Bezsenność Jutki
Dorota Combrzyńska-Nogala

"Bezsenność Jutki" książeczka dla dzieci z serii WOJNY DOROSŁYCH - HISTORIE DZIECI.

W lutym 1940 roku utworzono w Łodzi odrębną dzielnicę tylko dla Żydów, getto łódzkie powstało na terenie najbiedniejszych dzielnic - Bałut i Starego Miasta. Na niewielkim obszarze stłoczono 160 000 osób. Ludzie umierali z chorób i głodu. Najtragiczniejszym wydarzeniem w getcie było tzw. "WIELKA SZPERA", która rozpoczęła się 4 września 1942 r. Chaim Rumkowski przewodniczący Żydowskiej Rady Starszych zaapelował do mieszkańców, żeby oddali dzieci i starców...

W takim właśnie miejscu znalazła się tytułowa Jutka, bez rodziców, tylko z dziadkiem i ciotką. Jutka stara się być dzielna, bawi się z innymi dziećmi, przygarnia gawrona oraz poznaje polską dziewczynkę, która mieszka po drugiej stronie muru.

Kolejna ciekawa książeczka dla dzieci pokazująca w przystępny sposób wojnę. 

Polecam.

"Bezsenność Jutki" to jedna z książek wchodzących w skład cyklu Wojny dorosłych - historie dzieci. Autorce udało się przedstawić bardzo trudny wojenny temat w taki sposób, aby był zrozumiały dla dzieci, a jednocześnie nie tak straszny, jak był w rzeczywistości. Maluchy mają jeszcze czas na drastyczne szczegóły. 

Jutka mieszka z ciocią Esterą i dziadkiem Dawidem w łódzkim getcie. Dziewczynka nie wie, gdzie podziali się jej rodzice. Wie tylko, że wyjechali i długo nie wracają. Zastanawia się nad tym, jak zmieniło się jej życie i dlaczego te zmiany w ogóle nastąpiły. Niejasne sprawy związane z zamknięciem za murami getta, niemieckimi żołnierzami i coraz większymi ograniczeniami stara się tłumaczyć jej dziadek Dawid. Mężczyzna jest mądry i doświadczony. Cierpliwie odpowiada na niezliczone pytania wnuczki i uczy ją, jak przetrwać w getcie. Jutka ma również kolegów i koleżanki w swoim wieku, z którymi czasami wędruje tam, gdzie jej nie wolno. Oni również tłumaczą jej różne sytuacje, o których dziewczynka, chroniona przez dziadka, nie ma pojęcia. 

Świat Jutki składa się z drobiazgów i mieszanki przeróżnych emocji. Niby normalna sprawa, można w ten sposób określić życie każdego dziecka. Jednak wojenna codzienność zaburzyła dzieciństwo wielu maluchów, w tym również Jutki. Dziewczynka obserwuje wszystko, co dzieje się wokół niej i próbuje zrozumieć, na miarę swoich możliwości. W jej otoczeniu pojawia się pewnego dnia bardzo inteligentny gawron, którego Jutka nazywa Wawelskim. Z czasem poznaje również kilkuletnią sąsiadkę, Basię, która mieszka po aryjskiej stronie, zaraz za murem getta. Ich przyjaźń jest bardzo ryzykowna, ale znajdują sposoby, aby chociaż przez chwilę pobawić się razem.  

W getcie panuje wszechobecny głód i strach przed wywózką, przed śmiercią i utratą bliskich. Nadchodzi moment, w którym najważniejszy z Żydów w łódzkim getcie, Chaim Rumkowski, podejmuje decyzję o wywiezieniu z getta dzieci i osób starszych. Celem akcji pod nazwą "Wielka szpera" było pozbycie się osób niezdolnych do pracy. Jak potoczyły się losy Jutki i jej rodziny?

Mimo trudnego tematu w książce znajdują się również humorystyczne sytuacje i dialogi. Najwięcej optymizmu starał się wlać w świat dziewczynki dziadek. To dzięki niemu gawron Wawelski mógł zostać przyjacielem Jutki. To dziadek Dawid prowadził z wnuczką długie rozmowy nocą, kiedy oboje nie mogli zasnąć. I wreszcie to on nauczył ją i jej kolegów chować się w getcie, bawiąc się z nimi w chowanego. 

W książce nie ma zbyt wielu szczegółów związanych z codziennością w getcie czy tradycji żydowskich. Myślę, że nie jest to konieczne. Gdyby autorka chciała umieścić ich w tekście zbyt wiele, książka mogłaby stać się dla dzieci zbyt trudna. Myślę, że zawarte tam informacje są wyważone i prezentują obraz wojny na wystarczającym dla małych czytelników poziomie. Na szczegóły przyjdzie jeszcze czas.

Zdecydowanie polecam cała serię książek Wojny dorosłych - historie dzieci.