Recenzja książki: Święta i obyczaje żydowskie
Recenzuje: Szczepanik
O kulturze judaistycznej, o Narodzie żydowskim mówi się i pisze coraz więcej. Wreszcie, po latach prześladowań i patrzenia na Żydów przez pryzmat stereotypów, zaczyna się dostrzegać w nich ludzi, których sposób życia, wszechstronność i duchowość są czymś fascynującym. Ludzi, których istnienia nie wolno przemilczeć. Jedną z publikacji, która dotyka problematyki żydowskiej jest książka Ninel Kameraz-Kos „Święta i obyczaje żydowskie”.
W kilkunastu rozdziałach książki zawarta została esencja wiedzy o najważniejszych i najbardziej charakterystycznych żydowskich obrzędach kultywowanych na ziemiach polskich głównie przed wybuchem II wojny światowej i Holocaustem. Obok opisu świąt, wraz z ich genealogią (niemal wszystkie mają charakter religijny), obok przedstawienia najważniejszych symboli judaizmu, Ninel Kameraz-Kos zamieszcza w swej pracy krótką chronologię dziejów starożytnego Izraela i słowniczek podstawowych terminów judaistycznych. Autorka mówi we wstępie: ”W dziejach ludzkości były wielkie narody mające wspaniałe kultury, ogromne potencjały gospodarcze i militarne: Asyryjczycy, Babilończycy, Filistyni, Medowie, Hunowie… Dziś wiemy o nich głównie z wykopalisk. Nie ma ich, roztopiły się w pomroce dziejów. Narody nie umierają – ich śmiercią jest jednak utrata pamięci o swojej religii, kulturze, historii, zapomnienie języka i obyczajów. Niewielki naród żydowski wszystkie te ludy widział i wszystkie je przetrwał. Zachował świadomość swej tożsamości, swojej kultury, religii i tradycji.” Jest to niezwykle ważne stwierdzenie, które, jak można wywnioskować w trakcie czytania „Świąt i obyczajów…”, przyświeca całej książce. Ninel Kameraz-Kos, kierowana wyżej cytowanymi zdaniami, w sposób jasny i zrozumiały i, co najważniejsze, porywający, przedstawia nie tylko ogólny zarys kultury Starozakonnych, ale zaciekawia czytelnika przede wszystkim plastycznym ujęciem szczegółów umiejętnie wplecionych w całość. I tak na przykład dowiadujemy się między innymi tego, jakie potrawy (z czego zrobione i co symbolizujące) znajdują się na paschalnym stole, jakiego typu gry, zabawy i zgadywanki urządzają dzieci w czasie świąt (możemy przeczytać teksty najpopularniejszych) i czego konkretnie nie można robić w czasie Szabatu (a lista jest bardzo długa).
Żydzi żyją swoją tradycją, swoimi obrzędami, poświęcając im ogromną ilość czasu. Nie byłoby przesadą powiedzieć, że religia jest dla nich jak powietrze. A Ninel Kameraz-Kos bardzo ładnie wyraża to w swojej książce. „Święta i obyczaje żydowskie” potraktować można jako świetne wprowadzenie do tematu judaizmu. Zachęca bowiem do dalszego poznawania losów Narodu żydowskiego nie nudząc czytelnika i nie deprymując go zbyt dużą ilością naukowego i skomplikowanego słownictwa.
Anna Szczepanek
