Recenzja książki: Tybet. Dach świata. Przeszłość i teraźniejszość
Recenzuje: Damian Kopeć
Wędrówka po Dachu świata
Tybet. Kraj kojarzący się większości z nas z Dalajlamą, buddyzmem i pokrytymi śniegiem górami, zdobywanymi przez wybitnych alpinistów. Kraina budząca ogromną ciekawość, ale zarazem słabo znana. Tę lukę próbuje wypełnić książka Tybet. Dach świata. Przeszłość i teraźniejszość autorstwa Marii Antonii Sironi Diemberger, żony znanego alpinisty Kurta Diembergera, który zresztą napisał do publikacji wstęp.
Książka jest przede wszystkim wysokiej jakości albumem, pełnym znakomitych zdjęć. Tu tekst wyjaśnień towarzyszy dominującym obrazom, chwilom uchwyconym w obiektywie. Zdjęcia są w większości, poza tymi starymi, bardzo dobrej jakości. Przyciągają wzrok, pobudzają wyobraźnię, fascynują. Opowiadają o przeszłości i teraźniejszości Tybetu, o życiu codziennym i religijnym jego mieszkańców kiedyś i dziś. Podział albumu na rozdziały jest dosyć naturalny: złożona historia tego rejonu świata, słynne góry i mniej słynne doliny, życie codzienne w Tybecie, życie Lhasy, buddyjscy mnisi i wiara ludu. Podział tematyczny pozwala skupić się na konkretnych zagadnieniach, które przybliżane są ciekawie, poglądowo - tak, by nie zagubić się w mniej ważnych szczegółach. Na końcu książki umieszczono tekst mowy wygłoszonej przez przywódcę duchowego Tybetu, Dalajlamę XIV na Uniwersytecie Warszawskim w 2000 roku. Jej tytuł brzmi: Rozważania o etyce na XXI stulecie.
Możemy za sprawą książki poznać zarys historii Tybetu, jego złożone losy. Możemy zerknąć na życie jego rdzennych mieszkańców, silnie powiązane z religią tu dominującą - buddyzmem. Mamy okazję poznać historię powstania państwa i osiągnięcia przez buddyzm statusu religii dominującej. Idąc przez wieki, zerkamy na burzliwe dzieje tego trudno dostępnego kawałka ziemi. Maria Diemberger stara się czytelników zauroczyć Tybetem. Ukazać to, co jest w nim najważniejsze i najpiękniejsze. Nie unika problemów, ale nie są one w książce szczególnie eksponowane. Tym celom służy dobór zdjęć, ukazujących z jednej strony piękno dzikiej przyrody, oszałamiające krajobrazy, zdjęcia z lotu ptaka, ruiny dawnych budowli i urok nowych, z drugiej - ludzi którzy tu się rodzą, żyją i umierają. Dosyć szokująca jest kolorystyka fotografii, z wyraźną dominacją wielu odcieni żółci, czerwieni i brązu. Przełamuje ją czasami biel ośnieżonych szczytów i błękit nieba, rzadko zieleń dolin, niżej położonych terenów.
Album jest niezłym wprowadzeniem w problematykę Tybetu. Swojego rodzaju kompendium wiedzy o tej ziemi. Choć wielu z nas może się wydawać, że ten mocno odseparowany od innych kraj jest ostoją tradycji i niezmienności, to czytając książkę widzimy, że jest zarazem miejscem burzliwych przemian, zwłaszcza w dzisiejszych czasach. Globalna wioska sięga powoli i tutaj.
Komentarz w książce ma służyć za rodzaj przewodnika, który oprowadza czytelników po wspaniałej kolekcji zdjęć, otwierających przed nimi świat Tybetu. Album jest więc skierowany do tych, którzy pragną spojrzeć poprzez stare i nowe mity na istny kalejdoskop obrazów i zjawisk, istniejących obok siebie w codziennym życiu Krainy Śniegów.
Ciekawym uzupełnieniem książki jest dołączony do niej prawie pięćdziesięciominutowy film na płycie DVD. Jego tytuł to Call it Karma (Nazwij to przeznaczeniem). To dokument kanadyjskiego reżysera Geoffa Browne’a, opowiadający historię mnicha, który potajemnie opuścił Tybet i osiadł w Kanadzie, w Vancouver. Tam szerzy nauki Buddy.
Album czyta się i przegląda z dużą przyjemnością. Wiele zdjęć świetnie ukazuje majestat gór, wiele jest doskonałym uchwyceniem piękna ludzi żyjących u ich podnóża. Nie ma tu nacisku na jeden wybrany temat, jest człowiek zamieszkujący Tybet i jego historia, a w tle nieodmiennie piękna, fascynująca, dzika przyroda.
