Recenzja książki: Talmud babiloński
Recenzuje: Katarzyna Krzan
Talmud po polsku
Talmud stanowi jedną z podstawowych ksiąg judaizmu. Jako komentarz Tory wyjaśnia, w jaki sposób należy przestrzegać prawa w sytuacji wypędzenia Żydów z Jerozolimy. Zawiera wskazówki postępowania, jest zatem czymś w rodzaju chrześcijańskiego katechizmu. Talmud jest zbiorem praw religijnych stworzonych przez rabinów od III w. p.n.e. do VI w. n.e. Po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej, Żydzi nie mogli w pełni przestrzegać praw mojżeszowych. Dlatego konieczne stało się swoiste dopasowanie ich do nowych warunków związanych z wygnaniem.
Talmud składa się z Miszny i Gemary. Miszna to zbiór odpowiedzi udzielanych wiernym przez rabinów na temat interpretacji praktycznej zapisów Tory. Dzięki uporządkowaniu tych wypowiedzi powstała cała bogata tradycja związana z obchodzeniem świąt, ceremonii, rytuałów, a także przestrzegania prawa i żydowskich obyczajów. Natomiast Gemara stanowi komentarz do Miszny, w którym bardziej precyzyjnie określa się sposoby interpretacji poszczególnych zapisów. Talmud zatem stanowi podstawową księgę związaną z prawem, tradycją i obyczajowością żydowską.
Żydowskie prawa formułowane były w dwóch ośrodkach: Jerozolimie i Babilonie, stąd dwa odrębne teksty: Talmud jerozolimski i babiloński. Jak wyjaśnia autor wprowadzenia do Talmudu, prof. Krzysztof Pilarczyk: „Traktat Chagiga to mała część wielkiego dzieła rabinów – Talmudu, którego powstanie należy łączyć z procesem rabinizacji judaizmu, tj. przemian, które się rozpoczęły w drugiej połowie I wieku n.e., zwłaszcza po zburzeniu przez Rzymian Jerozolimy i wraz z nią świątyni jerozolimskiej. Doprowadziły one do reorganizacji życia religijnego Żydów i powstania ideologii, która pozwoliła je odrodzić.” Do Talmudu przez całe wieki odwoływali się rabini, próbując dostosować prawo religijne do aktualnej sytuacji.
Traktat Chagiga należy do Talmudu babilońskiego, jest tekstem dotąd nie publikowanym w języku polskim. Tłumaczenia na nasz język podjął się Gwido Zlatkes, pracownik Uniwersytetu Kalifornijskiego. Przedmiotem traktatu Chagiga (Ofiara świąteczna) „są szczegóły składania ofiar w trzy święta pielgrzymkowe, najważniejsze wydarzenia w żydowskim kalendarzu: Święto Namiotów (Sukkot), Święto Przaśników (Pesach) i Święto Tygodni (Szawuot). W czasach gdy istniała świątynia w Jerozolimie (tj. przed rokiem 70. n.e.) w święta te wszyscy Izraelici – tj. wszyscy mężczyźni – mieli obowiązek się w niej stawić z ofiarami.” Traktat Chagiga omawia wszelkie szczegóły związane z rytuałami świątecznymi i tradycją judaistyczną. Ta wyjątkowa publikacja przybliża niedostępną dotąd polskiemu czytelnikowi sferę żydowskiej tradycji religijnej.
