do Liceum im. Księcia Józefa Poniatowskiego. W wakacje oznaczających dla co po niektórych młodych ludzi przygotowanie do studiów a dla innych ostatni rok w szkole naznaczone są pomrukami nadciągającej wojny. Choć zarówno dorośli jak i młodzież nie wierzą, że Hitler zdecyduje się na zbrojną agresję przeciwko Polsce, ci którzy mogą, zaczynają się ,,szkolić" w harcerstwie. Kiedy 1.09.1939 wojska niemieckie przekraczają granicę, dla żyjących na Żoliborzu rodzin kończy się okres względnego spokoju. Młodzi zaczynają działać w konspiracji, początkowa nie podejmując większych akcji, poza kolportowaniem ulotek, aby z czasem bardziej zaangażować się w działania Państwa Podziemnego. Dorośli oprócz działalności konspiracyjnej (jeśli jest w ich przypadku możliwa) muszą zatroszczyć się o prozaiczne rzeczy, jak zapewnienie utrzymania swoim rodzinom. Wszyscy przechodzą przyśpieszony kurs walki o przetrwanie, gdyż nazistowski okupant nie ma litości dla ludności cywilnej. Czy wszystkim rodzinom uda się doczekać końca wojny? Jak potoczą się ich dalsze losy?

,,Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci" opowiada o życiu siedmiu rodzin w okresie od lat 20-tych do 1945 r. aby zakończyć się krótkim podsumowującym rozdziałem, którego akcja rozgrywa się w czasach PRL-u. Autorka w fabularny sposób ukazuje losy oficerów Wojska Polskiego, którzy zakończyli swoje życie w Katyniu, łapanki kończące się odsiadką na niesławnym Pawiaku, życie w piekle na ziemi, jakim były obozy koncentracyjne. Duża część powieści skupia się na losach Staszka Jastera pseudonim ,,Hel". Jaster był jednym z czworga słynnych uciekinierów z Auschwitz (uciekł razem z Kazimierzem Piechowskim, Eureniuszem Benderą i Józef Lempart), którzy uciekli w ukradzionym aucie Steyr 220, przebrani w niemieckie mundury. Niestety Jasterowi niedane było doczekać końca wojny, z nieznanych powodów został zastrzelony przez kolegów z konspiracji. Staraniem wielu osób, m.in. wojennej narzeczonej ,,Hela" Anny Danuty Sławińskiej z domu Leśniewskiej udało się go zrehabilitować w 2019 r.  W posłowiu dowiadujemy się, iż cześć historii autorka oparła na wspomnieniach opisywanych w pierwszej części książki Hildy Góreckiej, babci autorki (jej mąż Franciszek Górecki, w chwili wybuchu wojny już nie żył) oraz matki autorki Danuty Góreckiej-Jodko.

Na dużą uwagę zasługuję styl autorki, płynny przejrzysty, w niektórych miejscach bardzo szczegółowy. Wielkie brawa za dokładny research, ilość dokumentów w bibliografii robi wrażenie.

Niech nie przeraża was objętość powieści - 720 stron, gdyż opowiadana historia wciąga, czytelnik chce się dowiedzieć, komu udało się przeżyć wojnę, a kto niestety stał się kolejną jej ofiarą.

,,Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci" trudno zaklasyfikować do jednego gatunku literackiego, zaklasyfikowałabym tę powieść jako obyczajową z rozbudowanym wątkiem historycznym. Serdecznie polecam!

Duża liczba bohaterów? Mnie osobiście to momentami mocno przytłacza.

Odczułam to mocno przez pierwsze 150 stron książki ,,Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci". Chyba nawet w Stuleciu Winnych szybciej poradziłam sobie z połapaniem się w postaciach.

Tutaj natomiast przez pierwsze strony wracałam do tego kto, z kim, czyim jest synem/córką itp. itd. Jednak po przebrnięciu przez początkową fazę poznania wszystkich siedmiu rodzin historia leci jak z bicza strzelił. Tym bardziej, że jest oparta na prawdziwych wydarzeniach i również część bohaterów nie jest fikcyjna.

Autorka podeszła do książki bardzo profesjonalnie o czym świadczyć może spis źródeł z których korzystała. A książka, pomijając aspekt koszmarnych czasów jakimi była II wojna światowa jest cudowna! Przedstawia nam relacje między bohaterami, przedstawia upór i determinację młodego pokolenia w walce o Ojczyznę. Pokazuje realia Warszawy pod okupacją, świat za drutem kolczastym Auschwitz oraz najbardziej spektakularną ucieczkę z obozu. Nie można jednak się oszukiwać - głównym bohaterem w tej książce i tak była smierć, wszechobecna, przychodząca po swoje zawsze wtedy gdy miała na to ochotę.

Książka porusza i łamie serce i jest po prostu piękna!

Siedem rodzin z małymi dziećmi poznaje się dzięki sąsiedztwu na warszawskim Żoliborzu i chociaż pochodzą z różnych stron Polski, mają różne poglądy, udaje im się zadzierzgnąć trwałe nici przyjaźni.
Kiedy wybucha druga wojna światowa żoliborska młodzież będąca u progu dorosłości czynnie angażuje się w walkę o niepodległą Polskę. Niestety czas wojny nie jest łaskawy dla zaprzyjaźnionych rodzin. Raz za razem spadają na nich kolejne tragedie. Końca wojny doczeka tylko garstka z nich.
Ta książka ,,chodziła'' za mną już od jakiegoś czasu. Jednak nie czytałam wcześniej nic co wyszło spod pióra tej autorki dlatego trochę się bałam jej twórczości. Ostatecznie książka ma ponad 700 stron a bardzo nie chciałam męczyć się z książką, która nie przypadnie do gustu.
Pomimo moich obaw wystarczył jeden impuls bym napisałam wiadomość do wydawnictwa czy mogłabym ją zrecenzować i ku mojej niekłamanej radości otrzymałam odpowiedz pozytywną.
Kilka dni później dotarłam do ostatniej strony Czasu niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci i naprawdę żałowałam, że to koniec mojej przygody z dopiero co poznanymi bohaterami. Autorce udało się wykreować naprawdę sympatyczne, nietuzinkowe postaci, których nie da się nie polubić. Każda z nich miała wiele do powiedzenia. Każda z nich, szczególnie w czasie wojny pokazała hart ducha a ścieżki, którymi wędrowała w tamtym niełatwym dla naszego narodu czasie odzwierciedlały losy wielu autentycznych ludzi. Co więcej powieść została oparta na prawdziwych wydarzeniach a w książce pojawili się bohaterowie znani nam z podręczników do historii m.in. Janek ,,Anoda'' Rodowicz, Witold Kieżun, Witold Pilecki, Kazimierz Piechowski, Józef Lempart a także co jest istotne dla fabuły Stanisław Jaster.
Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci jest książką, która wywarła na mnie ogromne wrażenie. To przepiękna chociaż niełatwa historia opowiadająca o prawdziwej przyjaźni, poświęceniu i cichym bohaterstwie. Książka jeszcze raz dobitnie pokazuje, że wojna to straszna rzecz. Tutaj nie ma wygranych. Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci to lektura pełna różnorakich emocji, którą czyta się błyskawicznie. Nim czytelnik się spostrzeże dotrze do ostatniej strony. Powód ? Ciekawa i wciągająca fabuła, ważna tematyka, sympatryczni i niejedno wymiarowi bohaterowie, a na dokładkę przyjemne, lekkie pióro autorki. To wszystko sprawia, że przy tej książce można się zatracić.

Co jakiś czas lubię sięgnąć po literaturę piękną. Tym razem postanowiłam przeczytać bardzo wzruszającą powieść ,,Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci.". Historia kilku rodzin mieszkających na Żoliborzu. Większość z nich poznała się dzięki dzieciom. Wiecie, jak to jest - macie dzieci, wychodzicie z nimi na podwórko, rozmawiacie z innymi mamami i tak budują się nowe przyjaźnie, które trwają latami, a czasami nawet i pokoleniami. Znakomicie napisana powieść pokazująca jak wyglądało życie przed II wojną światową, w trakcie jej trwania i po niej. To co przeżyli ci ludzie to istne piekło. Dzieci, które przyczyniły się do przyjaźni wielu rodzin dorosły i prężnie działały w ruchu oporu. Ich życie cały czas było zagrożone. Część z nich trafiło do obozu w Oświęcimiu. Czy wszyscy bohaterowie wyszli cało z II wojny światowej? Czy wśród cywilów znaleźli się kapusie? Pamiętajcie w tamtych czasach największym zagrożeniem dla człowieka był drugi człowiek. Ludzie za jedzenie, pieniądze a czasem i życie potrafili zdradzać swoich przyjaciół, sąsiadów, znajomych, a nawet i własnych członków rodziny.
Ta powieść oparta jest na faktach, między innymi na dokumentach z archiwum obozu w Oświęcimiu oraz na raportach rotmistrza Pileckiego. W tej książce znajdziecie mnóstwo prawdziwych postaci historycznych. Jakich? Dowiecie się czytając ,,Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci.".
Najbardziej wstrząsnął mną jeden z głównych bohaterów - Stanisław Jaster. Człowiek ten wylądował w obozie koncentracyjnym w Auschwitz. Udało mu się uciec, jednak jego los był z góry przesądzony. Zadecydowały o tym niechlubne oskarżenia. Bardzo płakałam nad jego losem. Co się z nim stało, jak do tego doszło i jak wyglądało jego życie możecie przeczytać w książce ,,Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci".
Jeżeli tak jak ja uwielbiacie czytać książki opartych na prawdziwych wydarzeniach związanych z II wojną światową to koniecznie musicie przeczytać najnowsze dzieło Elżbiety Jodko-Kuli.
Tutaj znajdziecie mnóstwo różnych historii, które są bardzo emocjonujące. Nie brakuje radości, śmiechu, ale również płaczu, nienawiści, pogardy, zdrady i śmierci.
W czasie II wojny światowej sprawdziło się powiedzenie ,,człowiek człowiekowi wilkiem". Nie wiadomo było komu można ufać, a komu nie. Podobnie mieli nasi bohaterowie.
Czytając ,,Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci" poznacie między innymi:
- Góreckich: Hankę (Hildę), jej męża Franciszka Edwarda i ich córeczkę Danusię.
- Jasterów: Eugenię, jej męża Stanisława i ich synów: Stasia i Jędrka.
- Zatorskich: Ludwikę i jej męża Henryka i ich dzieci: Irenkę i Antosię.
- Zadrożną Marię i jej synka Michała.
- Postworskich: Bogdanka - jego rodzice Róża i Seweryn wyjechali do Ameryki. Chłopiec był wychowywany przez dziadków.
Losy tych bohaterów poznajemy od lat dwudziestych XX wieku.
Taka mała ciekawostka dla was: Hilda i Franciszek Edward Góreccy są dziadkami autorki, a ich córka Danuta Górecka-Jodko jest jej mamą.
Autorka Elżbieta Jodko-Kula w swojej książce opisała losy swojej rodziny oraz ich przyjaciół przed wojną, w czasie wojny i po wojnie. Tą powieścią oddaje hołd poległym. Oczywiście nie brakuje tutaj postaci fikcyjnych wymyślonych przez Panią Elżbietę.
Jestem bardzo zadowolona z tej powieści. Mimo swojej objętości - ponad 700 stron szybko się ją czyta. Idealnie nadaje się na prezent.
Jeżeli chociaż trochę interesujecie się historią to warto przeczytać ,,Czas niesprawiedliwych. Zapisane w pamięci.".
Autorka wykonała kawał dobrej roboty.
Chętnie za jakiś czas ponownie po nią sięgnę.
Gratuluję autorce tak wspaniałego dzieła. Ta historia zasługuje na ekranizację.
Z całego serca polecam.