Recenzja książki: Student na współczesnym uniwersytecie ideały i codzienność

Recenzuje: Justyna Gul

Uniwersytet według studentów

„Któż to miał tak szaloną ideę wymyślić pewnego dnia szkołę?” - śpiewała France Gall, a w ślad za nią zanucić mogą te słowa kolejne pokolenia nastolatków. O znaczeniu szkoły w średniowieczu rozpisywali się mediewiści, a podkreślając oryginalność idei universitas jako korporacji, zwracali uwagę na fakt, iż rozpoczyna ona nie tylko nową epokę średniowiecznego systemu kształcenia, ale i determinuje późniejsze (w tym współczesne) systemy.
O powołaniu uniwersytetów, dążeniu do prawdy naukowej, kształceniu i wychowaniu społeczeństwa czytamy w pracy „Student na współczesnym uniwersytecie. Ideały i codzienność” pod redakcją naukową Doroty Pauluk. Zawarte w książce artykuły stanowią zbiór naukowych rozważań nad współczesnym modelem uniwersytetu i miejscem studenta w jego strukturach.
Składająca się z trzech części praca obejmuje przedstawienie modelowej wizji uniwersytetu, aktualności idei universitas i refleksji nad rolą i dziejami uniwersytetu oraz podjęcie próby nakreślenia jego funkcji w zmieniającej się rzeczywistości. W pierwszej części autorzy prowadzą również rozważania dotyczące obszarów i granic autonomii oraz swobód akademickich. „W owej autonomii zapisany jest kredyt zaufania, pełnomocnictwo przekazane w ręce przedstawicieli świata nauki jako depozytariuszy 'prawd' pielęgnujących i strzegących dorobku kultury umysłowej ludzkości” - pisze autorka, Katarzyna Wrońska. W historii uniwersytetu nie brakuje jednak dowodów na przekraczanie zasad autonomii oraz uzurpowanie sobie przez kościoły czy instytucje polityczne bądź ekonomiczne prawa do kierowania życiem wspólnoty akademickiej.
Część drugą i trzecią książki stanowią głosy nauczycieli akademickich oraz studentów, którzy w swoich tekstach zastanawiają się nad miejscem studenta w tradycji życia uniwersyteckiego, tradycją przygotowań do zawodu nauczyciela i sposobem postrzegania uczniów w oczach przyszłych pedagogów oraz współczesnymi perspektywami pedagogiki retorycznej. Zaprezentowane zostały również wybrane zagadnienia dotyczące kultury czasu wolnego studenta, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wyzwania stojące przed uczelnią, która jest współodpowiedzialna za proces „edukacji do czasu wolnego”. Alina Wiąckowska zmierzyła się natomiast z tematem aktywności kulturotwórczej na tle zmian w klimacie kultury studenckiej, charakteryzując przemiany, jakim ulegała ta druga oraz interpretując je jako wyraz przeobrażeń szkolnictwa wyższego w Polsce, hierarchii wartości cenionych przez studentów oraz klimatu kulturalnego związanego m.in. z przystąpieniem do Unii Europejskiej.
Z tradycją uniwersytetu łączą się także święta, przede wszystkim juwenalia, o których pisze Anna Niezgoda. Ten obrzęd przeznaczony dla nowicjuszy, którzy rozpoczynają życie akademickie, ma specyficzny klimat i niepowtarzalną atmosferę. Obecnie święto to wyszło już poza mury uniwersytetu, a w jego specyfikę zaczęły wpisywać się elementy kultury alternatywnej.
Studentów krakowskich uczelni ucieszy z pewnością rozdział poświęcony temu królewskiemu miastu. O tym, że Kraków to nie tylko nauka, lecz także kultura i rozrywka przekonamy się dzięki studenckiemu przewodnikowi autorstwa Magdaleny Kalety i Magdaleny Woźniak, które zdradzają czytelnikowi sekrety miejsc, w których osobiście miały mniejszą lub większą przyjemność bywać na obiadach, zakupach, czy spędzając aktywnie wolny czas.
„Student w współczesnym uniwersytecie. Ideały i codzienność” wydany przez Oficynę Wydawniczą „Impuls” to świat przedstawiony z perspektywy studenta i nauczyciela. Świat, w którym istnieją ideały uniwersyteckie uświęcone tradycją, choć występują w nim też złożone problemy, a piętno odciskają przemiany społeczne i szara rzeczywistość. Praca pod redakcją Doroty Pauluk jest adresowana nie tylko do studentów czy pedagogów, ale również socjologów oraz wszystkich zaangażowanych w reformy systemu kształcenia, a także animatorów kultury i organizatorów czasu wolnego. Obszerna książka poruszająca wszystkie aspekty życia uniwersyteckiego oraz roli samego uniwersytetu jest nieocenioną pozycją kształtującą nasze spojrzenie na proces kształcenia oraz odpowiedzialność nauki.