Recenzja książki: Usagi Yojimbo. Opowieść Tomoe. Tom 16

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

„Usagi Yojimbo. Tom 16. Opowieść Tomoe” to komiks inspirowany podaniami i legendami japońskimi. Stan Sakai umiejętnie wykorzystuje wiedzę nabytą przez lata studiów nad przypowieściami i mitami Kraju Kwitnącej Wiśni i informacje o kulturze Japonii z mistrzowską precyzją wplata w scenariusz swoich komiksów. Każda z historii zawartych w „Opowieści Tomoe” zakończona jest morałem, który niesie ogólne i ponadczasowe przesłanie dla każdego człowieka.

W skład najnowszego komiksu Stana Sakai wchodzi sześć opowieści. Głównymi bohaterami opowieści są Usagi Yojimbo – doświadczony samuraj i jego przyjaciółka Tomoe, będąca również japońskim wojownikiem. W tytułowej „Opowieści Tomoe” bohaterka opowiada Usagiemu historię swojej służby na dworze możnego rodu Geishu. Kolejne opowieści coraz bardziej przypominają autentyczne mity czy legendy. W historii „Drzwi” czytelnik napotka tajemnicze, ożywające w nocy stwory namalowane farbą na drzwiach do sypialni pana Geishu. W innej opowieści czytelnik przekona się o prawdziwej naturze różnych stworzeń – między innymi lisów, które według japońskich podań są uosobieniem fałszu i chytrości. Nie brak także na kartach komiksu opowieści o niespełnionej miłości, która doprowadziła do straszliwej tragedii. Historia odrzuconej dziewczyny została zapomniana na wiele lat, jednak tajemnicze zjawiska rozgrywające się obok opuszczonej studni wyostrzyły czujność młodych samurajów, którzy zdecydowali się rozwiązać zagadkę.

Na szczególną uwagę zasługuje jednak ostatnia z historii zamieszczona w albumie. „Chanoyu”, tradycyjna ceremonia picia herbaty, została przedstawiona przez autora z mistrzowską dokładnością. Dialogi, w przeciwieństwie do poprzednich opowieści, są lakoniczne, ograniczone często do wymiany pojedynczych słów. Tym, na co czytelnik musi zwrócić szczególną uwagę, są gesty bohaterów – ustalona pozycja ciała, obracanie naczyń, z których pije się herbatę czy wszechobecny nastrój powagi i milczenia. Dzięki tak drobiazgowemu przedstawieniu chanoyu, ceremonia picia herbaty staje się dla niewtajemniczonego czytelnika zupełnie jasna i przejrzysta.

Rysunki, jakie składają się na tom 16 opowieści o Usagim Yojimbo, bardzo przypominają dziecięce kreskówki. Bohaterami są zwierzęta - Usagi jest królikiem, Tomoe – lisem, a ród Geishu to pandy. Jednak sposób ich przedstawienia oraz nadanie im ludzkich cech sprawia, że ze światem zwierzęcym łączą postaci jedynie królicze uszy czy pokryte sierścią ciało. W historiach nie brak także typowych postaci zwierząt. Zachowują one jednak cechy typowe dla swojego świata – biegają na czterech łapach, nie potrafią posługiwać się mową, nie noszą ubrań. Jest to doskonały, bardzo przemyślany zabieg, pozwalający odróżnić z pozoru bardzo podobne do siebie postaci.

Ilustracje Stana Sakai są czarno-białe. Autor ogranicza się tylko do ukazania najważniejszych konturów postaci czy elementów otoczenia. Efekt ten uzyskuje dzięki mnogości kresek, z których składają się rysunki. Sakai doskonale radzi sobie także z przedstawieniem emocji bohaterów. Uczucia, jakim się poddają, doskonale odzwierciedlone są na ich twarzach za pomocą wyrazistej mimiki czy jednoznacznych gestów. Autor miał także ciekawy pomysł pokazania śmierci postaci, którą ukazuje jako trupią główkę w „chmurce” nad zmarłym.

Komiks zachwyca bogactwem samurajskich legend. Miejscami są one brutalne, a postaci nie mogą obejść się bez zbrojnej interwencji. Z drugiej zaś strony są zabawne i dowcipne, wyśmiewają wady i słabości bohaterów, ich łatwowierność czy naiwność. Całość jest jednak doskonałym przewodnikiem, ukazującym japońskie mity, zwyczaje, czy kulturę tego dalekiego kraju. Stan Sakai, reinterpretując znane legendy, sprawił, że czyta się je z ogromną przyjemnością i zachwytem. Dzięki rysunkowej adaptacji podania nabrały świeżości, a tym samym mają szansę przetrwać w pamięci czytelników przez kolejne, długie lata.