Recenzja książki: Tajemnice rycerzy. Życie codzienne śląskich feudałów

Recenzuje: Katarzyna Krzan

RYCERZE NA ŚLĄSKU

Może to trudno dziś sobie wyobrazić, ale na Śląsku nie zawsze dominowały hałdy i szyby kopalniane, nie zawsze powietrze było przesiąknięte spalinami, nie zawsze trudno było się przebić przez miejskie korki. Dawno, dawno temu był to region przenikania się polskiej, czeskiej, niemieckiej i węgierskiej kultury przynoszonej tu przez wędrujących w poszukiwaniu nowych ziem, przygód i pięknych niewiast rycerzy. Średniowieczne zamki kusiły, a Śląsk wydawał się krainą egzotyczną, przyjazną i dającą wiele nowych możliwości dla ambitnych rycerzy oraz chłopów i mieszczan, którzy o dworskiej karierze dopiero marzyli. Rycerze przybywali na Śląsk z okolicznych krajów z nadzieją wzbogacenia się, osiadali w pobliżu zamków, żenili się z tutejszymi niewiastami, uczyli dopiero powstałego języka polskiego, by móc szybko zdobyć przywileje u lokalnych panów. Z tych międzynarodowych kontaktów powstała mozaika kulturowa, której efekty można obserwować do dziś.

„Tajemnice rycerzy” Szymona Wrzesińskiego to nie tylko książka historyczna, ale przede wszystkim fascynująca podróż do przeszłości. Autor ukazuje życie codzienne średniowiecznych wojowników w różnych jego przejawach. Omawia rozwój stanu rycerskiego, sposoby stawania się jego członkiem, by przejść następnie do codziennych zajęć rycerskich. Mamy tu więc opisy sportów, sposobów organizacji turniejów czy polowań. Nie zabrakło też miejsca dla czasu wolnego, wypełnianego grami, hazardem, tańcami, specyficznymi zabawami salonowymi, dworską etykietą, zachowaniem się przy stole czy umilaniem czasu damom dworu. Okazuje się, że dworskie życie nie jest nam wcale takie odległe.

Dzięki sugestywnym opisom możemy niemal poczuć atmosferę wspólnych biesiad przy suto zastawionym stole, poczuć smak serwowanych potraw i aromat wypijanych litrami alkoholi. Stojące od wieków na śląskiej ziemi ruiny zamków nagle zaczynają w tej książce ożywać, nabierając zupełnie innego charakteru. Tym bardziej, że są to miejsca nam bliskie, nazwy padające w tekście znaczą wiele dla mieszkańców Śląska i okolic. Szymonowi Wrzesińskiemu udała się rzadka sztuka połączenia faktów historycznych, danych czerpanych z bogatej bibliografii z ciekawym stylem narracyjnym. Wszystko to sprawia, że mieszkańcy śląskich ziem z czasów średniowiecznych stają się bliżsi. Można teraz znacznie lepiej zrozumieć, na czym polega fascynacja współczesnych bractw rycerskich przebogatą kulturą wieków średnich. Szkoda tylko, że w książce zamieszczono jedynie czarno-białe ryciny i ilustracje. Publikacja zyskałaby o wiele więcej, gdyby została wydana w formie ilustrowanego albumu. Z pewnością uczyniłoby to książkę znacznie bardziej atrakcyjną, szczególnie dla młodego odbiorcy.