Recenzja książki: W cieniu Arki

Recenzuje: Justyna Gul

Proroctwo Noego

Według przekazów religii abrahamowych arka została zbudowana na polecenie Boga Jahwe przez Noego, aby ten mógł ocalić siebie i swoich bliskich: żonę, synów z ich żonami oraz przedstawicieli wszystkich gatunków zwierząt po jednej parze, zaś ze zwierząt czystych po siedem par. Nienazwalny przemówił do budowniczego, ostrzegając go przed potopem i obiecując nowe życie w zamian za posłuszeństwo, czystość i oddanie. Najbardziej znany opis arki znajduje się w biblijnej Księdze Rodzaju, a opowieść w niej zawarta od wieków była i jest do dziś przedmiotem rozważań i spekulacji. Poruszane są na przykład kwestie związane z pojemnością arki, jak i interpretacje uznające ją za prekursora Kościoła, niosącego zbawienie ludzkości.
Interesujące ujęcie tematu prezentuje w swojej książce „W cieniu Arki” znana autorka Anne Provoost. Przedstawiona przez nią historia to potop widziany oczyma młodziutkiej „obcej” - Re Jany, dziewczyny z Kanaanu, która wśród Rrattików przekona się, jak to jest być znieważoną, wzgardzoną wykorzystywaną i… kochaną.
Re Jana trafia na pustynię z wioski na mokradłach, gdzie woda zaczęła zagrażać życiu mieszkańców. Wraz z ojcem i sparaliżowaną matką postanawili odejść na wschód, w głąb lądu, o którym wędrowni Rrattikowie mówili, że jest zamieszkały przez szkutników budujących łódź wszech czasów i poszukujących rąk do pracy. Mowa oczywiście o Noe, budowniczym, który wraz z synami Semem, Jafetem i Chamem kieruje pracą rzeszy ślepo wierzących ludzi. Arka traktowana jest tu jako dzieło oczyszczenia i próba nałożona przez boga Rattików, by sprawdzić ich oddanie. Provoost niezwykle obrazowo przedstawia zderzenie dwóch odmiennych światów, dwóch kultur połączonych ideą budowania okrętu. Chylimy czoła przed ogromem arki, w zdumieniu obserwujemy stada gazeli, dzikich osłów, bizonów, lam czy panter napływające w pobliżu obozowiska. Podziw, a może zdumienie, budzi ciężka praca robotników zatrudnionych przez budowniczego, nieświadomych tego, że nie należą oni do wybranych, a ich przeznaczeniem jest śmierć.
Jedynie ojciec Re Jany zdaje sobie sprawę z ich położenia i za wszelką cenę stara się uratować przynajmniej córkę. Dlatego też, na prośbę zakochanego (egoistyczną miłością) w niej Chama, buduje na pokładzie sekretne pomieszczenie…
Jak skończy się ta walka o wypełnienie misji Boga Jahwe i czy wszyscy wybrani wytrwają w realizacji założonego planu? Czy staną się przez to lepszymi ludźmi? Czy kiedy cofną się wody, na początek nowego ludu czekają „pola pełne koniczyny i drzewa, na których zawsze są owoce”, czy też raczej poszarzałe korony drzew i nędzny kawałek ziemi przy łańcuchu sadzawek?
„W cieniu Arki” to fascynująca powieść epicka kreśląca wydarzenia towarzyszące potopowi. Mimo wspaniale oddanego klimatu grozy, rosnącego z każdą stroną napięcia i lekkością pióra, brakuje mi w niej głębszej analizy postaci, szczególnie Noego, oraz przedstawienia relacji pomiędzy budowniczym a jego synami. Pomimo to książka Provoost, pełna pytań i wątpliwości odnośnie do sensu poświęcenia i ludzkiej ofiary, jest pozycją godną polecenia, szczególnie na wieczory pełne przemyśleń i refleksji.