Recenzja książki: Wielka inwersja
Recenzuje: Damian Kopeć
Zawsze pozostaje nadzieja
Saga o Imperium Skoliańskim (Saga of the Skolian Empire) rozpoczęta została właśnie książką Primary Inversion w 1995 roku. W kolejnych latach autorka rozbudowała cykl o kolejne powieści, nowele i opowiadania, których akcja dzieje się w tym uniwersum. Ostatnio wydaną pozycją w ramach sagi jest pochodząca z 2009 roku powieść Diamond Star. W planach na ten rok jest wydanie kolejnej książki, zatytułowanej Carnelians.
Siłą napędową Sagi o Imperium Skoliańskim jest konflikt toczący się zasadniczo między dwiema stronami: Eubianami (zwanymi również Handlarzami) oraz Skolianami. Jedni i drudzy to potomkowie ludzi, którzy bardzo dawno temu wyruszyli z planety Ziemia w przestrzeń kosmiczną i rozwinęli tam własną cywilizację. W pewnym momencie, na skutek różnych złożonych okoliczności, drogi dzisiejszych antagonistów rozeszły się, a wspólne korzenie - jak to zwykle bywa - nie przyczyniły się do złagodzenia poważnego konfliktu, który przerodził się w zaciekłą, bezpardonową walkę. Wojnie owej, jako siła bezpośrednio w nią nie zaangażowana, neutralna, przygląda się związek Planet Sojuszu Ziemskiego, wywodzący się z ludzi, którzy pozostali na Ziemi i dopiero stosunkowo niedawno podjęli wzmożony wysiłek na rzecz eksploracji Kosmosu. Ze zdziwieniem odkryli w nim wówczas potomków ludzi wywodzących się z Ziemi, ale idących inną ścieżką rozwoju ekonomicznego, naukowego, technicznego i społecznego.
Wielka inwersja składa się z trzech części, których tytuły są nazwami planet. Odmiennych pod względem charakteru, atmosfery i natężenia wydarzeń, a w poszczególnych spośród nich położono na inne aspekty przedstawionego w powieści świata. Taki zabieg sprawia, że Catherine Asaro może pokazać umiejętności pisarskie w szerokim zakresie: zarówno fantastyki o charakterze militarnym, jak i tej z naciskiem na psychologię, opisay socjologiczno-polityczne oraz wątki romantyczne, skierowane wyraźnie do płci pięknej. Zamysłem Asaro wydaje się, od samego zresztą początku, coś więcej niż tylko pojedyncza książka. Zbyt wiele tu wątków, które można rozwinąć, zbyt wiele możliwości, które tylko czekają na pełne wykorzystanie. Zbyt wiele światów, które można eksplorować i pomysłów, które - odpowiednio rozwinięte - gwarantują bogactwo fabuły.
Opowieść na dużym poziomie ogólności nie jest nigdy tak emocjonująca jak ta, w której losy nieznanych światów możemy śledzić jako tło wydarzeń dotykających konkretnych postaci. To właśnie losy jednostek potrafią skutecznie przykuć uwagę czytelników, przede wszystkim zawartym w sobie ładunkiem emocjonalnym. Asaro wybiera takie właśnie osoby i opowiadając nam o ich przygodach, ukazuje inne światy, społeczeństwa, cywilizacje i problemy je nurtujące.
Spora część pomysłów pisarki nie jest może specjalnie nowatorska, ale sposób podania i umiejętność ciekawego opowiedzenia historii sprawiają, że książkę czyta się bardzo przyjemnie. Zmienna dynamika, poruszanie szerokiego spektrum spraw, zapewnienie czegoś dla wielbicieli walki, akcji, alternatywnych światów i wizji rozwoju, rozwiązań technicznych i naukowych, a nawet romantycznych "achów" i "ochów" w kosmicznej scenerii sprawia, że każdy powinien tu znaleźć co nieco dla siebie. Główną bohaterką Wielkiej inwersji jest Sauscony Lahaylia Valdoria Skolia, zwana również Soz. Należy ona do Dynastii Rhonów, do rodu, który włada Skolianami. Jest psionem, wrażliwym empatą, podobnie jak inni członkowie rodu dysponującym niezwykłymi możliwościami, w tym - telepatycznymi. Jest również Jagernautą, pilotem w niezwykły sposób zespalającym się z nowoczesnym statkiem bojowym. Właściwości Rhonów są wzmacniane przez stosowany konsekwentnie od lat dobór nienaturalny, rozmyślne kojarzenie par o określonych cechach genetycznych i psychicznych. Imperium Eubian rządzą Aristo. Pojawili się, kiedy próbowano pomóc empatom wykształcić odporność na ból. Zamiast tego stworzono Aristo, których umysły wychwytują jedynie emocje wywołane bólem. Cudzy ból sprawia im przyjemność, a nawet rozkosz. Soz spotkała kiedyś na swojej drodze pewnego potężnego Aristo i traumatyczne przeżycia z nim związane odcisnęły na jej psychice trwałe piętno, które stale daje o sobie znać. Kiedy więc przypadkiem styka się znowu z jednym ze swoich wrogów, miotają nią sprzeczne emocje. Głównie dlatego, że ów Aristo wydaje się nie do końca taki jak inni. Przewrotny los połączy tych dwoje w dość niespodziewany sposób, a ich uczucia będą miały okazję całkiem zmienić bieg wydarzeń.
Początek powieści nie jest specjalnie fascynujący, ale to nie powinno zrażać do lektury. Mamy tu zaprezentowany, trochę na siłę, wykład o Jagernautach, psionach, psiberprzestrzeni - swoiste wprowadzenie. Potem jednak fabuła rozwija się, opowieść staje się płynna, losy bohaterów wciągają. Asaro kładzie duży nacisk na wykreowanie silnych osobowości. Na ukazanie ich przeżyć wewnętrznych i wpływu życiowych doświadczeń na podejmowane decyzje. Dba o to, byśmy mieli się z kim identyfikować i komu kibicować.
Wielka inwersja otwiera cykl i prezentuje nam rozliczne wątki, które być może zostaną rozwinięte przez jej autorkę. Z niecierpliwością czekam zatem na kolejny tom Sagi o Imperium Skoliańskim. Wydaje się, że naprawdę warto.
