Awans
Jakub Bielikowski

Jak wiele zależy od promocji książki, od wydawnictwa, w którym została wydana, żeby zajaśniała wśród nowości. Czasami prawdziwe perełki potrafią przejść niezauważone, choć wydawać by się mogło, że historia, sposób pisania i bohaterowie są świetnie nakreśleni. Wydaje mi się, że tak właśnie jest przy powieści "Awans" Jakuba Bielikowskiego. O czym jest ta książka i dlaczego warto po nią sięgnąć? 

Warszawa w roku 1889, za czasów zaboru rosyjskiego. Andrzej Zaleski, porucznik carskiej policji pojawia się na miejscu zbrodni rodziny rejentostwa, podczas którego wszyscy domownicy zostali zamordowani a całe złoto skradzione. Okazuje się, że to kolejny taki przypadek w stolicy. Porucznik postanawia za wszelką cenę odkryć sprawców zbrodni, co zaprowadzi go w różne zakątki Warszawy i zmusi do podjęcia bardzo istotnych decyzji. Czy niektórzy są poza prawem? 

Bardzo szybko wchodzi się w klimat powieści, mroczną, lekką duszą atmosferę końca XIX wieku. Autor nakreślił świetne tło historyczne, podczas pracy nad książką posiłkował się sprawdzonymi źródłami informacji, które zawarte są w podsumowaniu. Podczas całej lektury znaleźć można rosyjskie wstawki idealnie oddające klimat tamtych lat. Dzięki temu historia jest niezwykle wiarygodna i na każdym kroku czuje się klimat ówczesnej Warszawy. 

Postać porucznika Zalewskiego z jednej strony jest trochę wyidealizowana, autor przestawia go jako mężczyznę, który mimo młodego wieku odbył służbę w wielu miejscach i dzięki temu zdobył sporą wiedzę, jego tężyzna fizyczna jest naprawdę niezwykła, a sposoby walki prawie zawsze pozwala mu wyjść cało z opresji. Jednocześnie nie jest on krystaliczny, ma pewne problemy z płcią przeciwną, a raczej z tym, że nie może oprzeć się pięknym kobietom. Bywało to lekko irytujące podczas lektury, ale jednocześnie pokazywało, że postać nie jest idealna i dzięki temu była o wiele bardziej wiarygodna. 

Największą przyjemność podczas lektury sprawiło tło historyczne, autor pokazał świat ówczesnej stolicy, wąskie uliczki bez światła, bramy na podwórza, drewnianą zabudowę, wiele dzielnic, które w owym czasie były oddzielnymi światami. Bardzo podobała mi się również praca policji kryminalnej, która w tamtych czasach spotykała się z wieloma problemami. Nie chodziło tylko o sam sposób na złapanie sprawców, choć i on bywał problematyczny, ale również o to, że niektórzy bywali "równiejsi" i nie do złapania. 

Autor przedstawia bardzo mięsisty, męski świat, w którym co i rusz leje się krew, trup pada gęsto i nic nie idzie po myśli głównego bohatera. Wraz z rozwojem akcji porucznik Zalewski daje się poznać coraz bardziej, odsłania się jego przeszłość, problemy, z którymi się boryka i niepewność, która go gnębi. Autor pokazuje świat administracji policyjnej, stopni służbowych i pewnych etapów nie do przejścia dla Polaka-Katolika. 

"Awans" to jedna z tych perełek, które odkryłam przypadkiem. Książka pokazuje mroczny świat końca XIX wieku, świetnie oddany świat ówczesnej Warszawy, pracę policji, sposób łapania przestępców i problemy, z którymi się to wiąże. Świat przedstawiony jest niezwykle rzeczywisty, autor dopracował szczegóły, które pozwalają wczuć się w tamten klimat. Główny bohater, dzięki temu, że nie jest idealny, również wzbudza sympatię. To jeden z kryminałów historycznych, które zapamiętam na długo i z pewnością sięgnę po kolejne książki autora, jak tylko się pojawią. 

„Jeśli odrzuci się wszystkie hipotezy fałszywe, ostatnia jest prawdziwa”

Wiele osób stawia sobie karierę ponad wszelkie inne wartości i jest gotowych na mnóstwo poświęceń, by dopiąć swego celu. Gdy nadchodzi ten moment, że zdobywają upragniony zaszczyt, nagle okazuje się, że ta pigułka ma gorzki smak. Czy tak samo będzie w przypadku bohatera książki „Awans”? O tym musicie przekonać się sami.

Jakub Bielikowski ukończył Politechnikę Warszawską z tytułem inżyniera chemika, a także studiował w Laboratorium Reportażu Uniwersytetu Warszawskiego. Na przełomie wieków mieszkał i pracował w Londynie, Sztokholmie i Atenach. Kilkanaście lat temu osiadł w ulubionej Warszawie, choć próbował jeszcze przeprowadzki do RPA i do Moskwy. Po drodze ukończył Warwick Business School w Coventry. Od wielu lat pracuje w sektorze informatycznym – od plaż Sydney, przez kazachskie stepy i pustynie Arabii, aż po hipisowskie San Francisco. Od niedawna prowadzi stronę autorską jakubbielikowski.com

Sięgnęłam po ten tytuł, gdyż zaintrygował mnie opis redakcyjny, w którym znalazłam informację, że będzie to kryminalna powieść osadzona w warszawskich realiach sprzed ponad 100 lat. I faktycznie, autor zabrał mnie w fascynującą podróż w czasie, pozwalając poczuć klimat ówczesnego życia. Nie bez znaczenia była też okładka, której front jest w krwiście czerwonych barwach. Na niej, delikatnie wyłania się Plac Krasińskich i kościół garnizonowy uwieczniony przez wybitnego fotografa, kronikarza Warszawy Konrada Brandela, który zasłynął też, jako konstruktor aparatów fotograficznych. Co ciekawe, odbitka została zrobiona z negatywu szklanego, więc fotografia ma swój szczególny, dawny urok.

Bohaterem jest trzydziestoletni Andrzej Zaleski, który 9 lat temu ukończył szkołę kadetów i po przejściu przez sześć czynów, czyli stopni w carskiej administracji, ma szansę na kolejny szczebel kariery, jako kapitan carskiej policji. Poznajemy go, gdy właśnie awansował na asesora kolegialnego i późnym wieczorem podąża Krakowskim Przedmieściem do domu. Jest spokojny o swoje bezpieczeństwo, gdyż jest pewien, że nikt nie odważy się podnieść ręki na tak ważną osobistość jak on. Już wkrótce przekonuje się, jak bardzo się mylił. Zostaje napadnięty przez kilku rzezimieszków, z którymi rozprawia się, niczym James Bond, bez żadnego problemu. To wydarzenie wprowadza nas od razu w klimat całej powieści, dając nadzieję na równie emocjonujące epizody w dalszej części fabuły.

Po tym zdarzeniu, a którym poznajemy możliwości porucznika Zaleskiego, cofamy się do dnia 23 października 1889 roku, by poznać wydarzenia doprowadzające bohatera do sytuacji z prologu. Spędzamy, więc z nim ponad rok czasu, odkrywając jego różne oblicza i sekrety, o których nie wie nawet jego żona.

Początkowe rozdziały toczą się jak typowy kryminał, w którym śledzimy postępowanie śledcze w sprawie morderstwa rodziny rejenta Wolskiego. Oni jak i służąca zostają znalezieni z poderżniętymi gardłami w swoim mieszkaniu mieszczącym się w kamienicy przy Koszykach. Andrzejowi Zaleskiemu pomaga prystaw, czyli komisarz carskiej policji, Morozow, który przypomina sobie, że kilka miesięcy temu miało miejsce podobne wydarzenie, gdzie także dokonano takiej makabrycznej zbrodni. Ofiarą była wówczas rodzina mecenasa Łokietka. Śledztwo odsłania działania dobrze zorganizowanej grupy przestępczej okradającej w specyficzny sposób bogatych mieszkańców Warszawy.

„Awans” to doskonale napisany kryminał retro z wątkiem politycznym, charakterystycznymi postaciami i tłem historycznym. Ogromne uznanie należy się autorowi za staranne i dokładnie oddanie klimatu ówczesnej Warszawy, ale też specyfiki społeczeństwa, różnorodności, nastrojów i politycznych realiów. Wykorzystał publikacje wielu autorów o XIX-wiecznej Warszawie i jej ówczesnych mieszkańcach takie jak felietony Jerzego Kasprzyckiego, Stanisława Milewskiego, Karoliny Głowackiej i Joanny Kuciel-Frydryszak. Dzięki temu mamy możliwość poczuć atmosferę minionych czasów, które zostały nakreślone przez autora bardzo realistycznie

To czas, gdy Warszawa jest określana, jako „małe, spokojne miasto, nie jakaś Łodź czy Piter” a na jej ulicach nie ma już cuchnących rynsztoków, gdyż zaczęła funkcjonować kanalizacja. Polska była wówczas jeszcze pod zaborami a Warszawę określano, jako Trzecią Stolicę Imperium Rosyjskiego, po Moskwie i Petersburgu pod rządami cara Aleksandra III.

Fabuła nie pędzi jak szalona, ale mimo to wciąga w swoje intrygujące macki, prowadząc nas przez zaułki dawnej Warszawy, oddając bardzo obrazowo nastrój ówczesnego miasta pod zaborem pruskim. Dodatkowym walorem, pozwalającym wczuć się w dawną atmosferę, jest styl, jaki autor stosuje, używając dawnych nazwy ulic i miejsc oraz wplatając rosyjskie i żydowskie słownictwo, które w przypisach u dołu strony wyjaśnia, dzięki czemu mamy dodatkową porcję informacji o minionych czasach zaborów. Wraz z kolejnymi rozdziałami wyłaniają się też inne wątki, które pokazują nam tło polityczne, nastroje panujące wśród mieszkańców stolicy oraz kontrasty społeczne.

Pan Jakub Bielikowski opowiada nam o tym wszystkim z lekkością, zaangażowaniem i bez zbędnych opisów, tworząc wciągającą opowieść, w której odnajdziemy zarówno wątki obyczajowe, kryminalne, sensacyjne, jaki i szpiegowskie oraz polityczne. Swoim stylem sprawia, że zapominamy o współczesnych realiach, by razem z bohaterem podążać ulicami dawnej Warszawy, co dla obecnych mieszkańców stolicy z pewnością jest niemałą gratką. Podtytuł książki „Detektyw Warszawski”, sugeruje, iż nie jest to nasze ostatnie spotkanie z Andrzejem Zaleskim, więc mam nadzieję, że powstaną kolejne części. Na stronie autora możemy znaleźć opowiadania, które nawiązują do tej postaci i dają nadzieję na kontynuację.

Książkę przeczytałam, dzięki portalowiCzyatjmy polskich autorów

"Awans" Jakuba Bielikowskiego, to książka otrzymana z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl

Lubię kryminały, a ostatnio spodobały mi się te retro, bazujące na historycznych wydarzeniach połączone z fikcją literacką autorów. Mam kilka w swojej biblioteczce, które czekają na swoją kolej...
Nie będę ukrywała, że oczywiście skusiła mnie również okładka tej książki. Przyciągająca wzrok czarna rycina miasta na czerwonym tle, wyobraźnia zaczęła już swoje czynić przed otrzymaniem tej pozycji. Nie czytałam opinii, gdyż nie chciałam się zbytnio nakręcać lub nastawiać do czytania. Lubię niespodzianki i to czym mnie może jeszcze autor zaskoczyć.
Miejscem akcji "Awansu" jest Warszawa, określana jako tzw. "Trzecia stolica" Imperium Rosji, w czasie gdy Polska będąc pod zaborem rosyjskim musiała podporządkować się władzy zaborcy. Głównym bohaterem tej książki jest porucznik carskiej policji Andrzej Zaleski, który zrezygnował ze służby wojskowej właśnie na rzecz tej, w Policji.

"Widzicie, Warszawa jest mała, rano człek kichnie, a za godzinę szewc na Pradze mu na zdrowie powie."

W czasie pełnionego dyżuru został przydzielony do sprawy morderstwa w domu rejenta Wolskiego. Po przybyciu na miejsce zbrodni widok jest makabryczny, w drzwiach służąca z poderżniętym gardłem, dalej rejent z żoną oraz dwoje małych dzieci, których bandyci również nie oszczędzili. Zabójcy ukradli z domu rejenta pieniądze oraz biżuterię.

"Dziewczyna mu otworzyła, może mieli umówiony sygnał. Ostatni błąd w jej młodym życiu. Co tym dziewczynom jest, że im miłość rozum odbiera?"

Pomagający Zaleskiemu policjant opowiada o podobnej zbrodni dokonanej na innej rodzinie jakiś czas temu. Po dokładniejszym zbadaniu tropów, okazuje się że było kilka takich napadów w okolicy, Warszawa stała się miejscem działania zorganizowanej szajki bandytów. Działali bardzo sprytnie, ktoś uwodzi służącą, a następnie podaje jej środki do uśpienia całej rodziny, ale to nie wystarcza bandytom, gdyż po zuchwałej kradzieży mordują wszystkich obecnych bez litości. Zaleski postawił sobie za punkt honoru odnalezienie i uwięzienie złoczyńców a od swojego szefa ma obietnicę, że dostanie awans po rozwiązaniu całej zagadki. Dla tego awansu porucznik Andrzej nawet jest skłonny zmienić swoją wiarę, chociaż nie jest praktykującym katolikiem, to mimo wszystko trochę się waha, czy warto to zrobić.

"Ileż to ciekawych rzeczy dzieje się na świecie! Nauka ma szansę zmienić wszystko na lepsze."

W trakcie prowadzonego śledztwo na jaw wychodzą fakty, które wiążą z napadami oficerów wojskowych, którzy nie dość, że są bogaci to jeszcze dobrze ustosunkowani, a swoimi podejrzeniami porucznik Zaleski robi z nich sobie wrogów. Mimo realnego zagrożenia Andrzej nie rezygnuje z prowadzonego śledztwa i nawet doprowadza do aresztowania kilku żołnierzy. To jednak nie kończy całego śledztwa, gdyż oni tylko w podobny sposób okradali bogatszych warszawiaków, ale nie zabijali ich, więc aresztowanie nie zamyka śledztwa toczącego się w sprawie zabójstwa.
Autor bardzo dokładnie opisuje atmosferę i klimat tamtych lat, czytając wydawało mi się, że jestem w tamtej Warszawie i jak w filmie przeżywam całą fabułę razem z bohaterami. Akcja książki biegnie bardzo dynamicznie, wartko, jest sporo różnych postaci, które są bardzo ciekawie nakreślone, pochodzące z różnych środowisk i mieszanej narodowości, która zamieszkiwała Warszawę. W dialogach wplecione są używane w tamtym czasie zwroty i wyrażenia oraz słowa rosyjskie i żydowskie, które bardzo dobrze odzwierciedlają hierarchię społeczna i zawodową.
Pewnie tytuł wziął się z tego, iż to on był głównym motorem do działania.

"Miasto, w którym się żyje, trzeba kochać, wtedy będzie coraz lepsze. A prawo jest ważne. Nawet gdy jest niedoskonałe, ale jasne i przestrzegane, jest lepsze niż bezhołowie."

Czy porucznikowi Zaleskiemu uda się rozwikłać całą zagadkę tajemniczych morderstw i złapać złoczyńców? Czy osiągnie upragniony awans?
O tym już musicie przekonać się sami. Jak? Po prostu czytając książkę.

To bardzo dobra lektura, trochę pouczająca, chwilami refleksyjna.

Polecam.

    Książkę, o której jest ten post zobaczyłam w klubie recenzenta na portalu nakanapie.pl . Bardzo rzadko czytam kryminały, ale tym razem jako wzrokowiec wpierw zwróciłam uwagę na okładkę a później doczytałam, że to retro kryminał osadzony  nie tylko w bardzo intrygującym i malowniczym środowisku warszawskim, ale na dodatek  w historycznym już  czasie, gdyż w dobie rozbiorów, gdy Warszawa była III stolicą  imperium rosyjskiego, którym rządził car Aleksander III.  I to pobudziło moje nią zaciekawienie, gdyż powieść Jakuba Bielikowskiego  zapowiadała nietuzinkową lekturę o charakterze kryminalnym z historycznym tłem, na dodatek napisaną przez  kogoś kto  za sprawą przeczytanej notki o nim  jawił mi się  ogromnie ciekawą postacią z bardzo bogatym i barwnym życiorysem przy tym pochodzącą z tej części  Warszawy, w której właśnie toczy się akcja książki, tyle, że pod koniec XIX wieku. Stwierdziłam więc, że "Awans" zapowiada się bardzo interesująco i nie pomyliłam się.

                 Podtytuł "Awansu" -  Detektyw warszawski -  wskazuje na to o kim będzie książka, kto będzie jej bohaterem. A jest nim  nowo mianowany do rangi kapitana trzydziestoletni syn zubożałego szlachcica, carski policjant Andrzej Zalewski. Zalewski to  wychowanek szkoły kadetów odznaczający się tężyzną fizyczną i umiejętnością gruzińskich sztuk walki, który umiejętność walki na pięści wciąż ćwiczy wdając się celowo w bójki w szynkach a swą tężyznę fizyczną utrzymuje dzięki codziennym ćwiczeniom we własnej sali ćwiczeń. Gdy go czytelnik poznaje jest świeżo upieczonym asesorem kolegialnym, który zaczyna swą karierę wytrwałego w tropieniu przestępców w ramach prowadzonych dochodzeń i znanego ze swojej inteligencji i dociekliwości warszawskiego detektywa od niezwykle brutalnego mordu na znanym rejencie warszawskim i jego rodzinie. Jak się później okazuje  jest to już trzecia z kolei taka napaść, w której giną wszyscy członkowie rodziny a także ich służące. Śledztwo jest długie i zanim Andrzej Zalewski ustali kto stoi za tymi mordami na tle rabunkowym sam popełni wiele błędów, które się w pewien sposób przyczynią do kolejnych zbrodni jakich dopuszczą się osoby będące już w kręgu jego podejrzeń. W trakcie prowadzonego dochodzenia narobi sobie wielu wrogów w kręgach wojskowych, z których sam się wywodzi, ale przede wszystkim w środowiskach ludzi wysoko urodzonych i  postawionych, którzy stawiają się ponad prawem. Nic jednak nie jest w stanie wpłynąć na jego usilne dążenie do sprawiedliwego ukarania morderców, gdyż nawet ryzyko grożącej mu  śmierci. 

                 Czy Andrzejowi Zalewskiemu uda się postawić przed sądem sprawców przerażających zbrodni jakich  się dopuścili li tylko wyłącznie  dla rubli i w jakim stopniu się mu to udało warto się dowiedzieć czytając powieść Jakuba Bielikowskiego, której dodatkowo ogromnym walorem jest Warszawa ze swoim dziewiętnastowiecznym klimatem i kolorytem różnorodności środowisk jakie ją zamieszkiwały, a głównie ta na lewej stronie Wisły, gdyż tu rozgrywa się większość akcji "Awansu". To tutaj jego bohater odwiedza w trakcie prowadzonego śledztwa zaułki, lupanary, w których  oficerskie zabawy przeplatają się z  działalnością socjalistycznych rewolucjonistów  i salony  tropiąc przestępców, ale nie tylko, gdyż sam jest osobowością dość bogatą, i to  nie tylko w pozytywnym tego słowa znaczeniu. 

              A tytułowy "Awans" to klamra otwierająca i zamykająca  etap kariery Andrzeja Zalewskiego jako dochodzeniowego oficera żandarmerii carskiej, której to karierze on podporządkowuje swoje życie a nawet morale jako człowieka. 

                Jak już wcześniej napisałam sięgnięcie po "Awans" Jakuba Bielikowskiego było dobrą decyzją a czas poświęcony na jego czytanie nie został stracony, bo chociaż to niby tylko powieść z głównym wątkiem kryminalnym to jednak napisana błyskotliwie z dużym polotem i rozmachem oraz  znakomicie  wprowadzająca w szczególną  atmosferę jaka panowała w Warszawie doby rosyjskiego zaboru. I tutaj duży plus dla autora za język jakim się posłużył. Chociaż spowalniało to czytanie książki to jednak pozwoliło mi lepiej  wczuć się w specyficzny klimat jaki panował w naszej stolicy jako III stolicy imperium carskiego.

                   "Awans" to świetna książka z dynamicznie rozwijającą się akcją i plejadą prawdziwie ciekawych i barwnych postaci, jakimi autor zaludnił stronice swej opowieści. To dobra rozrywka, gdyż nie tylko bawi, ale i poszerza wiedzę.